در حالی که سال ۲۰۱۸ به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود، بازار نفت شاهد نوسانات شدید قیمتی است. نفت روز چهارشنبه در حالی رشد ۱۰ درصدی را در بازار آمریکا به ثبت رساند که در روز کاری قبل از آن بیش از ۶ درصد کاهش قیمت را تجربه کرده بودو روز پنج‌شنبه‌نیز حدود ۴درصد کاهش یافت. برخی کارشناسان شناسایی فرصت خرید از سوی معامله‌گران بعد از افت‌های پیاپی را مهم‌ترین دلیل رشد قیمت نفت در روز چهارشنبه عنوان می‌کنند و برخی دیگر بر این باورند که پایین بودن حجم معاملات و بسته بودن برخی بازارها به دلیل قرار گرفتن در بین تعطیلات کریسمس و سال نو میلادی، مهم‌ترین دلیل نوسانات شدید بازارها بوده است. با این حال نگرانی‌ها از وضعیت اقتصاد جهانی به دنبال ریسک‌هایی که سیاست‌های کاخ سفید به اقتصاد دنیا تحمیل کرده است، نیز عامل موثری در نوسانات بازار نفت عنوان می‌شود. در واقع در حال حاضر بازار نفت و بازارهای جهانی سهام تاثیر مستقیمی بر یکدیگر می‌گذارند و در حالی که بازارهای سهام به دلیل ریسک‌های موجود با نوسانات شدیدی مواجه است، بازار نفت نمی‌تواند به این موضوع واکنش نشان ندهد.
شناسایی کف قیمتی
به اعتقاد تحلیلگران بازار نفت، شناسایی کف و رشد قیمت‌ها در روز چهارشنبه بعد از افت بهای شدید و مداوم در روزهای معاملاتی پیش از آن موضوع چندان دور از انتظاری نبوده است. قیمت‌ها در سومین هفته ماه دسامبر حدود ۱۱ درصد کاهش یافت و روز دوشنبه به‌عنوان اولین روز معاملاتی هفته گذشته را نیز با کاهش بیش از ۶ درصدی به پایان رساند و به کمترین سطح در ۱۸ ماه گذشته رسید. روز سه‌شنبه به مناسبت کریسمس همه بازارها تعطیل بودند، بنابراین چهارشنبه اولین روز معاملاتی بعد از افت‌های شدید روز دوشنبه و هفته پیش از آن محسوب می‌شود. در این روز قیمت نفت‌خام آمریکا بیش از ۴ دلار معادل ۱۰ درصد رشد قیمت را به ثبت رساند که بیشترین رشد روزانه از فوریه ۲۰۱۶ محسوب می‌شود. برنت نیز در این روز ۴ دلار معادل حدود ۸ درصد افزایش یافت، این رشد قیمت بیشترین افزایش روزانه نفت برنت از ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ (بیش از دو سال) بود؛ یعنی زمانی که توافق نفتی در اوپک برای کاهش عرضه نفت به امضا رسید. در حالی روز چهارشنبه قیمت نفت با رشد قابل توجهی مواجه شد که بازارهای سهام جهانی نیز افزایش قابل توجهی را تجربه کردند. بازارهای سهام آسیا، اروپا و آمریکا به‌طور میانگین در روز چهارشنبه حدود ۵درصد رشد کرده‌اند که بیشترین رشد روزانه از اوایل سال ۲۰۰۹ محسوب می‌شود. اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه افت بازارهای سهام نشان از قرار گرفتن بازارها در موقعیت خرسی نیست و همچنین شناسایی کف مهم‌ترین دلایل رشد بازار سهام عنوان می‌شود. به دلیل تعطیلی دولت در آمریکا، افزایش نرخ بهره در این کشور برای چهارمین بار در سال ۲۰۱۸ و همچنین جنگ تجاری بین پکن و واشنگتن، نگرانی‌های بسیاری درخصوص رشد اقتصاد جهانی وجود دارد و این موضوع به عاملی برای کاهش بازارهای سهام در هفته‌های اخیر بدل شده بود. بازار نفت نیز که خود به دلیل نگرانی از مازاد عرضه در مسیر کاهشی قرار گرفته بود، در واکنش به افت بازارهای سهام کاهش قیمت بیشتری را تجربه کرد. آن‌طور که تحلیلگران می‌گویند در حال حاضر بازار نفت و بازارهای سهام تحت تاثیر یکدیگر قرار دارند، نگرانی‌ها از کاهش رشد اقتصادی بازار سهام را به شدت تحت تاثیر قرار داده و بازار نفت نیز نمی‌تواند به این نگرانی‌ها بی‌توجه باشد. علاوه‌بر این تقاضا برای نفت در سال آینده مهم‌ترین نگرانی معامله‌گران این بازار محسوب می‌شود، با این حال برناد جانسون، معاون مدیرعامل در موسسه اطلاعاتی
DrillingInfo بر این باور است که بازار نفت بیشتر از آنچه باید به سرعت به نگرانی از سمت تقاضا واکنش نشان داده و قیمت ۴۵ دلاری برای نفت را بسیار کم می‌داند. یکی دیگر از تحلیلگران بازار نفت نیز بر این باور است که کاهش‌های اخیر قیمت نفت کمتر پایه و اساس فاندامنتال و بنیادی دارد و بیشتر از یک الگوی کاهشی که بازارهای جهانی را فراگرفته تبعیت می‌کند. وزیر انرژیروسیه نیز حمایت‌گری فزاینده آمریکا از تولیدکنندگان نفت این کشور، جنگ‌های تجاری و غیرقابل پیش‌بینی بودن دولت آمریکا را از عوامل تاثیرگذار در نوسان قیمت جهانی نفت می‌داند. الکساندر نواک گفته است، ابهامات کنونی بازار، از جمله اینکه چین چگونه رفتار خواهد کرد، هند چگونه رفتار خواهد کرد، جنگ‌های تجاری و غیرقابل پیش‌بینی بودن دولت آمریکا عواملی هستند که باعث نوسان قیمت نفت شده‌اند.
موجودی‌ها افزایش می‌یابد؟
روز پنج‌شنبه اما مجددا نفت رو به کاهش گذاشت و حدود ۴ درصد افت قیمت را به ثبت رساند. مهم‌ترین عامل کاهش قیمت‌ها در این روز انتشار آماری از افزایش موجودی انبارهای نفتی آمریکا بود. موسسه نفت آمریکا(API) در این روز اعلام کرد که در هفته پیش از آن موجودی انبارهای نفتی این کشور ۹/ ۶ میلیون بشکه افزایش یافته و به بیش از ۴۴۸ میلیون بشکه رسیده است. دقیق‌ترین آمار از وضعیت موجودی انبارهای نفتی این کشور چهارشنبه هر هفته از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر می‌شود که در هفته گذشته به دلیل قرار گرفتن در آستانه سال جدید میلادی و تعطیلی برخی بازارها با تاخیر مواجه شد. آن‌طور که رویترز گزارش داده است، آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا این‌بار عصر جمعه منتشر می‌شود، اما در زمان تنظیم این گزارش(ساعت ۱۷ به وقت تهران) هنوز اعلام نشده بود. به گفته کارشناسان اگر داده‌های منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا افزایش موجودی انبارهای نفتی این کشور را تایید کند، ممکن است قیمت نفت روز جمعه را نیز کاهشی به پایان برساند. بهای نفت برنت روز گذشته ۱۸ سنت افزایش یافت و به ۹۱/ ۵۲ دلار بر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز با ثبت رشد قیمتی ۳۸ سنت حدود ۴۵ دلار بر بشکه معامله شد.
افزایش موجودی انبارهای نفتی نشان از مازاد عرضه در بازار دارد، از این رو برخی کارشناسان بر این باورند که افت قیمت نفت در سال آینده و تا زمان توقف روند افزایشی موجودی انبارهای نفتی آمریکا ادامه خواهد داشت. در حال حاضر موجودی این ذخایر ۷درصد بالاتر از متوسط ۵ ساله خود قرار دارد، فرا رفتن حجم ذخایر از متوسط مقدار ۵ساله، به‌عنوان شاخصی از افزایش مازاد عرضه در بازار عمل می‌کند. در سال ۲۰۱۴ نیز که قیمت‌ها در روند کاهشی قرار گرفت، موجودی انبارهای نفتی به بیش از متوسط ۵ساله خود رسیده بود. این موضوع تا اوایل سال جاری ادامه داشت، در واقع در سه ماه ابتدای سال برای اولین بار بعد از ماه‌ها موجودی انبارهای نفتی جهان به کمتر از متوسط ۵ساله خود رسید.
با این حال تحلیلگران می‌گویند چشم‌انداز بازار نفت به اندازه سال ۲۰۱۶ تیره نیست، چراکه در سال ۲۰۱۶ اوپک هیچ‌گونه تصمیمی برای حمایت از قیمت‌ها نداشت. قیمت نفت در سال ۲۰۱۶ به کمتر از ۳۰ دلار بر بشکه سقوط کرد که کمترین سطح ظرف ۱۳ سال پیش از آن محسوب می‌شد. اما در اوایل ماه جاری میلادی، اوپک و متحدانش در وین به توافقی برای کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز برای نیمه اول سال ۲۰۱۹ دست یافتند. علاوه بر آن بسیاری از وزرای نفت اوپک در روزهای اخیر از احتمال تمدید یا تعمیق توافق نفتی خبر داده‌اند. در واقع به نظر می‌رسد در حال حاضر برخلاف سال ۲۰۱۶، اوپک حاضر است به هر اقدامی برای حمایت از قیمت‌ها دست زند.
