بورس تهران روز گذشته با یک کانال شکنی دیگر به سطح 63 هزار واحد رسید تا همچنان و برای پنجمین روز متوالی روند صعودی خود را ادامه دهد. انتشار اخبار خوب سیاسی و از آن مهم‌تر زمزمه‌های ارائه بسته ضد رکودی باعث شد بازار از اواخر هفته گذشته روند صعودی به خود گیرد و این روند در هفته جاری نیز با قدرت بیشتری ادامه یابد. 

در این میان، برآورد کارشناسان از متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام، احتمال بازگشت رکود را کمتر از تداوم رونق نسبی در بورس تهران نشان می‌دهد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که در مواقع رونق بازار در دوره‌های قبل، سه عامل بیشترین تاثیر را بر ناپایداری این حرکت صعودی داشته‌اند؛ ریسک سیاسی، رفتار سهامداران درخصوص شناسایی سود سریع و ریزش قیمت‌های جهانی کالاها از پارامترهایی است که طی دوره‌های قبل مانع از پایداری این رونق شده است. در این شرایط، کُند شدن مسیر صعودی بازار سهام در ساعات میانی معاملات روز گذشته، بار دیگر نگرانی از بازگشت فضای رکودی را در میان فعالان تالار شیشه‌ای افزایش داد. با این حال، حذف عواملی چون نگرانی سیاسی و احتمال ریزش شدید قیمت جهانی کالاها و همچنین خوش بینی به وضعیت بنیادی بازار سهام در شرایط کنونی، نوید آن را می‌دهد که چرخش نسبی قیمت‌ها در روز گذشته، به معنای بازگشت رکود به بورس نخواهد بود. به عبارت دقیق‌تر، تغییر مسیر بازار سهام در میانه معاملات روز گذشته، صرفا به علت اصلاح قیمت‌ها پس از یک رشد طولانی (پنج روز متوالی) بوده است. 

رفتار شاخص از دیروز تا امروز 
بررسی‌های پیشین «دنیای اقتصاد» درخصوص رفتار شاخص در بازه‌های زمانی مختلف بیانگر این است که طی 22 ماه رکود، نماگر بازار سهام دوره‌های رونق کوتاه مدتی را نیز تجربه کرده است؛ به‌طوری که پس از رشدهای مقطعی مجددا وارد فاز رکودی شده و ریزش‌های شدیدتری را تجربه کرده است. در همین زمینه عملکرد بازار در روز یکشنبه و رفتار معامله‌گران در ساعات پایانی این نگرانی را در ذهن فعالان بازار به وجود آورد که بار دیگر این روند صعودی به روند نزولی تبدیل شود. با این وجود به نظر می‌رسد که طی دوره‌های زمانی قبلی، سه عامل به‌عنوان موانع تداوم رشد بازار مشخص شده است. عامل سیاسی (ریسک سیاسی) که عمده آن درخصوص مذاکرات هسته‌ای بود، همواره از عواملی است که تردید و عدم اطمینان سرمایه‌گذاری را حتی در دوران رونق به همراه داشته است. به‌عنوان مثال در مذاکرات 3 آذر 93 در ژنو تمدید مجدد این مذاکرات که در نهایت به دو مرحله‌ای شدن توافق منجر شد فضای ابهام در بازار سهام را ایجاد کرد. همچنین، در مذاکرات لوزان برداشت‌های مختلف از سوی طرفین از تفاهم سیاسی صورت گرفته، شرایط ابهام‌آمیزی را برای آینده توافق هسته‌ای رقم زد تا بورس در فضایی مردد بازهم روند نزولی به خود بگیرد (فروردین امسال)؛ در آخرین مرحله نیز که توافق هسته‌ای در تیر ماه اعلام شد، نگرانی از تصویب برجام در کنگره آمریکا و مجلس کشورمان بار دیگر ریسک‌های سیاسی را برای سهامداران به همراه داشت. حال در دوران فعلی به نظر می‌رسد این ریسک سیاسی به‌طور کامل از بین رفته است و با تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی و کنگره آمریکا دیگر مانع سیاسی خاصی در برابر سهامداران وجود ندارد. 

دومین عامل موثر ریزش شاخص در این بازه‌های زمانی را می‌توان تغییر در قیمت‌های جهانی دانست. بعد از مذاکرات 3 آذر یکی از سیگنال‌های موثر بر ریزش بازار را می‌توان افت شدید در قیمت‌های جهانی دانست. با این حال به نظر می‌رسد در شرایط کنونی اختلالات سمت عرضه در بازار‌های جهانی، قیمت بسیاری از کالاهای مهم را به کف قیمتی رسانده است و این می‌تواند سیگنال مثبتی در روند بازار سهام ایران باشد. آخرین عاملی که در این بازه‌های زمانی همواره به‌عنوان مانع تداوم رونق بورس مطرح بود؛ شناسایی سریع سود سهام به ویژه از سوی معامله‌گران حقوقی است که نیاز به نقدینگی همواره علت آن بیان شده است. این موضوع و همزمانی دور قبلی مذاکرات (تیر سال جاری) با پایان سال مالی شرکت‌ها باعث تشدید این فعالیت شد و ریزش قابل توجه شاخص را رقم زد. بر همین اساس به نظر می‌رسد بورس تهران در شرایط کنونی دو مانع از سه عامل ضدرونق خود را پشت سر گذاشته و می‌تواند این امیدواری را شدت بخشد که در روزهای آتی عملکرد صعودی ادامه‌دار باشد. همچنین در شرایط کنونی دو پارامتر به‌عنوان خوش‌بینی‌های اقتصادی نیز وجود دارد که می‌تواند مزید بر علت این رشد باشد. عامل اول قیمت خوب سهم‌ها است که به گفته بسیاری از کارشناسان سهام بسیاری از شرکت‌ها به ارزندگی قابل توجهی رسیده‌اند و دومین عامل امیدواری به سیاست‌های اقتصادی دولت در زمینه خروج از رکود و همچنین اجرای عملی برجام است.  به‌طور کلی به نظر می‌رسد بورس تهران در این دوره برخلاف دیگر دوره‌ها با پتانسیل قابل توجهی برای رشد و رونق همراه است و می‌تواند نیمه دوم سال متفاوتی را برای سرمایه‌گذاران رقم بزند. 

مانع کوچک بر سر راه رونق بازار 
در همین زمینه «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با مازیار فتحی، کارشناس بازار سرمایه به بررسی روند فعلی و چشم‌انداز روزهای آتی بازار سهام پرداخته است. فتحی درخصوص عملکرد این روزهای بازار می‌گوید: تالار شیشه‌ای در ماه‌های گذشته همواره مملو از موج ناامیدی در میان سرمایه‌گذاران بوده است. در این میان خبرهای اقتصادی-سیاسی روزهای گذشته درخصوص اجرای عملی برجام و شروع حرکت ضد رکودی دولت؛روند بازار را با تغییر مواجه کرده و رفتار منطقی این روزها را رقم زده است.  وی در ادامه و درخصوص کاهش هیجانات بازار در روز گذشته بیان کرد: کاهش ریسک سیاسی اولین سیگنالی است که این روزها سرمایه‌گذاران را مطمئن به فعالیت در بازار سهام کرده است.