هفته گذشته در پی انتشار آمار منفی از اقتصاد چین و کاهش برآورد اوپک از تقاضای این کشور شاهد افت 5 درصدی قیمت نفت در بازارهای جهانی بودیم که بیشترین میزان افت هفتگی قیمت نفت در 8 هفته اخیر بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت خام آمریکا در هفته گذشته 37/ 2 دلار معادل 7/ 4 درصد کاهش یافت و از قیمت 63/ 49 دلار در هر بشکه به 26/ 47 دلار رسید. نفت برنت نیز 19/ 2 دلار معادل 1/ 4 درصد در هر بشکه کاهش قیمت داشت و از قیمت 65/ 52 دلار به 46/ 50 دلار رسید. بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان تا روز پنج‌شنبه تماما نزولی بود؛ در هفته گذشته بهای سبد نفتی اوپک تا روز پنج‌شنبه 74/ 3 دلار کاهش یافت و به 05/ 45 دلار رسید. بر این اساس اختلاف قیمت دو نفت شاخص برنت و WTI به حدود 3 دلار در هر بشکه رسید، اما نفت اوپک بار دیگر زیر نفت خام آمریکا قرار گرفت. طی چند سال اخیر روال بازار این شاخص‌ها به این ترتیب است که قیمت سبد نفتی اوپک پایین‌تر از نفت برنت و بالاتر از نفت خام آمریکا قرار می‌گیرد. 

تحولات حوزه نفت در هفته گذشته
دوشنبه، در اولین روز بازگشایی بازارهای بین‌المللی، قیمت نفت با افت شدیدی مواجه شد. در این روز که آغاز کاهشی بودن قیمت‌ها در هفته گذشته است، قیمت نفت خام آمریکا بیش از 5/ 2 دلار در هر بشکه کاهش یافت. در این روز اوپک گزارش ماهانه خود را منتشر کرد و در آن برآورد تقاضای چین را کاهش داد و وضعیت اقتصاد کشورهای نوظهور را نگران‌کننده دانست، این گزارش همچنین از افزایش دوباره تولیدات کشورهای این سازمان خبر ‌داد که نگرانی از تداوم مازاد عرضه در بازار نفت را به دنبال داشت. از سویی بسیاری از تحلیلگران تکنیکال بازار اعلام کردند که پس از رشد‌های مداوم قیمت نفت در هفته پیش از آن افت قیمت نفت در اولین روز معاملاتی هفته گذشته طبیعی بوده است. 

در روز‌های سه‌شنبه، چهار‌شنبه و پنج‌شنبه قیمت نفت با شیب ملایمی رو به کاهش گذاشت. روز چهارشنبه آماری منفی از اقتصاد چین منتشر شد. بر اساس این آمار نرخ تورم چین در ماه سپتامبر 6/ 1 واحد درصد بوده است در حالی که پیش از آن کارشناسان تورم 8/ 1 درصدی را در این ماه برای چین پیش‌بینی می‌کردند. از سویی آمار واردات این کشور نشان از کاهش 4/ 20 درصدی داشت. هرچند میزان واردات نفت این کشور تغییر چندانی نداشت اما کاهش واردات دیگر کالاها سیگنال ضعف اقتصادی بزرگ‌ترین‌ اقتصاد رو به رشد جهان را نشان می‌داد، از همین رو اثر منفی بر بازارهای کالایی از جمله نفت داشت. روز چهارشنبه همچنین اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد حجم ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 11 اکتبر (19 مهر) 6/ 7 میلیون بشکه افزایش یافته است، در حالی که پیش از این کارشناسان افزایش 9/ 2 میلیون بشکه‌ای را پیش‌بینی کرده بودند. روز پنج‌شنبه نیز آمار خرده فروشی آمریکا منتشر شد. بر‌اساس آن، آمار خرده فروشی آمریکا در ماه سپتامبر 1/ 0 درصد افزایش یافته، در حالی که کارشناسان افزایش 2/ 0 درصدی را پیش‌بینی کرده بودند. این آمار قدری روی بازارهای کالایی اثر‌گذار بود. از سوی دیگر آمار اشتغال این کشور افزایشی و امیدوار‌کننده بود. همچنین آمار رضایت‌مندی مصرف‌کننده در این کشور مثبت بود که نشان از امید مصرف‌کنندگان به آینده اقتصاد آمریکا دارد. 

اما در روز جمعه، آخرین روز معاملاتی هفته انتشار آمار تعداد دکل‌های حفاری آمریکا باز قدری بازار را مثبت کرد. بر اساس آمار منتشر شده توسط شرکت بیکر هیوز، هفته گذشته برای هفتمین هفته پیاپی آمار تعداد دکل‌های نفتی آمریکا کاهشی بود و آمار تعداد دکل‌هایی که در این مدت از دور خارج شده‌اند به 80 دستگاه رسید. در این هفته شاهد کاهش 10 دستگاهی این آمار بودیم. به گزارش رویترز، در حال حاضر تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا به 595 دستگاه رسیده است. تعداد دکل‌های حفاری آمریکا در ماه اکتبر سال 2014 به 1609 عدد رسیده بود که بیشترین تعداد در تاریخ نفتی آمریکا به حساب می‌آمد اما با کاهش قیمت نفت طی بیش از یک سال اخیر سرمایه‌گذاری در میادین نفتی آمریکا رو به کاهش گذاشت و به‌طور متوسط هفته‌ای 20 دکل‌ از فعالیت بازماندند. برخی کارشناسان براین باورند آنچه هفته پیش از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد، کاهش ارزش دلار بود. شاخص دلار روز چهارشنبه به کمترین مقدار از 24 آگوست رسید. هرچند شاخص دلار در دو روز پس از آن افزایش یافت اما همچنان در سطح پایینی قرار دارد. افت ارزش دلار در پی تردید از افزایش نرخ بهره بانکی آمریکا توسط فدرال رزرو، بانک مرکزی این کشور آغاز شد. پیش از این کارشناسان انتظار داشتند که فدرال رزرو نرخ بهره را تا پایان سال افزایش دهد اما دو هفته قبل با انتشار صورت‌جلسه فدرال رزرو و تاکید بر ضعف اقتصاد جهانی در این جلسه احتمال افزایش نرخ بهره تا پایان سال 2015 کاهش یافت. 

تداوم تهدید مازاد عرضه در بازار نفت
هفته گذشته شاهد انتشار دو گزارش بین‌المللی از بازار نفت بودیم که هیچ‌کدام از آنها چشم‌انداز مثبتی برای نفت در سال 2016 متصور نبود. اوپک از سویی اعلام کرد که تولید نفت کشورهای خارج از این سازمان در سال آینده کاهش می‌یابد اما در مقابل از افزایش عرضه کشورهای عضو و همچنین کاهش برآورد تقاضا خبر داد. آژانس بین‌المللی انرژی همچنین با اشاره به افزایش تولید اوپک در ماه سپتامبر اعلام کرد که تولید نفت ایران در سال 2016 افزایش خواهد یافت و تاثیر کاهش تولید نفت شیل را از بین‌خواهد برد و همچنان شاهد مازاد عرضه در بازارهای جهانی خواهیم بود. 
بر اساس گزارش اوپک، تولید نفت کشورهای خارج از این سازمان در سال جاری میلادی 720 هزار بشکه افزایش خواهد یافت که از گزارش قبلی این سازمان 160 هزار بشکه کمتر است؛ این گزارش همچنین اعلام کرد که سال بعد تولیدات آمریکا کاهش خواهد یافت یعنی رشد تولید نفت این کشور منفی خواهد بود، اولین‌بار از سال 2005 تا‌کنون است که رشد تولید سالانه نفت آمریکا منفی می‌شود. همچنین بر اساس این گزارش تولید نفت اوپک در ماه گذشته 109 هزار بشکه افزایش داشته و به 57/ 31 میلیون بشکه در روز رسیده است. این گزارش درخصوص سمت تقاضای بازار نفت اعلام کرد که رشد تقاضا در سال جاری میلادی 5/ 1 میلیون بشکه در روز است که نسبت به گزارش قبلی این سازمان 40 هزار بشکه افزایش داشته است. اما در سال 2016 میزان تقاضای نفت 86/ 92 میلیون بشکه در روز برآورد شده که نسبت به گزارش قبلی این سازمان 40 هزار بشکه کاهش داشته است. 

در گزارش سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت تقاضا برای نفت این سازمان در سال 2015 معادل 6/ 29 میلیون بشکه در روز برآورد شده است که نسبت به گزارش قبلی این سازمان 300 هزار شبکه و نسبت به سال قبل 600 هزار بشکه بیشتر است. همچنین تقاضای نفت این سازمان در سال 2016 حدود 8/ 30 میلیون بشکه در روز برآورد شده است که از میزان تولید کنونی این سازمان بیشتر است و با افزایش تولید نفت ایران با رفع تحریم‌ها و همچنین افزایش تولید از سوی برخی دیگر از اعضای این سازمان فاصله بین عرضه اوپک و تقاضا برای نفت این سازمان رو به افزایش خواهد گذاشت که نشان از تداوم مازاد عرضه در بازار نفت دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز درخصوص مازاد عرضه در بازار نفت به فعالان و تولیدکنندگان نفت اخطار داد. بر اساس گزارش این سازمان رشد تقاضا در سال 2016 کاهش می‌یابد و به 2/ 1 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این در حالی است که رشد تقاضا در سال جاری میلادی به بیشترین مقدار خود طی 5 سال اخیر یعنی 6/ 1 میلیون بشکه در روز رسیده است. بر اساس گزارش این سازمان عرضه جهانی نفت در سال 2016 به 6/ 96 میلیون بشکه در روز خواهد رسید چراکه کاهش عرضه‌ای که پیش‌بینی می‌شود از سوی کشورهای غیر‌عضو اوپک رخ دهد با افزایش عرضه از سوی اوپک بی‌اثر خواهد شد. بر اساس این گزارش افزایش تولید اوپک از سوی ایران و عراق رخ خواهد داد. 

آینده نفت
رشد 10 درصدی بهای نفت در دو هفته پیش برخی را به تداوم این روند خوش‌بین کرد، همزمان موسسه گلدمن ساکس اعلام کرد که این رشد قیمت نفت ادامه‌دار نخواهد بود و هفته گذشته نیز شاهد افت بهای نفت در بازارهای جهانی بودیم. گلدمن ساکس همچنین اعلام کرده است که سال 2016 انتظار رسیدن قیمت نفت به بالای 50 دلار را نداشته باشید. 

در حال حاضر آینده نفت بسیار مبهم و غیر‌قابل پیش‌بینی است و حتی پیش از این نیز طی یک سال کمتر پیش‌بینی بوده که توسط موسسات معتبر جهانی از آینده قیمت نفت ارائه شده  و محقق شود.  در حال حاضر نیز در کوتاه‌مدت می‌توان انتظار افزایش آرام قیمت نفت تا پایان سال جاری میلادی را داشت چراکه با نزدیک شدن به فصل سرما تقاضای فصلی نفت افزایش می‌یابد، همچنین به پایان فصل تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها نزدیک می‌شویم که رشد تقاضا از سوی پالایشگاه‌ها را به دنبال خواهد داشت. اما در میان‌مدت و بلند‌مدت برآورد دقیقی نمی‌توان از بازار نفت داشت چراکه زمان ورود نفت ایران و میزان آن فعلا مشخص نیست. از سویی ابهام در وضعیت اقتصادی کشورهای شرق آسیا که عمدتا اقتصادهای نوظهور هستند آینده تقاضای نفت را نامعلوم کرده است.
+
در این بین برخی کشورهای عضو اوپک از جمله ونزوئلا برای اتحاد بین همه تولیدکنندگان نفت چه اعضای اوپک و چه کشورهای غیر‌عضو تلاش می‌کنند الوجیو دل‌پینو، وزیر نفت ونزوئلا اعلام کرده که 8 کشور خارج از اوپک شامل جمهوری‌ آذربایجان، برزیل، کلمبیا، قزاقستان، نروژ، مکزیک، عمان و روسیه را به نشست وزرای نفت کشورهای اوپک و غیر‌اوپک در 21 اکتبر در وین دعوت کرده است. اما با توجه به عدم تمایل عربستان و دیگر متحد آن یعنی کویت مطرح می‌شود و همچنین برخی کشورهای غیر‌عضو از جمله مکزیک و روسیه نیز اعلام کرده‌اند که حاضر به کاهش تولید نفت خود نیستند، نمی‌توان انتظار داشت اجماعی بر سر قیمت نفت در این نشست رخ دهد و قیمت‌ها افزایش یابد.