ترامپ هفته گذشته با توییت‌های پیاپی اوپک را خطاب قرار داد و تلاش کرد که بتواند با استفاده از لحن بسیار تند بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده و قیمت‌ها را کاهش دهد. هرچند تهدیدها و مذاکرات ترامپ با عربستان کارساز بود و سعودی‌ها را به افزایش تولید و کاهش رسمی قیمت نفت خود واداشت، اما در نهایت بازار چندان به این اقدامات واکنش نشان نداد و همچنان نگران کمبود عرضه نفت در پی افزایش فشارها باقی ماند. بر این اساس قیمت نفت برنت هفته گذشته با وجود افزایش جنگ تجاری و افزایش موجودی انبارهای نفتی آمریکا تنها ۴/ ۰ درصد کاهش یافت به ۸/ ۷۳ دلار بر بشکه رسید. برنت نیز افت حدود ۹/ ۰ درصد را تجربه کرد و معاملات را با قیمت ۱۱/ ۷۷ دلار به پایان رساند. از سویی توییت‌های ترامپ در حالی بر بازار نفت بی‌اثر بود که انتقاد بسیاری از کارشناسان را بر انگیخت. بسیاری ترامپ و توییت‌هایش را به‌عنوان عامل بی‌ثباتی بازار نفت معرفی کردند و به انتقاد از او پرداختند؛ به‌طور مثال بانک سرمایه‌گذاری استاندارد چارتر معتقد است آمریکا هر زمان که در مواجهه با تحولات بازار سکوت کرده، موفقیت بیشتری کسب کرده است. در این میان نیز بسیاری از موسسات با ابراز تردید نسبت به عملی شدن «قطع صادرات نفت ایران» اعلام کردند که در صورت پافشاری ترامپ بر سر این موضع خود باید انتظار داشت که قیمت نفت به سطوح بسیار بالایی برسد. به‌طور مثال بانک آمریکایی مریل لینچ اعلام کرده آمریکا نهایتا بتواند یک چهارم از صادرات نفت ایران را کاهش دهد و معتقد است در صورت قطع کامل صادرات نفت ایران قیمت‌ها به بیش از ۱۲۰ دلار بر بشکه خواهد رسید.
اثرگذاری توییتری ترامپ بر نفت
روز دوشنبه در حالی بازارها شروع به کار کردند که ترامپ یک روز پیش از آن با حضور در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد کهعربستان «باید» تولیدات خود را ۲میلیون بشکه در روز افزایش دهد. دولت آمریکا اعلام کرده که قصد دارد صادرات نفت ایران را از ۴ نوامبر به صفر برساند و هیچ کشوری را از تحریم خرید نفت ایران معاف نخواهد کرد، با این حال ترامپ نگران است در نبود نفتایران بازار نفت با کسری مواجه شده و قیمت بنزین با جهش مواجه شود. افزایش قیمت بنزین در شرایطی که آمریکا در آستانهانتخابات میان دوره‌ای مجلس قرار دارد می‌تواند به موفقیت دموکرات‌ها (حزب رقیب ترامپ)در صندوق‌های رای منجر شود.
بعد از این اظهارات ترامپ بود که روز سه‌شنبه، هیات وزیران عربستان سعودی در جلسه‌ای با ریاست ملک سلمان با در خواست رئیس‌جمهوری آمریکا برای افزایش تولید این کشور موافقت کرد. این خبر در اولین ساعات انتشار توانست قیمت‌ها را بیش از ۴درصد کاهش دهد. علاوه بر این برآوردهای متفاوت نشان می‌دهد که عربستان پیش از برگزاری نشست اوپک به افزایش تولیدات و عرضه نفت اقدام کرده است. آنطور که خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد، عربستان در ماه ژوئن ۷/ ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که حدود ۷۰۰ هزار بشکه بیشتر از سطح تولیدات این کشور در ماه مه بوده است. منابع آگاه در اوپک نیز گفته‌اند، عربستان به این سازمان اعلام کرده که تولید خود را در ماه گذشته میلادی ۴۵۸هزار بشکه نسبت به ماه مه افزایش داده و به ۴۹/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. اما گفته شد عرضه نفت عربستان به بازار نفت در این ماه ۸/ ۱۰میلیون بشکه بوده که نشان می‌دهد عربستان از ذخایر نفتی خود استفاده کرده است. با وجود شوک قیمتی در ساعات اولیه انتشار خبر موافقت عربستان با افزایش تولید و رشد زودهنگام تولیدات این کشور، اما در روزهای بعد مجددا قیمت‌ها به سطوح قبلی بازگشت. از این رو ترامپ چهارشنبه شب، در توییتر خود اوپک را با لحن بسیار تندتری خطاب قرار داد. رئیس‌جمهوری آمریکا به اوپک دستور داد: «همین حالا قیمت‌ها را کاهش دهید.» او اعلام کرد که ما در ازای «دلارهای اندکی» امنیت بسیاری از اعضای اوپک را تامین می‌کنیم. آنها(اوپک) کار بسیار اندکی (برای کاهش قیمت‌ها) انجام داده‌اند. این یک جاده دو طرفه است، آنها نیز باید تولیدات خود را افزایش دهند. این توییت ترامپ موجب شد که عربستان گام بعدی را نیز برای کاهش قیمت‌ها بردارد. شرکت دولتی نفت این کشور، آرامکو، فرمول قیمت نفت گرید «عرب لایت» را در بازار آسیا و اروپا برای ماه آگوست کاهش داد. این برای نخستین بار در عرض چهار ماه است که عربستان اقدام به کاهش قیمت نفت خود می‌کند.
انتقاد از توییت‌های ترامپ
هرچند عربستان در تلاش است که به درخواست‌های ترامپ پاسخ مثبت دهد، اما بسیاری از کارشناسان توییت‌های ترامپ علیه اوپک را مورد انتقاد قرار داده‌اند. اولین کسی که به توییت‌های ترامپ واکنش نشان داد، نماینده ایران در اوپک، حسین کاظم‌پور اردبیلی بود که با بازتاب گسترده در رسانه‌های خارجی مواجه شد. کاظم‌پور خطاب به ترامپ با بیان اینکه این حجم از نفت مورد نظر شما(۲ میلیون بشکه) برای افزایش تولید در بازار وجود ندارد، گفت: «شما آن دسته از اعضای اوپک را که ادعا دارید از آنها حمایت می‌کنید، تحت فشار گذاشته‌اید. شما به واقع با این رفتار اعتبار و حاکمیت آنها را زیر سوال می‌برید.» کاظم‌پور در بخشی دیگری از اظهارات خود ترامپ را مسوول افزایش قیمت‌ها دانسته و گفته است: «با توییت‌های پیاپی و مذموم شما قیمت‌های جهانی نفت خام ۱۰ دلار افزایش یافته است. خواهشمند است به این رویه پایان دهید!» به گزارش صدا و سیما، وزیر نفت کشورمان نیز روز گذشته درباره سیاست‌های آمریکا و توییت‌های رئیس‌جمهوری این کشور در مورد اعمال فشار به برخی اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای افزایش تولید اظهار کرد: اصل و اساس اوپک بر این است که بازار نفت، سیاسی نباشد و عوامل سیاسی در بازار دخالت نداشته باشند تا عرضه و تقاضا، قیمت نهایی نفت را تعیین کند. بیژن زنگنه ادامه داد: برخی اقدام‌های سیاسی و بی‌ثباتی‌ها، سبب ایجاد نگرانی در بازار نفت و افزایش قیمت می‌شود و از جمله دستور توهین‌آمیز ترامپ به برخی اعضای اوپک که توهین به حاکمیت ملی کشورهای مستقل عضو این سازمان است، سبب افزایش نگرانی‌ها در این بازار شده است.
به گفته او، تاکنون تغییر عمده‌ای در مقدار تولید و صادرات نفت ایران حاصل نشده است و در قبال اقدام‌های آمریکا، برنامه‌های خود را پیش خواهیم برد. زنگنه درباره مقابله ایران با سیاست‌های نفتی آمریکا اظهار کرد: به هرحال یک جنگ تجاری جریان دارد و در این میان، ما هم کارهای خود را به پیش می‌بریم. وزیر نفت همچنین درخصوص پیشنهاد نفتی ارائه شده در بسته پیشنهادیاتحادیه اروپا به کشورمان در مذاکرات اخیر گفت: البته من هنوز این پیشنهاد را ندیده‌ام، اما همکاران وزارت امور خارجه آن را دیده و در ظاهر از جزئیات آن هم خیلی راضی نبوده‌اند، زیرا ما از اتحادیه اروپا انتظار داریم مسوولیتش را در حفاظت از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انجام دهد. علاوه بر کاظم‌پور، دن دایکر، یکی از معامله‌گران کهنه‌کار بازار نفت با انتشار یادداشتی در سایت خبری اویلپرایس به انتقاد از اظهارات ترامپ پرداخته و توییت‌های او را عامل بی‌نظمی و اختلال در بازار نفت معرفی کرده است. او با بیان اینکه در سال‌های قبل نیز کاخ‌سفید برای اثرگذاری بر قیمت نفت تلاش کرده، نوشت: «اما این تلاش‌ها زمانی انجام می‌شد که قیمت نفت به بیش از ۱۱۰ دلار رسیده بود، این همه غوغا و توییت کردن زمانی که قیمت‌ها کمتر از ۷۵ دلار است، هیچ توجیهی ندارد.» دایکر بر این باور است که ترامپ هیچ درکی از پویایی اوپک و بازار نفت ندارد و این عدم شناخت موجب شده پی‌در‌پی اوپک را در توییتر خطاب قرار دهد.
بلومبرگ نیز در گزارشی تحت عنوان «توییت‌های ترامپ بیشتر از آنکه به قیمت نفت کمک کند، زیان وارد کرده» از قول املی اشفورد، تحلیلگر موسسه سرمایه‌گذاری استاندارد چارتر و سرپرست بررسی بازارهای کالایی در پال هورسنل، نوشت: «مداخله‌های ترامپ، بازار را بی‌ثبات می‌کند.» به اعتقاد این کارشناس بازار نفت، اظهار‌نظرهای ترامپ به‌طور ضمنی تایید کرد که رفع کمبود عرضه، مستلزم استفاده از ظرفیت مازاد تولید نفت در جهان بوده و همچنین نشان می‌دهد سیاست آمریکا مبتنی بر استفاده از ظرفیت مازاد عرضه نفت عربستان برای پر کردن کمبود نفت است. این کارشناس استاندارد چارتر بر این باور است که دیپلماسی آمریکا در گذشته در آرام کردن بازار نفت بیشتر موثر بوده و در مواردی که آمریکا سکوت بیشتری داشته، موفقیت بیشتری کسب کرده است. وال‌استریت ژورنال نیز در گزارشی ضمن تایید اظهارات کاظم‌پور اردبیلی، اعلام کرده: «توییت‌های ترامپ ممکن است نتیجه عکس در بازار نفت داشته باشد.»
پیش‌بینی‌ها از آینده نفت
با وجود قول مساعدت عربستان برای افزایش تولید، با این حال کارشناسان بر این باورند اگر ترامپ وعده خود برای حذف ایران از بازار نفت را عملی کند، قیمت نفت به‌شدت رشد خواهد کرد؛ چراکه توان عربستان برای جبران کمبود نفت کافی نیست. به‌طور مثال، بانک مریل‌لینچ که دومین بانک بزرگ آمریکا محسوب می‌شود، هشدار داده در صورتی که آمریکا بتواند کل صادرات نفت ایران را متوقف کند، قیمت هر بشکه نفت احتمالا به ۱۲۰ دلار خواهد رسید. به گزارش سایت خبری سی ان بی‌سی، فرانسیسکو بلانچ، رئیس بخش تحقیقات درباره کالاهای جهانی و مشتقات در بانک سرمایه‌گذاری مریل‌لینچ با اشاره به بیش از ۲میلیون بشکه نفتی که ایران روزانه صادر می‌کند، پیش‌بینی کرده نهایتا آمریکا بتواند یک‌چهارم از این مقدار را از بازار نفت کنار بگذارد. بانک آلمانی استنفورد برنشتاین نیز در یادداشتی ضمن ابراز نگرانی از کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در نفت که ریسک کمبود عرضه را افزایش داده، هشدار داده است در صورتی که اختلالی در عرضه نفت ایجاد شود، می‌تواند قیمت نفت را به سطح سال ۲۰۰۸ یعنی حدود ۱۵۰ دلار بر بشکه برساند. علاوه بر این آنطور که خبرگزاری بلومبرگ اشاره کرده، موسساتی چون جی‌بی‌اس و انرژی اسپکت نیز توان عربستان برای جبران کمبود نفت ایران در بازار را کافی ندانسته و بر این باورند که در صورت تلاش ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، قیمت نفت می‌تواند به بیش از ۱۰۰ دلار بر بشکه برسد. مورگان استنلی نیز با انتشار یادداشتی اعلام کرد که اگر عربستان، کویت، امارات و روسیه به درخواست ترامپ پاسخ مثبت داده و تولیدات خود را افزایش دهند، باز‌هم نمی‌توانند مانع از ایجاد کسری نفت در بازار شوند. به اعتقاد این بانک سرمایه‌گذاری قیمت نفت در نیمه دوم سال‌جاری میلادی به بیش از ۸۵ دلار بر بشکه خواهد رسید که ۵/ ۷ دلار بیشتر از برآورد قبلی این موسسه است. این بانک آمریکایی نیز مانند مریل‌لینچ بر این باور است که ترامپ نمی‌تواند صادرات نفت ایران را قطع کند و نهایتا با افزایش فشارها ۱/ ۱ میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت ایران بکاهد.
