اثر توافق بر بازار جهانی نفت چیست؟

دنیای اقتصاد: اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارشی از دو اثر متفاوت توافق هسته‌ای بر تولید نفت ایران و قیمت جهانی نفت خبر داد. این نهاد اعلام کرد با رفع تحریم‌ها تولید روزانه نفت ایران تا پایان 2016 حدود 600 هزار بشکه افزایش می‌یابد؛ اما تا پایان 2015 می‌تواند با 30 میلیون بشکه نفت روی آب خود 100 هزار بشکه در روز به عرضه جهانی بیفزاید. این اداره پیش از توافق اعلام کرده بود با رفع تحریم‌ها تا 15 دلار از بهای نفت در سال آینده کاسته خواهد شد؛ اما در گزارش جدید خود اعلام کرد با کاهش تولید نفت شیل، افزایش تولید ایران از آنچه پیش‌تر برآورد کرده بود اثرگذاری کمتری بر بازار نفت دارد.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا اثر توافق هسته‌ای بر بازار نفت را بررسی کرد
بازگشت نفت ایران در دو پرده

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: اداره اطلاعات انرژي آمریکا به تازگی گزارشی منتشر کرده و به بررسی چگونگی افزایش تولید نفت ایران در پسا تحریم و تاثیر آن بر بازار نفت پرداخته است.

بر‌اساس این گزارش، در گام اول ایران با ذخایر نفتی موجود روی آب بازار نفت را تحت تاثیر قرار خواهد داد و در گام بعدی تولید نفت خود را افزایش خواهد داد. این سازمان برآورد کرد که تولید روزانه نفت ایران در پایان سال 2016 حتی تا رقم 600 هزار بشکه افزایش خواهد داشت اما به متوسط تولید روزانه نفت کشورمان در این سال تنها 300 هزار بشکه افزوده می‌شود. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد گرچه به نظر نمی‌رسد اعضای اوپک برای نفت ایران جا باز کنند و تولید خود را کاهش دهند اما کاهش تولید نفت شیل آمریکا و دیگر کشورهای خارج اوپک افزایش تولید نفت کشورمان را جبران خواهد کرد و موجب می‌شود بازار کمتر از آنچه برآورد می‌شد تحت تاثیر افزایش تولید نفت ایران ریزش کند.

اثر اولیه توافق برجام؛ افزایش عرضه
اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد اثر اولیه رفع تحریم‌های ایران افزایش 100 هزار بشکه‌ای به عرضه جهانی نفت است. بر اساس این گزارش پیش از آنکه ایران تولید نفت خود را افزایش دهد با حجم ذخایر روی آب بازار نفت را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

این بار اداره اطلاعات انرژی آمریکا به برآورد حجم ذخایر نفتی ایران پرداخته است. بر اساس برآوردهای این سازمان، ایران در حال حاضر بیش از 30 میلیون بشکه نفت روی آب دارد که بیش از نیمی از آن میعانات گازی و باقی آن نفت خام است. اداره اطلاعات انرژي آمریکا معتقد است ایران تا پایان سال 2015 و پیش از افزایش تولید می‌تواند به‌طور متوسط روزانه حدود 100 هزار بشکه به عرضه جهانی نفت بیفزاید.

به گزارش EIA، مشخص نیست ایران با چه سرعتی می‌تواند نفت ذخیره شده خود روی آب را به فروش رساند و این به سرعت لغو تحریم‌ها و توان بازاریابی ایران برای نفت و میعانات گازی خود بستگی دارد. بر اساس این گزارش، ایران احتمالا برای فروش میعانات گازی خود به خصوص در بازار آسیا با مشکل مواجه می‌شود چراکه با توجه به قیمت‌های کنونی این سوخت می‌توان گفت که عرضه میعانات در بازار آسیا در سطح بالایی قرار دارد و بازار میعانات با مازاد عرضه مواجه است. اداره اطلاعات انرژي آمریکا افزود: فروش نفت خام ساده‌تر است؛ چراکه تفاوت قیمت بین نفت شیرین و نفت خام ترش نشان می‌دهد تقاضا برای نفت ترش در سطح بالاتری قرار دارد؛ بنابراین ایران برای فروش نفت خام خود با مشکل کمتری مواجه است.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد که شواهدی وجود دارد که نشان می‎‌دهد ایران در حال تلاش برای فروش ذخایر روی آب خود است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، چندی پیش خبرگزاری رویترز اعلام کرد که یکی از شناورهای ایران که حاوی 2 میلیون بشکه میعانات گازی است و از زمستان سال پیش در آب‌های ایران لنگر انداخته بود راهی سنگاپور شده و از آنجا به سمت پکن رفته است. بر همین اساس به نظر می‌رسد اداره اطلاعات انرژی به این شناور اشاره دارد.

اما به غیر از اداره اطلاعات انرژي آمریکا سازمان‌های گوناگونی تا کنون د‌رخصوص ذخایر نفتی ایران به گمانه زنی پرداخته‌اند و حجم‌های گوناگونی برای این ذخایر اعلام می‌شود که همواره توسط مسوولان نفتی کشورمان تکذیب شده است. در آخرین واکنش به این اخبار وزیر نفت وجود حجم بالایی از میعانات گازی ذخیره شده روی آب را تایید کرد. برخی منابع حجم این ذخایر را تا بیش از 70 میلیون بشکه نیز برآورد کرده‌اند.

اثر ثانویه توافقات برجام؛ افزایش تولید
EIA اعلام کرد تولید نفت ایران در سال 2016 به‌طور میانگین 300 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. بر اساس برآوردهای این سازمان تولید نفت ایران از نیمه‌های این سال خیز برمی‌دارد به‌طوری‌که در پایان سال 600 هزار بشکه به تولید روزانه نفت ایران اضافه خواهد شد. در ادامه اداره اطلاعات انرژي آمریکا اعلام کرد که افزایش تولید نفت ایران به عوامل مختلفی از جمله سرعت رفع تحریم‌ها و وضعیت چاه‌ها و زیر‌ساخت‌های نفتی ایران و توان بازاریابی آن بستگی دارد.

بر‌اساس این گزارش، افزایش عرضه نفت ایران در کنار تولید بالای دیگر تولیدکنندگان و همچنین کاهش رشد تقاضای نفت موجب می‌شود حجم ذخایر نفتی افزایش یابد و میانگین قیمت نفت به کمتر از آنچه پیش از توافق هسته‌ای ایران و غرب پیش‌بینی کرده بود، برسد. این سازمان در گزارش ماه قبل خود که پیش از توافق ایران و غرب منتشر شد بهای نفت برنت در سال آینده میلادی را 67 دلار برآورد کرده بود و در گزارش این ماه خود با کاهش 8 دلاری متوسط قیمت نفت برنت در سال 2016 را 59 دلار اعلام کرد.

علاوه بر این EIA ماه پیش اعلام کرده بود در صورت توافق، ممکن است میانگین بهای نفت تا 15 دلار در هر بشکه کاهش یابد. این سازمان هفته پیش اعلام کرد افزایش حجم تولید ایران بر قیمت نفت فشار آورده و موجب کاهش آن می‌شود، چراکه به نظر نمی‌رسد عربستان و دیگر اعضای اوپک تصمیم داشته باشند در برابر افزایش تولید نفت ایران تولید خود را کاهش داده و برای آن جا باز کنند. با این حال با کاهش تولید نفت از سوی کشورهای غیر‌اوپک افزایش تولید نفت ایران تا حدودی جبران شده و کمتر از 15 دلار از بهای نفت می‌کاهد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»،وزارت نفت کشورمان اعلام کرده است که تولید روزانه نفت ایران ظرف 6 ماه بعد از رفع تحریم‌ها یک میلیون بشکه افزایش خواهد یافت. مسوولان نفتی کشورمان همچنین با توجه به کاهش تولید نفت شیل و افزایش تقاضا اعلام کرده‌اند بازار نفت چندان تحت تاثیر افزایش تولید نفت ایران قرار نخواهد گرفت.

بر‌اساس این گزارش، تولید روزانه نفت آمریکا در ماه جولای حدود 100 هزار بشکه و در سال آینده حدود 400 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت و اثر افزایش تولید نفت ایران را رفع خواهد کرد بر همین اساس افزایش تولید نفت ایران کمتر از برآوردها بر بازار نفت اثر‌گذار خواهد بود. EIA همچنین اعلام کرد تولید نفت کشورهای غیر‌اوپکی که میادین نفتی پرریسکی دارند از جمله تولید نفت از دریای شمال و تولید نفت از آب‌های عمیق آمریکا کاهش خواهد یافت.

با این وجود اداره اطلاعات انرژی بر این باور است که کاهش قابل توجه در میزان تولید نفت کشورهای غیراوپکی در اثر کاهش بهای نفت بعد از سال 2016 اتفاق خواهد افتاد. بر‌اساس این گزارش کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در میادین نفتی متعارف که بازگشت سرمایه زمان‌ برتری دارند نسبت به حفاری در میادین نفتی شیل که بازگشت سرمایه کوتاه‌تری دارد، رخ داده است، بنابراین اثر افت قیمت بر میزان سرمایه‌گذاری‌ها در میادین متعارف و بیرون از میادین نفتی شیل بیشترخواهد بود.