دنیای اقتصاد، علیرضا پویانسب: این روزها نام مرنجاب به عنوان یکی از مهم‌ترین‌ ‌و معروف‌ترین نقاط گردشگری اصفهان به علت حکم توقف ورود تورهای مختلط به آن بار دیگر سر زبان‌ها افتاده است. با وجود اینکه اصفهان هشت منطقه نمونه گردشگری کویری دارد که مرنجاب نسبت به بقیه معروف‌تر و نام آشنا‌تر است اما به خاطر مسائل متعددی از جمله ایمنی جاده‌ای یا اعتراضات برخی افراد به عدم رعایت شئون اسلامی تهدید به تعطیلی شده است. این درحالی است که مدیران میراث فرهنگی و گردشگری استان و معاون گردشگری همواره بر توزیع گردشگر در استان حتی تا کوچک‌ترین روستاها و شهرها تاکید و آن را یکی از برنامه‌های اصلی مدیریت خود عنوان کرده‌اند.

با این حال 19 آذر ماه امسال خبری مبنی بر ممنوعیت تورهای ورودی مختلط به مرنجاب منتشر شد؛ آن‌هم در روزهایی که منطقه در زمان اوج پذیرش گردشگر به‌سر می‌برد. سه روز پس از این خبر یعنی در روز 22 آذرماه جلسه‌ای در شهرستان آران و بیدگل برگزار و این ممنوعیت با شرط و شروطی برداشته شد. شرط ورود چیزی نبود جز رعایت شئون اسلامی؛ جمله‌ای که شاید به ظاهر عادی به نظر برسد، اما به‌طور قطع نشان از نامتعادل بودن جامعه میزبان و جامعه گردشگر است؛ نکته‌ای که سال‌ها است مسوولان دولتی آن را نادیده گرفته‌اند.

مشکل مرنجاب، زیرساخت است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان، در خصوص وضعیت کویر مرنجاب می‌گوید: «متاسفانه وضعیت زیرساختی مناسبی در کویر مرنجاب حاکم نیست و به‌رغم آنکه از تورها هنگام ورود به این منطقه ورودی دریافت می‌شود ولی در بازدیدی که سال گذشته از مرنجاب داشتم، متوجه شدم وضعیت خدمات‌رسانی در این منطقه با وجود حجم زیاد گردشگران مطلوب و مناسب نیست.»

فریدون الهیاری ادامه می‌دهد: «اگر هر‌یک از دستگاه‌های دخیل در مرنجاب تاکنون به وظیفه خود عمل می‌کردند، با این همه ناهنجاری مواجه نبودیم.» وی می‌افزاید: «هریک از دستگاه‌های مذکور که باید در خصوص گردشگری مرنجاب فعالیت می‌کردند، توجیه خود را برای انجام ندادن وظیفه‌شان داشتند؛ برای همین امکانات فراهم نشد. بعد از آن هم با حضور معاون گردشگری کل کشور، جلسه دیگری در اصفهان برگزار شد که بهبود راه منتهی به کاروانسرا و کویر مرنجاب، ایجاد امکانات امدادی و بهداشتی و ساماندهی گردشگران در دستور قرار گرفت. در آخرین جلسه هم برنامه‌ریزی خوبی شد. ما هم پیگیر مصوبات بودیم که متاسفانه در محرم با گزارش‌ها و سپس دستور دادستان مواجه شدیم.» الهیاری شرایط همیشگی مرنجاب را غیرطبیعی و غیرعرفی نمی‌داند و تاکید می‌کند: «ما در روزهای عادی که اتفاقا نیروی انتظامی در منطقه نیز حضور نداشت، بازدیدهایی از مرنجاب داشتیم که در آن زمان شرایط کاملا بدون حاشیه و مشکل بوده است.»

گردشگری، راه نفوذ نیست

در همین حال معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان نیز اعتقاد دارد عده‌ای در حوزه گردشگری متمدنانه رفتار نمی‌کنند و فکر می‌کنند رفتار متمدنانه کشف حجاب است و عده‌ای هم فکر می‌کنند گردشگری یک تهدید است. محسن یارمحمدیان ادامه می‌دهد: «تفکری هم وجود دارد که گردشگری را یک تهدید می‌داند و حتی آن را یکی از راه‌های نفوذ به کشور می‌داند. همچنین برخی از افراد احساس می‌کنند گردشگری مخالف هنجارهای اسلامی و دینی و مذهبی است و در تریبون‌ها نیز این نظرات را بیان می‌کنند و با این اظهارات تعدادی از افراد کنش‌هایی نشان می‌دهند، اما نکته مهم این است که خوشبختانه  هم آنها که در سفر متمدنانه رفتار نمی‌کنند و هم آنها که گردشگری را یک تهدید می‌دانند در اقلیت قرار دارند.» وی بیشتر مشکلاتی که در مناطق گردشگری اتفاق می‌افتد را حاصل تضاد این دو دیدگاه عنوان می‌کند و می‌افزاید: «این در حالی است که عده کثیری از گردشگران نیز اعتقاد دارند گردشگری عامل رشد، شکوفایی، صدور انقلاب و توسعه است و همواره به جامعه و ارزش‌های جامعه میزبان نیز احترام می‌گذارند.»

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با ابراز این عقیده که برخی اخبار در خصوص این منطقه مغرضانه و شاید برای تحریک عده‌ای منتشر می‌شود، می‌گوید: «افرادی که در جوامع محلی کسب و کار دارند، می‌دانند که گردشگر تا چه اندازه به اقتصاد آنها کمک کرده است، اما برای عده‌ای هنوز مزیت‌های گردشگری روشن نشده است.»

وی یادآور می‌شود: «متاسفانه قسمت‌هایی از فعالیت‌ها در خصوص فرهنگ گردشگرپذیری در جوامع محلی به دست معاونت گردشگری نیست، بلکه ارگان‌ها و خطیبانی که با مردم در ارتباط هستند باید در خصوص گردشگری و ظرفیت‌های آن روشنگری کنند.» یارمحمدیان با اشاره به اینکه قبول دارم در آگاه سازی جوامع محلی ضعیف عمل کرده‌ایم، تصریح می‌کند: «به دفاتر خدمات مسافربری و تورهای گردشگری آموزش داده و اعلام کرده‌ایم که باید ارزش‌های فرهنگی و مذهبی مقصد گردشگری را لحاظ کنند، اما مشکل ما دو موضوع اساسی است؛ یکی خانواده‌هایی که خودشان وارد کویر منطقه می‌شوند و عده‌ دیگر افرادی که غیرمجاز وارد می‌شوند. با این دو نوع گردشگر هیچ برخوردی نمی‌توانیم بکنیم.»

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان به جلسه اداره کل میراث فرهنگی با فرمانداری و دادستان آران و بیدگل اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این جلسه معین شد اولا از ورود تورهایی که مجوز ندارند جلوگیری شود و ثانیا گشت‌های سیار در منطقه با هنجارشکنان برخورد کند. اعتقاد ما بر این است که به خاطر یک اقلیت نمی‌توان کل مردم را از رفتن به کویر محروم کرد.» یارمحمدیان خاطرنشان می‌کند: «در این جلسه مقرر شد یک بسته کامل از مشکلات مرنجاب در اختیار دادستان قرار گیرد. در این بسته مشکلات جاده‌ای، علائم راهنمایی و رانندگی، مشکلات سرمایه‌گذاری به اضافه مشکلات محدود اخلاقی دیده شده است. این بسته حتما باید کامل باشد.»

کاهش شدید گردشگران مرنجاب

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان اما از کاهش شدید ورود گردشگر به این منطقه گردشگری خبر می‌دهد و می‌گوید: «مرنجاب نسبت به هفته‌های گذشته با کاهش گردشگر مواجه شده است؛ به طوری که بررسی آمارهای ورودی نشان می‌دهد هفته‌های گذشته مخصوصا در اواخر هفته 500 نفر ورودی این منطقه گردشگری بوده ولی با نهایت تاسف باید گفت که در آخر هفته گذشته تنها 52 نفر وارد این منطقه نمونه گردشگری شده‌اند!»

وی می‌افزاید: «بررسی اتاق‌ها و اقامتگاه مرنجاب نشان می‌دهد که ورودي به اين منطقه كمتر از يك‌چهارم و ميزان اقامت نسبت به گذشته تنها 10 درصد بوده است؛ این در حالی است که همواره در کویر مرنجاب 24 اتاق کاروانسرا پر می‌شد و 50 تا 60 خانوار نیز در محوطه کاروانسرا چادر می‌زدند و همچنین یک کمپ 200 نفره نیز به‌دلیل استقبال همواره برپا بود، اما آخر هفته گذشته حتی اتاق‌های کاروانسرا نیز پر نشد و این نشان از افول گردشگری منطقه دارد.» یارمحمدیان تاکید می‌کند: «رفتارهای متناقض، مردم و گردشگران را سرگردان می‌کند و این با برنامه‌هایی که برای توسعه گردشگری دیده شده است، همخوانی ندارد و مانع توسعه گردشگری مي‌شود. زمانی‌که شرایط پایان هفته گذشته منطقه مرنجاب را بررسی می‌کنیم درمی‌یابیم که به سادگی عده‌ای از افراد شاغل منطقه با کاهش گردشگر بیکار شده و شغل خود را از دست داده‌اند.»

به گزارش «دنیای اقتصاد» پس از تکمیل سند آمایش سرزمین در استان اصفهان سه محور توسعه‌ای از جمله گردشگری، هنر و علم و فناوری برای اصفهان در نظر گرفته و بر گردشگری به عنوان نوک پیکان این توسعه در استان تاکید شد. پس از آن تمام ارگان‌ها و بخش خصوصی اصفهان ماموریت پیدا کرده‌اند که از بخش گردشگری حمایت و در راستای توسعه آن گام بردارند؛ حال اینکه گردشگری موضوعی حساس است و به کوچک‌ترین ناملایماتی واکنش منفی نشان می‌دهد و باید نسبت به برخی گفته‌ها و فعالیت‌ها در استانی که قرار است الگوی گردشگری کشور شود دقت نظر بیشتری داشت تا گردشگر از این استان خارج نشود. آن هم در شرایطی که ورود گردشگر به حاشیه‌های استان نظیر مرنجاب، می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت کسب و کار این مناطق داشته باشد.