عملیاتی‌سازی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از زمان روی کارآمدن دولت یازدهم، در زمره مهم‌ترین عناصر برنامه‌ریزی  و تصمیم‌گیری مسوولان اجرایی بوده و به همین جهت شاهد گشایش‌های اقتصادی قابل توجهی همچون افزایشصادرات و رشد صنعتی بوده‌ایم. این گزارش بخشی از مهم‌ترین تحلیل رسانه‌ها و محافل اقتصادی در یک هفته  گذشته را در زمینه عملکرد دولت در اجرایی‌سازی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بررسی کرده است که به مهم‌ترین محورهای آن اشاره می‌شود.

توسعه چشمگیر صادرات کشور

یکی از مهمترین اهدافی که اقتصاد مقاومتی دنبال می‌کند توسعه صادرات کشور است. صادرات بخش مهمی ‌از اقتصاد کشور است و پیش‌بینی آن می‌تواند برای اقتصاد و فعالان اقتصادی مهم باشد، اما به اعتقاد برخی کارشناسان شرایط صادرات در سال ۹۶ تفاوت چندانی با سال ۹۵ نخواهد داشت. در حال حاضر دولت و فعالان اقتصادی ملزم به رعایت اقتصاد مقاومتی هستند، یعنی تولید باید صادرات‌محور و درون‌زا و برون‌نگر باشد. از این منظر اگر قرار است تولیدی صادرات محور ایجاد شود، باید از کیفیت و نرخ مناسب و مطلوب و از شرایطی برابر نسبت به رقیبان سرسخت خود در دنیا برخوردار باشد.

صادرات غیرنفتی ۱۳۰ میلیارد دلاری یکی از هدف‌گذاری‌های دولت در برنامه ششم است. نخستین هفته‌های سال‌جاری بود که «خسروتاج» رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که لازم است صادرات غیرنفتی هر سال ۲۰ درصد رشد را تجربه کند تا در پایان برنامه به این رقم برسد. طبق هدف‌گذاری‌های برنامه ششم، برنامه رشد صادرات به دنبال برنامه‌هایی پا به میدان می‌گذارد که اغلب ناکام ماندند و حالا با برداشتن تحریم‌ها و افق‌های دوردست که دولت در چشم‌انداز دارد، هرچند هنوز از درآمدهای نفتی دل نکنده‌اما این امیدواری وجود دارد که با ارقام پیشنهادی در صادرات غیرنفتی بتوان درآمدهای نفتی را نادیده گرفت.

در این میان انتشار برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که واردات اتحادیه اروپا از ایران در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۷ با رشد حدود ۵ برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳.۴۱۳ میلیارد یورو رسیده است. آمار منتشر شده از سوی اداره اطلاعات اقتصادی اتحادیه اروپا (یورو استات) نشان می‌دهد مبادلات تجاری ایران و ۲۸ عضو این اتحادیه در ۴ ماهه نخست سال‌جاری میلادی رشد ۱۲۷ درصدی داشته است. براساس این گزارش مبادلات دو طرف از ۲.۸۸۷ میلیارد یورو در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۶ به ۶.۵۵۷ میلیارد یورو در ۴ ماهه نخست امسال رسیده است.

صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ماه‌های ژانویه تا آوریل ۲۰۱۷ با رشد ۴۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۳.۱۴۴ میلیارد یورو رسیده است. در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۶ صادرات اتحادیه اروپا به ایران ۲.۱۷ میلیارد یورو اعلام شده بود. واردات اتحادیه اروپا از ایران نیز در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۷ با رشد حدود ۵ برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳.۴۱۳ میلیارد یورو رسیده است. در ۴ ماهه مشابه سال قبل ۷۱۷ میلیون یورو کالا از ایران وارد شده بود. لغو تحریم نفتی و از سرگیری خرید نفت ایران علت رشد قابل توجه واردات اتحادیه اروپا از ایران در سه ماهه نخست ۲۰۱۷ بوده است.

کوشش بی دریغ دولت برای اشتغالزایی

بند نخست ابلاغیه سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تأکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم‌درآمد و متوسط تاکید دارد.

معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی «برنامه اشتغال فراگیر در سال ۱۳۹۶» را به کلیه  دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد. در ابلاغیه اسحاق جهانگیری، اهداف اشتغال‌زایی به تفکیک دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های مربوطه مشخص شده است. این برنامه در نظر دارد در سال جاری ۹۷۱ هزار و ۷۰۰ شغل جدید در بازار کار ایران به‌وجود بیاورد. بخش‌های اقتصادی بار اصلی این طرح را به دوش خواهند کشید. بخش صنعت و معدن بازیگر اصلی بخش‌های اقتصادی خواهد بود. وظیفه ایجاد حدود ۲۴ درصد از تعداد شغل‌های جدید امسال بر عهده طرح‌های اشتغال‌زایی خواهد بود.

برنامه اشتغال فراگیر با هدف ایجاد ۹۷۱ هزار شغل در سال ۹۶ ابلاغ شد. براساس اهداف کمی که در این برنامه تعیین شده، بخش صنعت و معدن موتور اصلی تولید شغل در سال‌جاری با سهم ۲۶ درصدی است. طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان و بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز به ترتیب مسوول تامین ۱۰ و ۹ درصد از شغل‌های جدید سال ۹۶ خواهند بود. در این بخشنامه تامین ۹۳ درصد از کل منابع مالی مورد نیاز ایجاد شغل در سال‌جاری، بر دوش شبکه بانکی است.

رونق صنایع و تولید داخلی

یکی از مقوله‌های مهم اقتصاد مقاومتی تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و رونق تولید است. در این زمینه انجمن جهانی فولاد در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد، تولید فولاد خام ایران در ماه مه ۲۰۱۷ (۱۱ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد ماه ) نسبت به ماه قبل از آن (آوریل) ۸.۸ درصد رشد داشته که از میانگین رشد پنج درصدی تولید دنیا، پیشی گرفته است.

برپایه این بررسی، عملکرد تولید فولاد خام ایران نسبت به رشد تولید تجمعی ۲۰۱۷ که رشد ۱۳.۱ درصدی است، اندکی کاهش نشان می‌دهد، اما رشد تولید فولاد خام ایران یکی از سریع‌ترین‌ها در سطح دنیا ارزیابی می‌شود. ایران در افق ۱۴۰۴ دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد خام را در برنامه دارد که در پایان سال گذشته ظرفیت این بخش به بیش از ۲۷ میلیون تن رسید و انتظار می‌رود با برنامه‌ریزی لازم در دوره ۱۴۰۴ – ۱۳۹۶ به این مهم برسد.

براساس آمارهای انجمن جهانی فولاد، ترکیه رقیب منطقه‌ای ایران نیز در ماه می ‌میلادی رشد تولید ۹.۷ درصدی داشت و پیش‌بینی شده، تداوم این رشد منجر به تقویت قیمت قراضه در بازارهای جهانی خواهد شد. میزان تولید فولاد خام در سال ۱۳۹۱ پیش از شروع به کار دولت یازدهم رقم ۱۴ میلیون و ۳۶۱ هزار تن بود و در سال ۱۳۹۲ به ۱۵ میلیون و ۶۲۷ هزار تن رسید و برای سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۱۸ میلیون و ۴۶۶ هزار تن اعلام شد.

کاهش قابل توجه قاچاق کالا

واردات غیر رسمی کالا به کشور موجب بی رونقی تولید داخل می‌شود. با افزایش ورود میوه‌های داخلی به بازار، فروش نمونه‌های وارداتی آن‌ها که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند به شدت کاهش یافته است.
«حسین مهاجران» رییس اتحادیه فروشندگان میوه و تره بار، در خصوص قیمت میوه تابستانی در بازار اظهار کرد: از آنجایی که تقریبا همه جاهای کشور محصولاتشان به بازار رسیده است قیمت‌ها متعادل شده است و دو نوع میوه‌ای که قیمت بالاتری دارد به خاطر هزینه برداشت این محصولات است.

رییس اتحادیه فروشندگان میوه و تره بار در خصوص میوه‌های قاچاق در بازار تشریح کرد: چهار نوع میوه وارداتی قاچاق در کشور وجود دارد که با شروع فصل تابستان و تولید مکفی داخلی مردم کمتر به سراغ آنها می‌روند. انگور شیلی که کیلویی ۳۵ هزار تومان بود در حال حاضر با ۱۵ هزار تومان هم دیگر خریده نمی‌شود و دلیل آن توزیع انگور یاقوتی به بازار است که محصول داخلی فروش انگور وارداتی را به صفر رساند.