نگرانی از سمت تقاضای نفت در روزهای اخیر بر بازار این کالا سایه افکند و قیمت‌ها را در سراشیبی سقوط قرار داد. افزایش تنش‌های تجاری چین و آمریکا و کشیدن دامنه این جنگ به حوزه آی‌تی و تکنولوژی چشم‌انداز رشداقتصاد جهانی را تیره کرده است. کاهش رشد اقتصاد جهانی به معنای تقاضای کمتر برای نفت است، موضوعی که انتشار آماری از افزایش موجودی انبارهای نفتی آمریکا آن را تایید و کاهش قیمت نفت را تشدید کرده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» بهای نفت‌خام آمریکا روز پنج‌شنبه به‌دنبال افزایش تنش‌های تجاری بیش از ۵/ ۳ دلار معادل حدود ۶ درصد کاهش یافت. برنت، نفت شاخص بازار اروپا نیز در این روز حدود ۵درصد افت قیمت را به ثبت رساند. بر این اساس هر دو نوع نفت شاخص وارد کانال قیمتی جدیدی شدند. این افت قیمت در حالی بود که یک روز پیش از آن یعنی روز چهارشنبه نیز به‌دنبال انتشار آمار موجودی‌های ذخایر نفتی آمریکا بهای نفت حدود ۵/ ۲ درصد کاهش را تجربه کرده بود. بر این اساس در دو روز معاملاتی پیاپی برنت بیش از ۶درصد و نفت‌خام آمریکا حدود ۸ درصد افت قیمت را به ثبت رساندند. بازار نفت روز گذشته به‌عنوان آخرین روز معاملاتی هفته در بازارهای جهانی تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۸ به وقت تهران) حدود یک درصد افزایش یافت و به محدوده ۶۸دلار در شاخص نفت برنت رسید. نفت خام آمریکا نیز روی قیمت۳۱/ ۵۸دلار بر بشکه معامله شد. با این حال این رشد قیمت نمی‌تواند افت دو جلسه معاملاتی پیش از آن را جبران کند. بنابراین به‌نظر میرسد طلای سیاه بیشترین افت هفتگی را از ابتدای سال ۲۰۱۹ در هفته گذشته تجربه کند. با این حال تحلیلگران بر این باورند که ریسک‌های ژئوپلیتیک در سمت عرضه و همچنین توافق نفتی اوپک و متحدانش برای کاهش تولید همچنان بر قیمت‌ها اثرگذار بوده و کف قیمتی را در بازار نفت ایجاد کرده است.
افزایش تنش‌ها با حمله به هوآوی
جنگ تجاری بین چین و آمریکا از اوایل سال ۲۰۱۸ آغاز شد و به مرور تا اواخر این سال شدت گرفت. با این حال ثبت آمار ضعیف اقتصادی در هر دو کشور موجب شد که در دسامبر ۲۰۱۸ در حاشیه اجلاس جی۲۰ مقامات چین و آمریکا با یکدیگر دیدار و آتش بسی برای انجام مذاکره و رسیدن به توافق اعلام کنند. هرچند در هفته‌های اخیر ترامپ پایان دادن به جنگ تجاری را غیرضروری دانست و تعرفه بر ۲۰۰ میلیارد دلار کالای وارداتی از چین را افزایش داد. این اقدام پیش‌بینی نشده ترامپ، از سوی مقامات چینی تلافی شد و با وجود ادامه مذاکرات جنگ اقتصادی بین دو کشور اوج گرفت.
اما آنچه که نگرانی‌ها در روزهای گذشته را تشدید کرده است، ورود جنگ تجاری به حوزه آی‌تی و تکنولوژی بوده. ترامپ که شرکت هوآوی چین را تحریم کرده، روز پنج‌شنبه این شرکت را مخاطره‌ای بزرگ برای امنیت آمریکا معرفی و اعلام کرد که رفع تحریم‌های هوآوی نیز می‌تواند بخشی از مذاکرات جنگ تجاری باشد. به‌دنبال این اظهارات بازارهای جهانی از جمله بازار نفت افت شدیدی را تجربه کردند؛ چراکه نشان از پیچیده‌تر شدن اختلافات و مذاکرات دو طرف دارد. گین مک‌گیلین، معاون مدیرعامل یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌گوید نگرانی از چشم‌انداز تقاضا موجب شده آن دسته از معامله‌گران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری که در موقعیت‌های بلندمدت(Long Position یا انتظار برای افزایش قیمت) سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اقدام به فروش قراردادهای خود کنند.
در حالی که جنگ تجاری آینده رشد تقاضا برای نفت را تیره کرده است، معامله‌گران افزایش موجودی ذخایر نفتی آمریکا و همچنین آمار ضعیف اقتصادی این کشور را به‌عنوان نشانه‌های تاثیر تنش‌های پکن و واشنگتن ارزیابی می‌کنند. آن‌طور که آمار هفته‌گذشته اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد موجودی انبارهای نفتی ۷/ ۴ میلیون بشکه افزایش یافته و به ۸/ ۴۷۶ میلیون بشکه یعنی بیشترین سطح از جولای ۲۰۱۷ رسیده است. افزایش موجودی این ذخایر در حالی است که در حال حاضر نیمکره شمالی زمین در آستانه فصل گرما قرار دارد. معمولا در تابستان مسافرت‌های جاده‌ای در آمریکا افزایش می‌یابد و این به افزایش تقاضا برای بنزینمنجر می‌شود. از این رو پالایشگاه‌ها در این کشور در تابستان با حداکثر ظرفیت خود فعالیت می‌کنند تا سود بیشتری کسب کنند. بنابراین افزایش موجودی انبارهای نفتی این کشور می‌تواند نشان دهنده کاهش تقاضا باشد.
اما افزایش نفت ذخیره‌شده در انبارهای آمریکا تنها نشانه از کاهش تقاضا و اثرگذاری جنگ تجاری نبود. در روزهای اخیر آمار نگران‌کننده‌ای از اقتصاد منتشر شد که به کاهش قیمت نفت کمک کرد. به گزارش رویترز، شاخص سلامت اقتصادی کشورهای چین، آمریکا و اروپا کمتر از انتظار رشد داشته است. همچنین موسسه آی‌اچ‌اس مارکت پیش‌بینی کرده PMI (شاخص خرید مدیران) در بخش تولیدات کارخانه‌ای آمریکا ماه جاری به ۶/ ۵۰ رسیده، هرچند این شاخص بیش از رقم مرزی ۵۰ قرار دارد، اما کمترین سطح از سپتامبر ۲۰۰۹ یعنی زمان بحران جهانی محسوب می‌شود. این شاخص در ماه آوریل حدود ۶/ ۵۲ بوده است. PMI بخش تولیدات کارخانه‌ای حدود ۱۲ درصد از اقتصاد آمریکا را تشکیل می‌دهد و قرار گرفتن آن در سطح بیش از ۵۰ نشان از رشد این بخش دارد.
نگرانی از سمت عرضه پابرجاست
اما نگرانی‌ها از سمت تقاضا در حالی است که بازار نفت همچنان با ریسک‌های بزرگی در سمت عرضه مواجه است. آن‌طور که کارشناسان ای‌ان‌زد بانک اعلام می‌کنند، ریسک‌های چندگانه همچنان سمت عرضه بازار نفت را تهدید می‌کنند و مهم‌ترین ریسک نیز به تنش‌های بین ایران و آمریکا بازمی‌گردد که عبور نفتکش‌ها از تنگه هرمز را پرمخاطره کرده است. گفته می‌شود ریسک درتنگه هرمز در حال حاضر در بیشترین سطح از زمان جنگ ایران و عراق که به جنگ نفتکش‌ها معروف است، رسیده. جان کیلداف، تحلیلگر بازار نفت نیز بر فشار ریسک‌های ژئوپلیتیک برای جلوگیری از افت قیمت نفت تاکید دارد. به باور این تحلیلگر ریسک‌های ژئوپلیتیک هنوز به اندازه‌ای هستند که کف قیمتی برای بازار نفت ایجاد کنند. کیلداف می‌گوید: حملات هواپیماهای بدون سرنشین یمنی به تاسیسات نفتی عربستان که اوایل هفته قبل انجام شد، نشان از آشفتگی در خاورمیانه دارد و احتمالا مانع از افت قیمت نفت به سطوح فوریه می‌شود. در فوریه نفت‌خام آمریکا کمتر از ۵۵ دلار و نفت برنت حدود ۶۵ دلار به فروش می‌رسیده است
با این حال ریسک‌های ژئوپلیتیک تنها نگرانی سمت عرضه نیست. کاهش عرضه نفت ایران و ونزوئلا به‌دنبال تحریم‌های آمریکا موضوع دیگری است که چشم‌انداز عرضه را تیره کرده. ترامپ معافیت از تحریم خرید نفت ایران را تمدید نکرده است، بنابراین از اوایل ماه جاری میلادی هر کشوری که به طور علنی به خرید نفت از ایران اقدام کند، مشمول تحریم‌های آمریکا می‌شود. این موضوع باعث شده که میزان صادرات نفت ایران با ابهام بیشتری مواجه شود، برخی شرکت‌های دنبال‌کننده تردد نفتکش‌ها اعلام می‌کنند که میزان صادرات نفت ایران به شدت کاهش یافته، اما در مقابل برخی کارشناسان بر این باورند که عدم افزایش شدید قیمت نفت و همچنین تلاش اوپک پلاس برای تمدید توافق نفتی نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران در مقداری بیشتر از سطوح مورد انتظار ادامه دارد.
اوپک و برخی کشورهای غیرعضو از ابتدای سال جاری توافقی ۶ماهه برای کاهش روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه نفت را به اجرا درآورده‌اند. در حالی که حدود یک ماه به موعد پایان توافق زمان باقی است، وزرای نفت اوپک و متحدانش در قالب نشست کمیته ویژه نظارات بر توافق نفتی (JMMC) اوایل هفته گذشته در جده با یکدیگر دیدار کردند؛ هرچند تصمیمی در این نشست اتخاذ نشد، اما پیام این بود: «احتمال تمدید توافق نفتی تا پایان سال ۲۰۱۹ بیشتر از هر سناریوی دیگری است.» از این رو انتظار میرود در نشست ۲۵ ژوئن که در مقر اوپک در وین برگزار می‌شود اعضا به تمدید توافق رای دهند. به اعتقاد کارشناسان، افزایش موجودی ذخایر نفتی آمریکا و همچنین افزایش تنش‌های تجاری این کشورها را برای تمدید توافق مصرتر می‌کند.
ریسک‌ها و نگرانی‌هایی که در سمت عرضه قرار دارد موجب شده با وجود کاهش حجم قراردادهای لانگ‌پوزیشن بازار همچنان در حالت بک‌واردیشن باقی بماند. اصطلاح بک‌واردیشن به حالتی اطلاق می‌شود که قیمت‌های آتی بیشتر از قیمت‌های نقدی است و نشان از نگرانی از کمبود عرضه در بازار دارد. بنابراین حالت بک‌واردیشن باعث می‌شود که تولید و فروش آنی سود بیشتری نسبت به ذخیره‌سازی و فروش در آینده داشته باشد.
