همزمان با اعلام خبر لغو فروش شرکت‌های آمریکایی و به‌طور خاص بوئینگ و صدور مجوز فروش هواپیمای مسافرتی به ایران از سوی باراک اوباما، وزیر راه و شهرسازی از آغاز نوسازی ناوگان هوایی خبر داد. به گفته وی، در گام اول مجوز فروش 114 هواپیما از سوی شرکت ایرباس فرانسه به ایران صادر شده است. به گفته عباس آخوندی، مذاکره با شرکت‌های بیمه معتبر در حوزه تامین هواپیما و استفاده از لیزینگ از جمله روش‌هایی است که برای بازسازی ناوگان هوایی کشور در دوره پسابرجام دنبال می‌شود.

گروه بازرگانی: شرکت‌های هواپیمایی به‌منظور نوسازی ناوگان و بهبود وضعیت خود، 10 پیشنهاد به وزیر راه و شهرسازی ارائه کردند. روز گذشته نشستی با حضور عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور، انجمن شرکت‌های هواپیمایی و مدیران شرکت‌های هواپیمایی به منظور بررسی مشکلات صنعت هوانوردی، موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما و توسعه ناوگان هوایی در دوران پس‌ از برجام برگزار شد. نوسازی ناوگان حمل‌ونقل هوایی در حالی مورد تاکید وزیر راه و شهرسازی قرار گرفت که خبرها حاکی از ورود 8 فروند هواپیمای ایرباس به این ناوگان تا دو ماه دیگر است. همچنین روز گذشته، باراک اوباما مجوز فروش هواپیمای مسافربری به ایران را به‌صورت رسمی صادر کرد که بر این اساس، شرکت‌های آمریکایی و به‌طور خاص بویینگ، می‌توانند نسبت به فروش هواپیما به ایران اقدام کنند. هرچند عباس آخوندی در این نشست از ایرلاین‌ها انتقاد و بر رعایت اصول بازرگانی توسط شرکت هواپیمایی تاکید کرد؛ اما کفایت سرمایه، نحوه تامین مالی برای توسعه صنعت حمل‌ونقل هوایی، تامین هواپیما در انواع برد، زنجیره ارزش، نوسازی ناوگان و افزایش تعداد فرودگاه‌ها نیز از جمله پیشنهادهای وی به شرکت‌های هواپیمایی بود. وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های هواپیمایی برای نوروز برنامه‌ریزی کنند، گفت: با اجرای برجام تحریم‌های ایران رفع می‌شود و شرکت‌ها باید برای خود برنامه‌ریزی داشته باشند. وزیر راه و شهرسازی بر لزوم بازسازی صنعت هوانوردی با استفاده از فضای جدید بین‌المللی اشاره کرد و گفت: برای بازسازی صنعت هوانوردی باید اصول اولیه رعایت شود که مهم‌ترین اصل پایبندی به اصول بازرگانی است. به عبارتی در حالی که نرخ بلیت هواپیما آزاد شده است، شرکت‌های هواپیمایی نیز مکلف به پرداخت هزینه‌ها و بدهی‌های خود هستند. در صورتی که اصول بازرگانی رعایت نشود هیچ حمایتی از ایرلاین‌ها نمی‌کنم؛ چراکه با وضعیت فعلی نمی‌توان صنعت هوانوردی را بازسازی کرد.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: طبق اعلام رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در حال حاضر میزان بدهی شرکت‌های هواپیمایی به سایر دستگاه‌ها و نهادها حدود ۵۲۰۰ میلیارد تومان است، این در حالی است که ارزش ناوگان شرکت‌های هواپیمایی ۳۵۰۰ میلیارد تومان است. این آمار بسیار نگران‌کننده است و نشان می‌دهد اقتصاد صنعت هوانوردی کشور در وضعیت منفی قرار دارد. دو تحلیل از این شرایط می‌توان داشت یا بازیگران فعلی قادر به اداره صنعت نیستند و باید فضا برای ورود بازیگران جدید آماده شود یا اطلاعات بدهی و وضعیت اقتصادی آنها نادرست است. وی خطاب به مدیران ایرلاین‌ها تاکید کرد: شرکت‌های هواپیمایی باید به دنبال اصول بازرگانی بروند تا بدهی‌های خود به شرکت فرودگاه‌ها و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی بابت سوخت را پرداخت کنند؛ ضمن اینکه باید سازوکاری اندیشیده شود که موضوعات امنیتی در فرودگاه‌ها مانع فعالیت ایرلاین‌ها نباشد. آخوندی گفت: در شرایط فعلی هم ایرلاین‌ها از نظر اقتصادی و هم مردم به لحاظ نبود رفاه در پرواز ناراضی هستند، ضمن اینکه ما هم به‌عنوان دولت از صنعت هوانوردی ناراضی هستیم. پس در شرایطی که همه ناراضی هستند برای اصلاح وضع موجود اولین گام باید پایبندی به اصول بازرگانی باشد که باید مبنای کار ایرلاین‌ها قرار گیرد.

وی با بیان اینکه ایرلاین‌ها برای رعایت این اصول باید حداقل کفایت سرمایه برای فعالیت را داشته باشند افزود: صنعت حمل‌و‌نقل 7 درصد تولید ناخالص ملی را در اختیار دارد که یک ده هزارم بازار سرمایه‌ هم نیست. وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر سرمایه ثبت شده ایرلاین‌ها به جز شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (هما) حدود ۹۰۰ میلیارد تومان است، افزود: در نهایت اگر بخواهیم قاعده بازی را عوض کنیم باید سرمایه ایرلاین‌ها حداقل به ۱۰ برابر میزان فعلی افزایش یابد که این سرمایه باید یا از طریق سهامداران فعلی، سهامداران جدید یا با ایجاد شرکت‌های سهامی تامین شود. آخوندی با بیان اینکه ابزارهای مناسب تامین مالی برای توسعه صنعت هوانوردی در کشور وجود ندارد گفت: صندوق توسعه ملی به‌عنوان یک منبع ارزی منابع زیادی ندارد، بنابراین باید بر اساس مدل‌های مالی بین‌المللی فعالیت کنیم. وزیر راه و شهرسازی افزود: در شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) که توسط شرکت مشاور کارفرمای هلندی در حال اجرا است، می‌توانیم نهادهای تامین مالی برای صنعت حمل‌ونقل هوایی ایجاد کنیم. آخوندی با انتقاد از کیفیت صنعت حمل‌ونقل هوایی، گفت: نمی‌توانیم به مردم اعلام کنیم شما از حداقل رفاه برخوردار باشید که شرکت‌های هواپیمایی می‌خواهند با سرمایه‌های اندک فعلی خود فعالیت کنند؛ بنابراین افزایش سرمایه یک اولویت است؛ چراکه توسعه پایدار جز با اصول بازرگانی ایجاد نمی‌شود. وی گفت: وظیفه ما به‌عنوان دولت این است که فضا را برای کسب و کار رقابتی سالم، رگولاتوری و استانداردسازی ایجاد کنیم، در مقابل از ایرلاین‌ها می‌خواهیم اصول بازرگانی را از هم‌اکنون با جدیت به‌عنوان یک اصل پیگیری کنند.

وی ادامه داد: درخواست من از ایرلاین‌ها این است که به موضوع کفایت سرمایه، نحوه تامین مالی برای توسعه صنعت حمل‌ونقل هوایی، تامین هواپیما در انواع برد (کوتاه برد، میان برد، بلند برد) و زنجیره ارزش توجه ویژه داشته باشند. آخوندی در بخش دیگری از اظهاراتش به توسعه پروازهای فرودگاه‌های کوچک اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بیش از ۶۰ فرودگاه کوچک در کشور وجود دارد که فعال کردن آنها به نفع مردم است؛ چراکه توسعه فرودگاه‌ نسبت به جاده سهل‌الوصول‌تر و سریع‌تر است. همچنین در این جلسه، تورج دهقانی زنگنه، رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی به نمایندگی از شرکت‌های هواپیمایی پیشنهادهایی به وزیر راه و شهرسازی ارائه داد. وی گفت: «بازنگری اصلاح قوانین و مقررات مربوط به صنعت هوانوردی»، «اصلاح ساختار اداری – مالی و قانون سازمان هواپیمایی کشوری»، «تغییرات در اساسنامه‌ها و آیین‌نامه‌های صندوق توسعه ملی برای کمک به خرید هواپیمای جدید»، «امکان استفاده از تسهیلات ریالی»، «تشکیل صندوق توسعه حمل‌ونقل هوایی»، «‌تامین هزینه‌های امنیتی و مبالغ درخواستی برای تامین امنیت»، «تخصیص درصدی از درآمد پروازهای عبوری به سازمان هواپیمایی کشور»، «توجه به هزینه ارزی ایرلاین‌ها با توجه به نوسانات ارزی»، «توجه مسوولان به نرخ سوخت پروازهای باری به فوب خلیج‌فارس» و «تجدیدنظر محدودیت پروازهای شبانه مهرآباد» پیشنهادهایی است که می‌تواند برای شرکت‌های هواپیمایی گره‌گشا باشد.

وی به افزایش سرمایه ایرلاین‌ها اشاره کرد و گفت: به منظور تامین نظر وزیر راه و شهرسازی شرکت‌ها درصدد افزایش سرمایه خود هستند و بدهی شرکت‌ها به غیر از چهار شرکت ایران‌ایر، ماهان، آسمان و ایران‌ایرتور به شرکت ملی نفت بابت دریافت سوخت تقریبا تسویه شده و در حال تسویه است. همچنین با توجه به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، پرداخت بدهی‌های شرکت فرودگاه‌ها در دستور کار ایرلاین‌ها قرار دارد. وی گفت: دستورالعمل حقوق مسافر که مورد تاکید وزیر راه و شهرسازی است، توسط شرکت‌ها اجرا شده و خسارات مورد درخواست مسافران پرداخت شده است. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه در حال حاضر صندوق توسعه ملی و بانک‌ها توان وام‌دهی به حمل‌ونقل هوایی را ندارند، گفت: فقط دو ایرلاین ظرفیت پرواز به اروپا را دارند. علی عابدزاده در این نشست با بیان اینکه علاوه بر حوزه بازرگانی در سایر حوزه‌ها از جمله بخش‌های عملیات، آموزش و خرید ناوگان با مبانی اصولی فاصله زیادی داریم، گفت: هیچ‌یک از این بخش‌ها در ساختار اصولی خود فعالیت نمی‌کنند، مگر در شرایطی که مجبور باشیم قوانین بین‌المللی را رعایت کنیم که در این شرایط راهی جز رعایت مقررات و حرکت براساس ساختار اصولی نداریم. وی افزود: شرکت‌های هواپیمایی نباید بر مبنای استانداردهای منسوخ شده فعالیت کنند. اگر شرکتی تصور می‌کند با تعداد محدود هواپیمای عملیاتی می‌تواند سودده باشد، تصور غلطی است. عابدزاده با اشاره به وجود ناوگان ناهمگن در ایرلاین‌ها، درباره آزادسازی نرخ بلیت هواپیما نیز گفت: با اجرای این قانون باید از همان جایی که اقتصاد هوانوردی منحرف شد، مجدد اقتصاد را احیا کنیم. وی افزود: تامین سرمایه برای خرید هواپیما نیازمند سرمایه ملی است، اما در حال حاضر صندوق توسعه ملی و بانک‌ها توان وام‌دهی به این بخش را ندارند و باید از سایر روش‌ها برای تامین مالی اقدام کنند. وی گفت: امروز بسیاری از کمپانی‌ها برای فروش هواپیما به ایران اعلام آمادگی کردند و حجم تقاضا در این بخش بسیار زیاد است. محمد خداکرمی، معاون عملیات هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری نیز گفت: سال گذشته حدود ۹ میلیون مسافر از فرودگاه‌های کشور به مقاصد بین‌المللی اعزام و پذیرش شدند که دوسوم این میزان توسط شرکت‌های هواپیمایی داخلی انجام می‌شود. وی با اشاره به اینکه شرکت‌های هواپیمایی برای پرواز به اروپا باید از نظر سافا ساختارهای لازم را داشته باشند، اظهارکرد: در حال حاضر دو شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (هما) و ماهان این ظرفیت را دارند.

رقابت ایرلاین‌های خارجی برای ورود به ایران

نوسازی ناوگان صنعت هوایی کشور در حالی مورد تاکید وزیر راه و شهرسازی قرار گرفته که روز گذشته هوشنگ صدیق، مدیرعامل ایرلاین زاگرس از خرید 3 فروند ایرباس 320 خبر داد و به «ایلنا» گفت: 3 فروند هواپیمای ایرباس 320 مدل 2008 تا شب عید وارد ناوگان هوایی زاگرس می‌شود که یک فروند این مدل از ایرباس‌ها تا چند روز دیگر وارد ناوگان خواهد شد. برای تامین مالی خرید هواپیما با بانک‌ها وارد مذاکره شده‌ایم که البته بانک‌ها هم با نرخ سود بالای 21 درصد با ایرلاین‌ها همکاری می‌کنند. همچنین محمدعلی ایلخانی، مدیرعامل شرکت هواپیمایی تهران ایر با بیان اینکه 5 فروند هواپیمای ایرباس 320 سال 2005 وارد ناوگان هوایی کشور کرده‌ایم، در گفت‌وگو با «ایلنا» اظهار کرد: در حال آماده‌سازی شرکت برای انجام پروازهای نوروز 95 هستیم. مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی هم به خبرگزاری مهر گفت: شرکت‌های سازنده هواپیما برای ورود به بازار ایران با یکدیگر رقابت می‌کنند. تعدادی هواپیما نیز خریداری شده است، هرچند با توجه به اینکه نیاز کشور حدود ۵۰۰ فروند هواپیما اعلام شده، هواپیماهای خریداری شده به تدریج وارد کشور می‌شوند. وی افزود: ایرلاین‌ها در حال مذاکره با ایرباس و بوئینگ هستند و سعی دارند که با شرکتی که بهترین پیشنهاد را دارد، وارد مرحله امضای قرارداد شوند.

توافق با ایرباس برای خرید 114 فروند هواپیما 

با اعلام خبر صدور مجوز فروش هواپیمای مسافربری به ایران به‌طور خاص بوئینگ از سوی باراک اوباما، عباس آخوندی در جمع خبرنگاران از توافق با شرکت ایرباس فرانسه برای خرید 114 هواپیما برای هواپیمایی ایران‌ایر (هما) خبر داد. وزیر راه و شهرسازی گفت: در چند ماه اخیر مذاکرات بسیاری را با شرکت‌های دست اول تامین کننده هواپیما داشته‌ایم. در دو بخش بحث کرده‌ایم. یکی اینکه ساختار هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران را بازسازی کنیم که در این زمینه درگام نخست برای 114 فروند هواپیما با ایرباس فرانسه توافق کرده‌ایم. آخوندی تاکید کرد: بحث دیگر این است که تمام شرکت‌های هواپیمایی داخلی را نیز بازسازی کنیم. در این زمینه نیز به‌دنبال استفاده از لیزینگ هواپیما با شرکت‌هایی که هواپیما عرضه می‌کنند، هستیم. وی ادامه داد: همچنین با بیمه‌های مطرح دنیا برای تامین هواپیما و بازسازی شرکت‌های هواپیمایی مرتبط مذاکره کرده‌ایم.