امروزه اگر از شهروندان پیرامون مسائل زیبایی‌شناختی شهرشان سؤال شود، واژگانی نظیر الگوهای ایرانی – اسلامی و اصول وابسته به آن به گوشمان خواهد خورد.

تأكيد بر حركت در خطوط ايراني ـ اسلامي به‌ويژه در ساماندهي سيما و منظر شهري و واژگاني از اين دست را گوش‌آشناي شهروندان تهراني كرده است اما چگونه است كه هنگام قدم زدن در شهر تهران، نماهاي منسوب به عناصر معماري غربي همچون نماهاي رومي را ترجيح شهروندان براي ساخت مسكن‌هايشان مي‌­بينيم و سنتوري‌­هاي نصب شده بر سردر منازل را به‌عنوان نماد مدرنيته و تجدد از ديدگاه عام. در واقع عدم‌وجود آگاهي از مفاهيم ايراني ـ اسلامي و گمگشتگي نمود اين مفاهيم در شهرهاي ما، اسباب ناآشنايي شهروندان را با اين واژگان آشنا فراهم آورده است. ابهام در چنين موضوعي، نه‌تنها بين شهروندان، بلكه در ميان متخصصين امر كه به‌نحوي وظيفه خطير راهبري اين رويكرد را در زمينه معماري و شهرسازي برعهده دارند، نيز به چشم مي­‌خورد.

به‌راستي مفهوم ايراني ـ اسلامي چگونه تعريف مي‌شود؟ آيا اجراي صرف مدل­‌هاي اسليمي در اجزاي معماري كه گاهاً به برهم زدن هويت­‌هاي مكاني در راستاي الحاق آن ختم مي‌­گردد، گامي صحيح در راستاي نيل به هدف والاي زندگي در شهرهاي اسلامي به‌حساب مي‌آيد؟

متأسفانه، با وجود آنكه نگاه آرماني به شهر و نظريه‌هاي كالبدگرايانه در شهرسازي منسوخ گرديده است، هنوز هم شاهد توجه بسياري از متخصصين امر به نمودهاي صرفاً كالبدي بيش‌از مباحث و اصول تئوريك هستيم. لزوم توجه به مباحث پايه‌­اي و خطوط محوري منتج شده از ديدگاه اسلامي و ادغام آن با معماري و شهرسازي ايراني، راه‌حل اصلي چنين وضعيت نابساماني در سطح شهر است. در اين ميان نقش دانشگاهيان و نخبگان حوزه معماري و شهرسازي با وجود بديهي بودن اين امر، همچنان مغفول مانده است و برخلاف ارتباط و نزديكي ميان علم و صنعت در كشورهاي توسعه‌يافته، واگرايي ميان اين دو مهم امري كاملاً مشهود است.

اما در كلامي مختصر مي‌توان گفت، عدم‌شفاف­‌سازي مفاهيم، كلاف در‌هم پيچيده­‌اي را در راهبري پروژه‌هاي معماري و شهرسازي ايجاد نموده است. سررشته حل چنين مسائلي، جز از طريق تعريف واضح اصول ايراني ـ اسلامي و آگاهي از «هدف» در مسير نيل به سيما و منظر شهري برتر، ميسر نمي‌شود.

دستيابي به اين مهم نيازمند توجه به رويكرد ايراني‌ـ اسلامي در تمامي جنبه‌هاي مرتبط با حيات شهروندان، همكاري كارآمد و عميق بخش‌ها و ارگان‌هاي دخيل اعم از دانشگاهيان و مسئولين امر و نصب‌­العين قراردادن منويات مقام معظم رهبري(مدظله العالي) در راستاي نهادينه‌كردن فرهنگ­‌ها تا برپايي نمودهاي كالبدي، است.