امروزه گردشگری یکی از پر رونق‌ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان به شمار می رود. این صنعت هم اکنون در بسیاری از کشورها با رشدی سریع‌تر نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی و با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، به عنوان یک صنعت پیشرو معرفی شده است. امروزه گردشگری به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را «صادرات نامرئی» نام نهاده‌اند.

در تقسیم‌بندی مهمترین منابع درآمدزایی در جهان، صنایع مرتبط با نفت در رتبه اول و پس از آن صنعت خودروسازی و در رتبه سوم صنعت گردشگری قرار دارد. البته مزیت اساسی و نکته قابل تامل در صنعت گردشگری، ایجاد ارزش افزوده بالا بدون بهره برداری از منابع کانی و طبیعی و صدور مواد خام می‌باشد و به همین دلیل پیش بینی می‌شود که در آینده‌ای نه چندان دور، این صنعت رتبه‌های بالاتری را به خود اختصاص خواهد داد.

هم اکنون صادرات خدمات گردشگری در ۱۵۰ کشور در ردیف ۵ قلم اول صادراتی است و در حداقل ۶۰ کشور رتبه اول صادرات را به خود اختصاص داده و همین نکته به تنهایی مبین اهمیت آن است. همچنین بنا بر اعلام سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در حال حاضر از هر ۱۱ شغل در جهان یکی به طور مستقیم با گردشگری مرتبط است و تا سال ۲۰۳۰ گردش مالی این بخش از ۲۰۰۰ میلیار دلار فراتر خواهد رفت.

طبق بررسی‌های انجام شده از سوی شورای جهانی سفر و گردشگری( WTTC) تا سال ۲۰۲۴ سهم صنعت گردشگری در GDP اقتصاد جهانی از مرز ۸/۱۰ تریلیون دلار امریکا خواهد گذشت. این همچنین درگزارش سالانه خود پیش بینی کرده است که رشد این صنعت طی یک دوره بلند مدت یعنی حداقل تا سال ۲۰۲۴ میلادی، ادامه یابد. این میزان رشد با میانگین سالانه بیش از ۴ درصد رشد در GDP صنعت گردشگری و سفر در جهان همراه است که درسطح وسیع‌تر اثر مثبتی بر رشد کلی اقتصاد جهانی خواهد داشت. این میزان درآمد به معنی حمایت از ۳۴۶ میلیون شغل درسطح جهانی و به معنی سهم حدودا ۱۰ درصدی آن از کل اقتصاد جهانی هم از نظر GDP و هم ازنظر بازار اشتغال است.

همین موضوع سبب شده است که برخی کشورها از هم اکنون بنای اقتصاد خود را بر این صنعت قرار دهند. حتی کشورهایی که اقتصاد آنها بر پایه نفت قرار دارد هم اکنون سرمایه گذاری‌های عظیمی را به این حوزه اختصاص داده‌اند و کم کم به سمتی پیش می‌روند که از اتکا به درآمدهای نفتی رها شده و به سوی درآمدهای خدماتی همچون گردشگری سوق یابند تا ضمن حفظ منابع استراتژیک خود از درآمد سرشار و دارای مزیت گردشگری استفاده کنند.

وضعیت گردشگری ایران

بر اساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری(WTTC)، صنعت گردشگری ایران در سال ۲۰۱۴ به‌طور مستقیم برای۴۱۳ هزار نفر و به‌ طور غیرمستقیم برای ۲۲۳/۱ میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است.در این سال تاثیر مستقیم گردشگری و سفر بر اقتصاد ایران ۲۳۷،۱۲۱ میلیارد ریال (۲.۳ درصد کل GDP) بوده است که برآورد می‌شود این رقم در سال ۲۰۱۵ با رشد ۶.۶ درصدی همراه بوده باشد.

همچنین تاثیر کلی گردشگری و سفر بر GDP ایران ۶۵۱،۵۱۱ میلیارد ریال در سال ۲۰۱۴ بوده است. این گزارش همچنین رتبه صنعت گردشگری ایران را از نظر بزرگی در سال ۲۰۱۴ از میان ۱۸۴ کشور جهان ۴۰ و از نظر سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی ۱۳۷ اعلام کرده است. این در حالی است که ایران به لحاظ دارا بودن جاذبه های طبیعی و تاریخی در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد اما از نظر شاخص زیرساخت های خدمات گردشگری در رتبه ۱۱۹ را از بین ۱۴۱ کشور بخود اختصاص داده است.

ضرورت:
طبق سند چشم انداز ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) ، باید با جذب ۵/۱% از گردشگران بین المللی(۲۰ میلیون نفر) حدود ۲% از درآمد جهانی گردشگری را (معادل ۲۵ میلیارد دلار درسال) کسب کنیم.

لکن برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز توسعه کشور نیازمند عزمی جدی و برنامه ریزی اصولی هستیم و نا گفته پیداست که برنامه ریزی دقیق مستلزم شناخت وضعیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در بخش‌های مختلف اقتصادی است و این مهم در این صنعت نیز صادق است، چرا که در تدوین برنامه جامع گردشگری نمی‌توان از وضعیت این بخش، تناسب میان عرضه و تقاضا، تسهیل مقررات و یا وجود نارسایی‌ها و تنگناها در آن و بالاخص ساختار مدیریتی متناسب با وضعیت اقتصادی کشور و ضرورت‌های زمانی آن غافل بود.

 ایلنا