متولیان حوزه صنعت و تجارت برای تسهیل حضور ایران در بازار روسیه در غیاب رقیبی مانند ترکیه، درصدد گشایش خط اعتباری 20میلیون یورویی برای صادرات به روسیه هستند. ایجاد این خط اعتباری در حالی است که رایزنی‌ها با بانک مرکزی به‌منظور افزایش این رقم نیز در حال انجام است. در نشست بررسی راهکارهای صادرات به روسیه که در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، مسوولان دولتی و فعالان بخش خصوصی هر کدام اقدامات صورت گرفته برای بهبود توسعه صادرات به روسیه را مطرح کردند و ضمن اشاره به مشکلات پیش روی تجار در صادرات به روسیه، به ارائه راهکارهایی نیز پرداختند.

احتمال نهایی شدن صادرات محصولات لبنی از 20 ژانویه (30 دی) و مشخص شدن تکلیف صادرات گوشت مرغ و تخم‌مرغ به روسیه تا 15 فوریه (26 بهمن) دو خبر مهم دیگر در این راستا است که در این جلسه به آنها اشاره شد. پدرام سلطانی، نایب رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور، صادرات به روسیه را با توجه به فرصت ایجاد شده، موضوعی مهم و قابل توجه دانست و تاکید کرد: طی چند روز گذشته مشکلی در صادرات میوه و تره‌بار ایران به روسیه به وجود آمده بود که با پیگیری‌های صورت گرفته، حل شد. البته به نظر می‌رسد که چالش‌های ایران با روسیه در امر صادرات، به این مساله ختم نمی‌شود. بخش خصوصی باید با همکاری تشکل‌های مربوطه، تعامل بیشتر و قوی‌تری با بازار روسیه برقرار کند. وی ادامه داد: در پی درگیری بین ترکیه و روسیه، خلأیی در بازار روسیه به وجود آمده که محصولات ایرانی می‌تواند این شکاف را پر کند. در فضای اقتصاد جهانی، کشورها، مواضع اقتصادی خود را مقدم بر مواضع سیاسی می‌دانند؛ بنابراین فرصت ناشی از اختلاف بین ترکیه و روسیه پایدار نخواهد بود و متناسب با حجم بزرگ بازار روسیه، ترکیه تلاش خود را برای حل این اختلافات خواهد کرد. علی‌ صالح‌آبادی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات با حضور در این نشست به رایزنی‌های ایران با روسیه برای انعقاد پیمان پولی دو جانبه اشاره کرد و افزود: مذاکرات متعددی بین بانک مرکزی ایران و روسیه انجام شده که هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم. در فاز اول دولت روسیه بانکی را مشخص کرده که با ما کار کند و چند جلسه هم با این بانک برگزار کرده‌ایم تا برای واردات از ایران ال‌سی باز کند و روش‌های تسویه حساب را هم تعریف کرده‌ایم که کد رمز بین ما و آنها رد و بدل شده است. وی بر این نکته تاکید کرد که برای روسیه اعتبار بالایی قائل هستیم و اگر جایی لازم باشد اعتبار هم پرداخت می‌کنیم؛ تا جایی که اکنون 20 میلیون یورو به عنوان خط اعتباری برای روسیه در نظر گرفته‌ایم که این مساله به صورت چرخشی است که دوباره قابل تجدید است و با شرایطی خاص این خط اعتباری را می‌توانیم با نظر بانک مرکزی افزایش دهیم. صالح آبادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تجار ایرانی به‌دلیل نوسان و کاهش ارزش روبل تمایلی برای مبادله کالا با روسیه با معیار روبل ندارند، گفت: همه مبادلات تجاری هم به روبل و هم سایر ارزهای جهان امکان‌پذیر است و اگر صادرکننده مایل باشد حاضریم دلار آنها را در روسیه گرفته و معادل ریالی آن را نزدیک به نرخ ارز آزاد به ریال در ایران به صادرکننده تحویل دهیم.

مدیرعامل بانک توسعه صادرات بر این نکته تاکید کرد که پس از اجرایی شدن برجام، بانک‌های بیشتری مشمول قرارداد بانکی با ایران خواهند شد و در عین حال از امکانات سوئیفت برای مبادلات مالی هم می‌توانیم استفاده کنیم. ولی‌الله افخمی‌راد، رئیس سازمان توسعه تجارت نیز در ادامه این برنامه گفت: در دریای خزر خط منظم دریایی را به روسیه داریم و صادرکنندگان می‌توانند با استفاده از این خطوط، کالاهای خود را به این کشور صادر کنند. این خطوط هم در بندر انزلی و هم در بندر امیرآباد برقرار است و هفته‌ای حداقل یک کشتی به بندر آستاراخان یا اکتائو قزاقستان حرکت می‌کند. وی همچنین به برگزاری نمایشگاه ایران در روسیه در اردیبهشت‌ماه سال 95 اشاره کرد و از همه فعالان بخش خصوصی و دولتی خواست تا در این نمایشگاه حضور داشته باشند. افخمی راد افزود: در ارتباط با حمل و نقل هوایی نیز ما آمادگی این را داریم که از جیرفت با توجه به آب و هوای این شهر، برخی از محصولات دارای ارزش افزوده بالا را به روسیه صادر کنیم. وی در ارتباط با ایجاد تجارت ترجیحی با روسیه گفت: طی گفت‌وگوهایی که با وزیر اقتصاد روسیه داشتیم، پیش‌بینی می‌کنیم اولین گام را در ژانویه سال جاری میلادی برداریم که شروع مطالعات مشترک امکان سنجی، انعقاد تفاهم‌نامه تجارت ترجیحی و پیگیری حذف تعرفه‌های ورودی برخی از محصولات کشاورزی از جمله این موارد است.

افخمی‌راد در ادامه در ارتباط با تغییرات در رژیم تجاری کشور، گفت: رژیم تجاری را تهیه کرده و به وزیر صنعت، معدن و تجارت ارائه داده‌ایم؛ اوایل هفته آینده نیز به اتحادیه اوراسیا تقدیم خواهد شد تا گام بعدی رژیم تجاری مورد مطالعه قرار گیرد و مطابق ضوابط اتحادیه اوراسیا مدل‌سازی اقتصادی انجام شود. در ادامه رئیس سازمان دامپزشکی کشور در ارتباط با صادرات گوشت مرغ و تخم مرغ به روسیه، گفت: ریز اطلاعات مربوط به گوشت مرغ و تخم‌مرغ برای روس‌ها ارسال شده و تا ۱۵ فوریه آنها نظر نهایی خود را برای مجوز صادرات به این کشور اعلام خواهند کرد. مهدی خلج گفت: براساس توافقی که با روس‌ها کرده‌ایم 19 واحد شیلات ایران می‌توانند محصولات خود را به فدراسیون روسیه صادر کنند ولی آنچه فعلا مد نظر ماست صادرات میگو است. وی به سفر مرجع تایید صلاحیت محصولات ایرانی روسیه به ایران اشاره‌ای کرد و گفت: این مسوول با معاون نخست‌وزیر روسیه سه هفته قبل به تهران سفر کردند و جلسات متعددی را با دامپزشکی ایران برای صدور گواهی بهداشتی در راستای صادرات فرآورده‌های لبنی برگزار کردند تا ما متعهد شویم که شیر خامی که از دامداری‌های بهداشتی تامین می‌شود چه از لحاظ نظارت در دامداری چه از لحاظ استفاده در کارخانه‌های صنایع شیر، مطابق استانداردهای روسیه باشد. خلج از امضای دو موافقت‌نامه با روس‌ها در همین راستا خبرداد و گفت: امیدواریم از 20 ژانویه صادرات محصولات لبنی به روسیه آغاز شود. در ادامه قدیر قیافه، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه نیز به موانع صادرات و ورود کالاهای ایرانی به بازار روسیه اشاره کرد. وی گفت: موضوعی که به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی صادرات کالای ایرانی به‌ویژه محصولات کشاورزی در بازار روسیه مطرح بود، بحث تعرفه بالا است. وی افزود: تعرفه‌های واردات روسیه برای تمامی کشورها یکسان است، اما آن چیزی که سبب ایجاد اختلاف شده و به نظر می‌رسد کالای ایرانی با تعرفه بالاتر ترخیص می‌شود، بحث ارزش‌گذاری کالا است. قیافه همچنین بر این نکته تاکید کرد که روسیه به‌دلیل اینکه نتوانست واردات 4 قلم محصول کشاورزی را از کشوری غیر از ترکیه تامین کند، تعرفه واردات بر این چهار محصول از ترکیه را مانند پیش از قطع روابط، قرار داده است. قیافه عمده موانع صادرات به روسیه را نبود زیرساخت‌های مناسب، فقدان پوشش خطرات بازار و نبود زیرساخت‌های حمل و نقل عنوان کرد و افزود: نداشتن استراتژی صادراتی چه در بنگاه‌ها و چه در دولت و اتاق‌های بازرگانی سبب شده است که آن طور که باید و شاید نتوانیم به بازار روسیه راه پیدا کنیم. عدم تطابق قیمت‌های صادراتی با قیمت‌های موجود در روسیه و رقابتی نبودن یکی دیگر از مشکلات ورود به بازار روسیه است که مشاور بازرگانی اتاق بازرگانی ارومیه نیز در این جلسه بر این نکته صحه گذاشت. در ادامه نایب رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه به این نکته اشاره کرد که حمایت مناسب از سوی دولت برای صادرات به روسیه انجام نمی‌گیرد و سیاست‌های اقتصادی و تجاری ایران غیرقابل پیش‌بینی است که یک‌ شبه حل نمی‌شود و نیاز به زمان دارد. سیدرضی میری، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران، نیز گفت: در این عرصه دولت باید نسبت به حذف قوانین زاید در امر تجارت جدی‌تر عمل کند و از طرف دیگر بخش خصوصی باید قدم‌های محکم‌تری برای ورود به بازار روسیه بردارد.