با رفع تحریم‌های غرب علیه صنعت نفت کشورمان امیدواری‌ها به بهبود و اصلاح روش‌های فروش نفت، بازاریابی، جذب سرمایه‌گذاران خارجی، افزایش تولید و صادرات و اصلاح روش‌های بازگشت پول نفت به کشور افزایش یافته و راهکارهای جلوگیری از فساد در این مسیر در راستای برنامه‌های دولت یازدهم تقویت شده است. این در حالی است که در دهه گذشته و به خصوص از زمان تحریم‌های صنعت نفت شاهد بروز رانت‌های عجیب و غریب و فسادهای گسترده در زمینه‌های فروش نفت و ارجاع مبالغ ناشی از فروش آن بودیم.

روز گذشته معاون اول رئیس‌جمهور در اولین روز بعد از لغو تحریم‌ها در دیدار با وزیر نفت و مدیران نفتی با بیان اینکه صنعت نفت در دوران تحریم، بیشترین فشارها را تحمل کرد و خوشبختانه از این دوران سربلند بیرون آمد، گفت: با لغو تحریم‌ها نیز این صنعت، نقش مهمی را در افزایش تولید نفت و اشتغالزایی ایفا خواهد کرد. به گفته جهانگیری صنعت نفت، کارهای مهمی برای اقتصاد کشور و سرپا نگه‌داشتن آن در دوران تحریم انجام داد و از این رو، خوشحالم که در نخستین روز پس از اجرایی شدن برجام به وزارت نفت آمده‌ام. جهانگیری در این نشست به نکات مهمی اشاره کرد؛ از بازگشت نفت ایران به عرصه جهانی گرفته تا بابک زنجانی. با این حال انتقاد وی به روند توسعه در پارس جنوبی در گذشته و ضعف مدیریتی در این حوزه که به گفته وی از مهم‌ترین عوامل این عقب‌ماندگی است جزو مهم‌ترین صحبت‌های جهانگیری در این نشست بود. معاون اول رئیس‌جمهوری در این نشست از زیان 5/ 7 میلیارد دلاری ناشی از سوختن گاز در میدان سلمان و از طرف دیگر عدم‌النفع ناشی از 280میلیون متر مکعب گاز برداشت نشده از میادین پارس جنوبی در مقایسه با قطر به‌عنوان 2زیان مهم در سال‌های اخیر در صنعت نفت و گاز نام برد. وی به 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت نفت تا پایان برنامه ششم توسعه اشاره و اعلام کرد با این حجم سرمایه‌گذاری صنعتی در کنار صنعت نفت ایجاد خواهد شد که به متحول شدن اشتغال در کشور منجر می‌شود. جهانگیری گفت چرا باید جوانی میلیاردها دلار نفت کشور را بفروشد، اما یک دلار را به خزانه کشور برنگرداند. معاون اول رئیس‌جمهور گریزی هم به قراردادهای موسوم به IPC زد و آن را حاصل سه ماه مذاکره و بررسی در دولت دانست.

نفت محور اصلی توسعه در ایران

به گزارش «شانا» معاون اول رئیس‌جمهوری تصریح کرد: فروش نفت در همین روزها افزایش می‌یابد و روز‌به‌روز بر میزان آن افزوده خواهد شد.وی با اشاره به اینکه مردم آثار لغو تحریم‌های ظالمانه را در اقتصاد کشور به‌زودی خواهند دید، گفت: با لغو تحریم‌ها و افزایش تولید، اشتغال نیز ایجاد می‌شود و صنعت نفت در این حوزه، نقش بسزایی ایفا می‌کند. جهانگیری با بیان اینکه نقش نفت، تنها تامین منابع مالی نیست بلکه نفت محور اصلی توسعه کشور است، افزود: اقتصاد ایران با پول نفت شکل می‌گیرد و اگر تاکنون شکل نگرفته، ناشی از مدیریت ضعیف بوده است. وی با بیان اینکه در این جلسه، مدیران ارشد وزارت نفت از نیاز این صنعت به ٢٠٠ میلیار دلار سرمایه‌گذاری صحبت کردند، عنوان کرد: به‌طور طبیعی با این سرمایه‌گذاری در صنعت نفت در برنامه ششم توسعه، صنعت عظیمی حول این صنعت شکل خواهد گرفت و اشتغال‌زایی قابل توجهی ایجاد خواهد شد. جهانگیری، صنعت نفت را خط مقدم مقابله با تحریم‌ها دانست و افزود: بی جهت نبوده است که آمریکایی‌ها و دیگر کشورها، این صنعت را مورد تحریم قرار دادند چون می‌دانستند اقتصاد ایران با توسعه صنعت نفت متحول می‌شود. وی با اشاره به لغو تحریم‌ها و با بیان اینکه صنعت نفت قاعدتا در دوران جدید پساتحریم نیز آماده همکاری و فعالیت بیشتر خواهد بود، عنوان کرد: برجام کار بزرگی بود که به واسطه اجرایی شدن آن، تعهد دولت تدبیر و امید به ملت عملی شد و خوشبختانه این مهم با وجود همه بدبینی‌هایی که در داخل و خارج از کشور وجود داشت و با وجود کارشکنی‌های اسرائیل، برخی کشورهای منطقه و تندروی‌های آمریکا به سرانجام رسید.جهانگیری به نتیجه رسیدن برجام را در سایه حمایت کامل مقام معظم رهبری، مدیریت رئیس‌جمهوری و تلاش تیم مذاکره‌کننده کشورمان مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد: بعد از توافق ایران و گروه ١+٥ و تا همین چند روز پیش، عده‌ای گمان می‌کردند برجام اجرایی نخواهد شد؛ اما به فضل‌ الهی این توافق به مرحله اجرا رسید و ملت از این موضوع خرسند شد. به گفته وی، ایران در حال حاضر علاوه بر هسته‌ای بودن، همه تحریم‌ها را نیز پشت سر گذاشته و در سطح بین‌المللی قرار گرفته است.

حضور زنگنه غنیمت بود

معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه دوران تحریم‌ها سپری شده و ایران وارد دوران جدیدی شده است، تصریح کرد: مجموعه مدیران نفت و در راس آن وزیر نفت جزو توانمندترین مدیران کشور هستند و صنعت نفت می‌تواند سرمایه‌ای بی بدیل برای توسعه اقتصادی کشور در دوران پساتحریم باشد. وی حضور زنگنه را در وزارت نفت در این مقطع حساس، فرصت مغتنمی برشمرد و گفت: انتقادهای آگاهانه و ناآگاهانه‌ای که برخی دارند، به این دلیل است که در تصمیمات مدیران صنعت نفت تردید ایجاد کنند و مدیران باید تلاش کنند از این فضا دور بمانند. جهانگیری با بیان اینکه انتظار کشور از مجموعه صنعت نفت این است که در دوران جدید، تصمیم‌های مهمی اتخاذ و با همه سختی‌ها و فشارهایی که وجود دارد مقابله کنند، ادامه داد: البته من نمی‌گویم مقابله با فشارها و سختی‌ها کار آسانی است و می‌دانم مدیران صنعت نفت راه دشواری در‌پیش دارند اما عبور از مسیر دشوار و راه سخت، مدیر بزرگ و توانمند می‌خواهد و مدیران نفت از این ویژگی برخوردارند.

زیان 5/ 7 میلیارد دلاری در پارس جنوبی

وی در ادامه با اشاره به کار بزرگی که طی دو سال گذشته در پارس‌جنوبی انجام شده است، اعلام کرد: متاسفانه همیشه در ایران وضع به این گونه است که اگر کاری انجام شود و در فرآیند انجام کار، مشکلی پیش آید، همه اعتراض و بازخواست می‌کنند اما اگر هیچ‌کاری انجام نشود، بازخواستی هم در کار نیست. جهانگیری در این زمینه با یادآوری اینکه زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد، برداشت ما از پارس‌جنوبی بیش از ٢٨٠ میلیون مترمکعب و برداشت قطر حدود ٥٧٠ تا ٥٨٠ میلیون مترمکعب بود، گفت: محاسبات نشان می‌دهد به واسطه این فاصله برداشت زیاد بین ایران و قطر، ده‌ها میلیارد پول کشور به باد رفته است؛ اما چه کسی پاسخگو است؟ معاون اول رئیس‌جمهوری، میدان گازی سلمان را به‌عنوان نمونه دیگری مورد اشاره قرار داد و افزود: گاز این میدان باید صادر یا در داخل مصرف می‌شد، اما عده‌ای به دلایلی که شاید یکی دو دلیل از میان آنها بحق بود، مانع استفاده از این گاز شدند و در نتیجه گاز به سمت طرف مقابل حرکت کرد، سوخت و خسارت‌های زیادی به کشور وارد شد. جهانگیری با بیان اینکه برآوردها نشان می‌دهد به واسطه این اقدام، 5/ 7 میلیارد دلار گاز سوخت شده و از دست رفته است، ادامه داد: کسی نیامد بپرسد چرا با یک تصمیم اشتباه، خسارات زیادی به کشور وارد کردید؟ وی اظهار کرد: دیگر جبران خسارت‌های وارد شده به این میدان ممکن نیست و کسی هم پاسخگو نیست.

بابک زنجانی از کجا سبز شد؟

معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه مشکلات دوران تحریم، تنها به عقب‌ماندگی در طرح‌ها و پروژه‌ها محدود نمی‌شد، به اتفاق‌های دیگری که در دوران تحریم در صنعت مهم نفت روی داد، اشاره کرد و گفت: چه کسی گمان می‌کرد، جوانی میلیاردها دلار نفت بفروشد و پول آن را پرداخت نکند یا آیا کسی گمان می‌کرد پول پیمانکاران برای پرداخت در اختیار یک شخص قرار گیرد و او آن را به پیمانکاران پرداخت نکند؟ جهانگیری افزود: آیا کسی گمان می‌کرد یک عده‌ای در شرایط سخت تحریم، نفت را از وزارت نفت بگیرند و بفروشند و یک دلار آن را پرداخت نکنند یا نهادی مدعی شود به دلیل کمبود بودجه نهاد تحت مدیریتش پول نفت را در سیستم خود هزینه کرده است؟ وی با بیان این پرسش که این افراد یا نهادها به چه حقی اقدام به فروش نفت و هزینه درآمدهای آن کردند، اظهار کرد: مگر بالاترین مقام اجرایی می‌تواند یک ریال در چارچوب غیر قانونی بردارد و هزینه کند. 

بررسی مفصل قراردادهای جدید نفتی در هیات دولت 

معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه به تدوین قراردادهای جدید نفتی در وزارت نفت پرداخت و با اشاره به اینکه این مدل قرارداد با استفاده از تجربیات گذشته و لحاظ کردن نقاط ضعف و قوت قراردادهای گذشته تنظیم شده است، تصریح کرد: هدف اصلی این قراردادها علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری، صیانت از مخازن است. جهانگیری با بیان اینکه این‌گونه نیست که همه تشنه سرمایه‌گذاری در ایران باشند و هر شرایطی را از سوی ایران بپذیرند و اقدام به سرمایه‌گذاری در کشورمان کنند، گفت: ایران باید شرایط لازم را برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کند و ایران حاضر است با این شرایط با دنیا کار کند. وی با بیان اینکه پیش‌نویس این مدل قراردادی در دو جلسه بیش از چهار ساعته و با حضور رئیس‌جمهوری و تیم اقتصادی دولت مورد بررسی قرار گرفت، یادآور شد: وزیر نفت در این جلسه، بند بند این قرارداد را تشریح کرد. جهانگیری با بیان اینکه پس از این جلسه، پیس‌نویس قرارداد در اختیار وزیران و معاونان ‌آنها گذاشته شد و در جلسه‌ای که امضای معاونان وزرا پای آن است، این قرارداد مورد تایید قرار گرفت، اعلام کرد: پس از این بررسی، قرارداد در اختیار محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار گرفت و آنها نیز آن را با نظرات کارشناسان خود تایید کردند. معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه یادآور شد: پس از تایید آقایان نوبخت و طیب‌نیا، این قرارداد در اختیار همه اعضای دولت قرار داده شد تا در بدنه کارشناسی بررسی کنند و اگر پیشنهادهایی مبنی بر اصلاح دارند ارائه دهند. جهانگیری پروسه تایید قراردادهای جدید نفتی را در دولت، پروسه‌ای چند ماهه عنوان کرد و با بیان اینکه بند‌بند این قرارداد در هیات‌ دولت بررسی و تایید شده است، افزود: حالا پس از تصویب این قرارداد ممکن است عده‌ای کارشناس با آن مخالفت داشته باشند که طبیعی است، چون مدل قراردادی مهم و بحث جدیدی است و چارچوب جدیدی برای قراردادهای نفتی وضع شده است. 

سکوت هم حد و مرزی دارد 

جهانگیری با بیان اینکه آن عده‌ای که از نگاه غیرکارشناسی به این قراردادها نگاه می‌کنند و حرف می‌زنند، بهتر است پاسخگوی اتفاق‌های گذشته باشند، ادامه داد: ما نجابت می‌کنیم و گذشته بد این افراد را به رخ آنها نمی‌کشیم. وی با بیان اینکه البته ما نیز تا یکجا سکوت می‌کنیم و حرف نمی‌زنیم، اظهار کرد: از یک مرحله‌ای به بعد نمی‌توان سکوت کرد و حرف نزد، چون در آن صورت مردم از ما طلبکار می‌شوند.

فساد؛ خط قرمز دولت یازدهم 

معاون اول رئیس‌جمهوری سپس به موضوع دکل‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه وقتی بحث گم شدن دکل عنوان می‌شود، عده‌ای می‌گویند فلان عضو دولت اصلاحات هم در آن بوده است، یادآور شد: خب فلان عضو دولت اصلاحات هم بوده باشد؛ مگر شخصی گفت اگر خلاف است با آن برخورد نکنید؟ مگر فردی گفت اگر فردی وابسته به فلان دولت است، با آن برخورد نشود؟ فساد خط قرمز دولت یازدهم است و هر کسی فساد می‌کند، باید با آن برخورد شود. وی افزود: به جای پذیرفتن اشتباهات خود، مدیران جدید را تحت فشار قرار می‌دهند تا آنها تصمیم‌گیری نکنند. جهانگیری با بیان اینکه صنعت نفت باید در دوران پساتحریم ده‌ها میلیارد دلار قرارداد ببندد و باید با قوت قلب جلو برود، گفت: دولت به‌صورت همه جانبه، حامی وزارت نفت است.

بررسی راهکارها برای بازپرداخت ٥٠ میلیارد دلار بدهی شرکت ملی نفت ایران 

معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه به چالش‌های مهم صنعت نفت اشاره کرد و مشکلات مالی را مهم‌ترین این چالش‌ها دانست و گفت: شرکت ملی نفت ایران هم اکنون ٥٢ میلیارد دلار بدهی دارد و از سوی دیگر شرکت‌های تابعه وزارت نفت باید ٣٣ میلیارد دلار یارانه پرداخت کنند. وی با بیان اینکه مهم‌ترین بخش‌های کشور که باید در این شرایط شاداب باشند، هم‌اکنون در شرایط سختی قرار گرفته‌اند که حتی قادر به پرداخت حقوق کارکنان خود نیستند، ادامه داد: نفت به تنهایی قادر به حل این چالش‌ها نیست و تمام دولت باید کمک کند. اگر لازم باشد باید نحوه بازپرداخت این بدهی و راهکارهای مدنظر در این زمینه با هدف حل مشکل، در کمیته مربوطه بررسی و اعمال شود. به گفته این مقام مسوول، در شرایطی که یکسری طرح‌های نیمه تمام روی دست صنعت نفت مانده است و تکمیل آن به میلیاردها دلار اعتبار نیاز دارد، تصریح کرد: انتظار پرداخت این بدهی در چنین شرایطی، مطالبه سختی است. جهانگیری با اشاره به اینکه بخشی از این بدهی مربوط به بانک‌هاست، گفت: البته نفت قادر به پرداخت این بدهی در آینده خواهد بود. معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به قول وزیر نفت مبنی برتکمیل فازهای پارس جنوبی در این دولت و جبران عقب‌ماندگی‌ها از قطر تاکید کرد: این قول بزرگی است و باید همه کمک کنیم تا این قول عملی شود.