اعلام تغییر استراتژی توسعه صنعت فولاد ایران را می‌توان مهم‌ترین خبر بزرگ‌ترین همایش معدنی خاورمیانه دانست. روز گذشته در «ششمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار» که به ابتکار روزنامه «دنیای اقتصاد» برگزار شد، چهار گروه اصلی متولیان و سیاست‌گذاران، تحلیلگران و فعالان بازار فولاد، تولیدکنندگان داخلی و سلاطین فولاد جهان، در ملاقاتی چهارجانبه وضعیت صنعت فولاد ایران و جهان را بررسی کردند. هدف متولیان صنعت فولاد ایران دستیابی به 55 میلیون تن ظرفیت تولید فولاد تا افق 1404 است. این در حالی است که تولید فولاد ایران هم‌اکنون کمتر از یک سوم این میزان است. متولیان حوزه فولاد کشور در جهت توسعه این صنعت استراتژیک و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در شرایط پسابرجام، تمرکز پروژه‌های فولادی در نوار ساحلی خلیج‌فارس و دریای عمان را مکان مناسب برای سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌دانند و اعلام کردند: سرمایه‌گذاران در این مناطق از امتیازات ویژه برخوردار خواهند شد. از سوی دیگر، تحلیلگران بازار فولاد نیز در ارزیابی خود از آینده این صنعت، زمان خروج از رکود و بازگشت به دوره رونق را سال 2018 پیش‌بینی کردند. همچنین فولادسازان بزرگ جهان نیز از برنامه‌های حضور خود در ایران رونمایی کردند.

گروه صنعت و معدن: در ملاقات چهارجانبه فولادی در تهران مهم‌ترین تغییر استراتژی توسعه صنعت فولاد ایران اعلام شد. روز گذشته در بزرگ‌ترین گردهمایی معدنی خاورمیانه چهار گروه اصلی متولیان و سیاست‌گذاران، تحلیلگران و فعالان بازار فولاد، تولیدکنندگان داخلی و سلاطین فولاد جهان گردهم آمدند تا با تعامل با هم ضمن بررسی آینده صنعت فولاد، بستری مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رفع تنگناهای این صنعت ایجاد کنند. در ششمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار، آدرس متولیان صنعت فولاد ایران به خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری، نوار ساحلی جنوب کشور یعنی خلیج فارس و دریای عمان داده شد. در حال حاضر یکی از انتقادهای وارده به توسعه صنعت فولاد جانمایی نادرست طرح‌های فولادی و پراکندگی آنها در سطح کشور است. کارشناسان معتقدند مکان‌یابی مناسب سبب می‌شود هزینه‌های حمل‌ونقل، برق و آب در طرح‌های فولادی به طور چشمگیری کاهش یابد. از سوی دیگر، تحلیلگران بازار فولاد جهان نیز با ارزیابی چشم‌انداز این صنعت، زمان بازگشت رونق به صنعت فولاد جهان را سال 2018 پیش‌بینی کردند. در عین حال فولادسازان بزرگ جهان نیز از برنامه‌های حضور خود در ایران رونمایی کردند. در این همایش رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با بیان اینکه برای برنامه ششم توسعه رشد 8 درصدی اقتصاد پیش‌بینی شده است، عنوان کرد: لازمه رسیدن به رشد پیش‌بینی شده تخصیص سرمایه 250 میلیارد دلاری در طول مدت زمان اجرای برنامه ششم توسعه (سالانه 50 میلیارد دلار) است. فراهم کردن شرایط برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و اعمال روش‌های تعرفه‌ای از جمله مواردی است که از سوی محمد نهاوندیان مورد تاکید قرار گرفت. نهاوندیان با بیان اینکه جهت‌گیری اقتصادی کشور، متمرکز بر یک نکته بسیار مهم است و آن اینکه فضای کسب‌و‌کار و سرمایه‌گذاری در ایران را قابل‌برنامه‌ریزی کند تا با ایجاد فضای برنامه‌ریزی شده شرایط برای جذب سرمایه‌گذاری در کشور فراهم شود. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با بیان اینکه رویکرد دولت در این خصوص کاملا روشن است، افزود: این آن چیزی است که باید دولت انجام دهد و به همین جهت در رویکرد دولت با بخش خصوصی کشور این تعامل و تقسیم کار بسیار روشن تعریف شده است یعنی دولت خود را موظف به بهبود و تقویت محیط کسب‌و‌کار می‌داند، ولی خود کسب‌و‌کار را از بخش خصوصی توقع دارد.

محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس‌جمهور از تعامل سازنده با سرمایه‌گذاران خارجی خبر داد/ عکس‌ها: آکو سالمی، دنیای اقتصاد

به گفته نهاوندیان، اقتصاد ایران پس از برجام، اقتصادی برای سرازیر شدن واردات نیست؛ بلکه اقتصادی بر پایه مشارکت، سرمایه‌گذاری مشترک، تولید صادراتی و استفاده از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها است. در این میان با سرمایه‌گذاری گسترده‌ای که در دو دهه گذشته در اقتصاد روی این صنعت صورت گرفته، فولاد از جمله صنایعی است که در سال‌های آینده یکی از بخش‌های غیر‌قابل‌انکار توسعه کشور خواهد بود که علاوه‌بر نیاز داخلی برای رشد پایدار صنعتی کشور نیز کمک‌کننده خواهد بود. وی با بیان اینکه پیش‌بینی‌پذیری لازمه هر برنامه‌ریزی بلندمدت اقتصادی است، گفت: توانایی که در دو سال اخیر، در بازار ارز و حرکت منطقی و به دور از التهابات و نوسانات پردغدغه دیده شد، این پیام را به سرمایه‌گذار خارجی و داخلی می‌دهد که می‌تواند روی عزم دولت و پختگی بازارها حساب کند و نرخ ارز ما آینه منعکس‌کننده واقعیات اقتصادی ایران به‌شمار می‌رود.

برگزاری ششمین کنفرانس در شرایط خاص

نهاوندیان با بیان اینکه ششمین کنفرانس در شرایط خاص زمانی برگزار می‌شود، افزود: عبور ایران از تحریم‌های بین‌المللی که با یک مقاومت منطقی صورت گرفت را در صحنه اقتصاد جهانی به‌عنوان جذاب‌ترین بازار نوظهور مورد توجه همه تحلیلگران اقتصادی و سرمایه‌گذاران قرارداد و با این شرایط می‌توان گفت این همایش در تاریخ به‌عنوان نقطه روشن و نقطه عطف جلوه خواهد کرد. نهاوندیان درخصوص وضعیت صنعت فولاد با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 16 میلیون تن فولاد در کشور تولید می‌شود، عنوان کرد: اگر نگاهی به افق پیش‌روی صنعت فولاد در کشور بیندازیم، در فاصله 10 سال پیش رو رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن مد نظر قرار گرفته که با تحقق این خواسته طبعا جایگاه ایران در فولاد جهانی و به خصوص منطقه، برجسته‌تر خواهد شد. وی با تشریح تصویر کلی فضای اقتصاد ایران در پس از برجام، تصریح کرد: رویکرد جدید موفق در مذاکرات هسته‌ای، محدود به این مذاکرات نخواهد ماند و در تمام بخش‌های اقتصاد ایران بروز خواهد کرد، در واقع رویکرد تعامل سازنده باعث خواهد شد تا به موفقیت برسیم. وی اظهار کرد: سخن گفتن با سرمایه‌گذاران بالقوه یا بالفعل خارجی با تهییج نیست؛ بلکه اقنایی است، ما در اقتصاد ایران نیاز نداریم که حرف‌های جذاب و بزرگ‌تر از واقعیت بزنیم، اما واقعیت اقتصاد ایران لازم دارد که بعد از فاصله با اقتصاد جهانی، بازسازی شده و واقعیات آن منعکس شود، پس رویکرد ما در ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقتصاد ایران تهییجی نیست و اقناعی به شمار می‌رود. رئیس‌دفتر رئیس‌جمهوری گفت: اقتصادی که می‌تواند در فاصله دو سال آرامش و ثباتی را در خود تجربه کند که به جای تورم حدود 40 درصد، بتواند در شرایط تحریم تورم را به 12 درصد برساند، پیام واقعی را به دنیا خواهد داد که نشان می‌دهد مدیریت اقتصادی کشور هم می‌خواهد و هم می‌تواند پیش‌بینی پذیری لازم را در اقتصاد خود ایجاد کند.

اجرای برجام 2

نهاوندیان در ادامه با بیان اینکه رئیس‌جمهوری در حال حاضر سخن از برجام ۲ به میان آورده عنوان کرد: برجام یک برنامه جامع اقدام مشترک با کشورهای خارجی بود، اما برجام ۲ برنامه جامع اقدام مشترک ملی است که همه باید دست به دست هم داده و بخش دولتی و خصوصی، برای تجهیز همه منابع همکاری کنند. نگاه در برجام۲، نگاه جامع هم‌افزا است و رویکرد بخشی نیز از آن به دور خواهد بود. رئیس دفتر رئیس‌جمهور تصریح کرد: در سیاست‌گذاری کشور برای صنعت فولاد، این نکته باید برای همگان روشن باشد که در سیاست‌گذاری تجاری و صنعتی، ترجیح نسبت به تولید داخلی را ادامه خواهیم داد و اجازه نمی‌دهیم که صنعت داخلی کشور به دلیل تکانه‌های خارجی، مورد آسیب واقع شود. بر این اساس همچنان که بسیاری از کشورها در مورد اتفاقات اخیر در بازار جهانی فولاد، صنعت و تولید داخلی خود را مورد حمایت قرار داده‌اند. در این میان سیاست تعرفه‌ای لازم برای حمایت از تولید داخلی اعمال شده و می‌شود. نهاوندیان خاطرنشان کرد: در کنار استفاده از سیاست تعرفه‌ای برای حمایت از تولید داخلی، هرگز تلاش جدی و پیگیر برای افزایش بهره‌وری را نباید فراموش کرد، بلکه باید برای افق پیش رو به این نکته توجه کرد که تولید در سایر نقاط دنیا باید مورد رقابت ما قرار گیرد و لازمه این کار هم تکمیل زنجیره تولید، استفاده از معیار صرفه مقیاس است و همه این‌ها باید در مدیریت واحدها مورد توجه قرار گیرد. نهاوندیان با اشاره به اصلاح در رویه‌های گمرکی گفت: در این میان باید دقت‌هایی صورت گیرد که سیاست‌های تعرفه‌ای درست در جایی اثر کند که مدنظر سیاست‌گذار بوده است، در این میان از برخی سوءاستفاده‌هایی که در گذشته رخ داده است، جلوگیری شده و تسهیل تجاری ما در گمرک بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. محسن پورسیدآقایی نیز در این همایش با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری‌‌های زیادی در سال‌های اخیر در حوزه فولاد کشور صورت گرفته است، گفت: اما متاسفانه هنوز اتصال ریلی قوی و منظمی برای این بخش وجود ندارد. وی با بیان اینکه حمل‌و‌نقل ریلی الزام توسعه پایدار فولاد در کشور است، افزود: فولادسازان کشور در آینده‌ای نزدیک چاره‌ای جز این نخواهند داشت که برای حمل‌و‌نقل انبوه و ارزان محصولات خود از سیستم ریلی استفاده کنند. وی با تاکید بر اینکه اسناد بالادستی کشور بر توسعه صنعت ریلی در ایران تاکید دارد، افزود: بررسی حمل‌ونقل مواد معدنی در پنج سال گذشته نشان می‌دهد که حدود 20 میلیون تن از مواد معدنی تولیدشده در کشور از طریق ریل حمل شده است و مابقی از مسیر جاده بوده است که خوشبختانه با تغییر سیاست‌های راه‌آهن مبنی بر ارزان کردن قیمت حمل بار برای بخش‌های فولادی، سهم راه‌آهن از حمل بار مواد معدنی در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرد.

وی با تاکید بر اینکه برنامه‌ریزی فولاد کشور بر این اساس است که می‌خواهد به تولید 50 میلیون تن فولاد خام در کشور دست پیدا کند، افزود: با توجه به تولید این میزان فولاد در کشور، مجموعا 115 میلیون تن مواد اولیه باید حمل شود که اگر محصولات فولادی نیز به این میزان اضافه شود به این معنا است که ما باید امکان حمل‌و‌نقل 165 میلیون تن مواد اولیه در کشور تا سال 1400 داشته باشیم، تا به اهداف برنامه فولاد برسیم. پورسیدآقایی تاکید کرد: چنین حجم حمل‌و‌نقل باری از طریق جاده قطعا میسر نیست، بنابراین اگر تکیه تمام حمل‌و‌نقل فولاد کشور بر حمل‌و‌نقل جاده‌‌ای باشد قطعا نقطه‌ضعف اساسی خواهد بود که به اعتقاد من در آینده‌ای نزدیک ایران را از قافله فولاد جهان حذف خواهد کرد و فولادسازان ایرانی دیگر توان رقابت با فولادسازان دنیا را نخواهند داشت. وی افزود: اگر فولادسازان کشور بر حمل‌و‌نقل جاده‌‌ای تکیه کنند، از آنجا که این حمل‌و‌نقل در سال‌های اخیر با توجه به مصوبات دولت و مجلس با افزایش قیمت‌های سنگینی مواجه خواهد شد، فولادسازان نیز از این افزایش‌ها متضرر خواهند شد. مدیرعامل راه‌آهن اظهار کرد: اگر بخواهیم سهم فعلی 20 میلیون تنی راه‌آهن از حمل بار را به 100 میلیون تن در سال 1400 برسانیم باید 5 برابر وضعیت فعلی، ریل در کشور داشته باشیم تا فولادسازان بتوانند به حیات و صادرات محصولات خود ادامه دهند. وی ادامه داد: صنعت ریلی درایران نیازمند سرمایه‌گذاری ‌15 هزار میلیارد تومانی‌ برای دستیابی به شبکه ریلی منسجم و خصوصی برای بخش فولاد و معدن است که در صورت عدم تحقق این سرمایه‌گذاری، صنعت فولاد ایران نیز در سال‌های آینده زمینگیر می‌شود. پورسیدآقایی، موضوع اصولی نبودن اتصالات و خطوط فرعی در قطب‌های صنعتی فولاد و معدن و عدم اتصال این مسیر به راه آهن را از دیگر مشکلات این بخش عنوان کرد و افزود: برای برون‌رفت از این چالش‌های فولادسازان و بخش‌خصوصی، باید برای تامین مالی 15 هزار میلیارد تومانی به‌منظور توسعه زیرساخت کشور چاره‌ای اندیشیده شود؛ همچنین در این مسیر می‌توان برای تعیین عوارض واردات برای مصرف‌کننده که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت باید انجام شود و همکاری فولادسازان با صنایع پایین‌دستی و تاسیس شرکت‌های ریلی برای حمل‌و‌نقل محصولات، برنامه‌ریزی کرد.

بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در فولاد 

محسن پروان، دبیر همایش نیز ضمن خیرمقدم به حاضران این همایش گفت: ششمین همایش صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار در حالی برگزار شده که اتفاقات متفاوت و تغییرات گسترده در وضعیت جهانی، آینده این صنعت کلیدی را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است. افت مصرف چین و کاهش قیمت جهانی مواد اولیه، محصولات نهایی و … دست به دست هم داده تا نیاز به پیش‌بینی آینده بازار، محور اصلی تعیین‌کننده استراتژی تولید و توسعه این صنعت باشد؛ به همین دلیل این همایش که از ابتدا تلاش داشته با درک صحیح از شرایط روز محورهای خود را تعیین کند و از طرفی دیگر به‌عنوان محلی برای ارزیابی، تحلیل و تعامل در صنعت فولاد و معدن ایران و جایگاهی برای حضور نخبگان داخلی و خارجی فعال در صنعت فولاد ایران باشد به دنبال ارائه بینش عمیق و صحیح از وضعیت جهانی فولاد و مسائل روز این صنعت است. بر این اساس در یک سال گذشته با تشکیل جلسات متعدد کمیته راهبردی و زحمات ارزشمند گروه صنعت فولاد ایران محورهای این همایش در مورد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد ایران و چشم‌انداز آینده بازار این صنعت تعیین شد.