تورم دو رقمی در ایستگاه آخر

آخرین آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که نرخ تورم نقطه به نقطه در آبان‌ماه به 1/ 10 درصد رسیده و این رقم به احتمال فراوان در آذر ماه تک‌رقمی خواهد شد. تورم نقطه به نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. مطابق بررسی‌های «دنیای اقتصاد» در صورتی که تورم ماهانه آذر ماه، از 75/ 1 درصد عبور نکند، تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه حتمی خواهد بود. شواهدی وجود دارد که احتمال این رویداد را افزایش می‌دهد. نخست آنکه میانگین تورم ماهانه در یک سال گذشته، حدود 7/ 0 درصد بوده، همچنین از ابتدای تابستان این رقم از 7/ 0 درصد بیشتر نشده است. ثبت تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه در آذر ماه، پس از 63 ماه رقم می‌خورد و این موضوع می‌تواند نویدبخش حصول «تورم متوسط» تک‌رقمی در سال آینده باشد. البته سیاست‌گذار، باید اقداماتی را در نظر گیرد که نرخ تورم به شکل پایدار تک رقمی شود. بانک مرکزی، هدف‌گذاری تورمی در سال جاری را معادل 13تا 14درصد قرار داده، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم متوسط تا پایان سال جاری به سطح 12درصد خواهد رسید؛ موضوعی که می‌تواند منجر به تجدید نگاه در نرخ هدف شود.

رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قیمت مصرف‌کننده به زیر 10 درصد می‌رسد
63 ماه انتظار برای تورم تک‌رقمی

گروه بازار پول: آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان‌ماه به 1/ 10 درصد رسیده است و به احتمال زیاد در آذرماه تک‌رقمی می‌شود. مطابق این بررسی‌ها، برای عدم حصول تورم تک‌رقمی، باید تورم ماهانه آذرماه از 75/ 1 درصد بیشتر شود که با توجه به نرخ میانگین تورم ماهانه در یک سال اخیر (7/ 0 درصد)، احتمال تک‌رقمی نشدن تورم در آذرماه بسیار پایین خواهد بود. در صورت حصول تورم تک‌رقمی در پاییز، رکورد 63 ماه حرکت تورم بالای مرز 10 درصد شکسته خواهد شد. دیگر آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم متوسط در ماه میانی پاییز به 3/ 14 درصد رسیده است. بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی در پایان سال 94 را 13 تا 14 درصد اعلام کرده بود که با توجه به حصول این رقم در پاییز می‌توان برای جهت‌دهی به انتظارات تورمی، هدف‌گذاری جدیدی را برای تورم سال جاری در نظر گیرد.

افزایش نسبی تورم ماهانه

بانک مرکزی گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده را به شکل خلاصه نتایج در آبان‌ماه منتشر کرد. این گزارش تغییرات قیمتی 12 گروه کالایی یا خدماتی را نسبت به ماه قبل و نسبت به ماه مشابه سال قبل (آبان 93) منعکس می‌کند. هر گروه با توجه به اهمیت خود دارای ضریبی است و با توجه به این ضریب، شاخص بهای کل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین از مجموع این تغییرات، شاخص بهای کل کالا و خدمات مصرفی محاسبه می‌شود. در گزارش آبان‌ماه، شاخص بهای مصرف‌کننده به 7/ 228 واحد رسیده است، این رقم نسبت به شاخص مهرماه (رقم شاخص در مهرماه 227 واحد بود) معادل 7/ 0 درصد رشد کرده است. به بیان دیگر تورم ماهانه در آبان‌ماه سال جاری معادل 7/ 0 درصد (میزان دقیق تر 75/ 0 درصد) بوده که این مقدار از تیر ماه سال جاری، بیشترین مقدار ثبت شده است. تورم ماهانه در مهرماه معادل 6/ 0 درصد عنوان شده بود. درنتیجه با فاصله گرفتن از میانه سال، میزان تورم ماهانه در حال افزایش است. در 9 ماه نخست سال جاری میانگین تورم ماهانه معادل67/ 0 درصد بوده که نسبت به این میانگین، تورم ماهانه آبان‌ماه در سطح بالاتری قرار دارد.

تورم تک‌رقمی در آذرماه

بر اساس آمارها، تورم نقطه‌به‌نقطه در دومین ماه پاییز به رقم 1/ 10 درصد رسیده و در آستانه تک‌رقمی شدن قرار دارد. این رقم در مهرماه معادل 8/ 10 درصد گزارش شده بود. مطابق بررسی‌ها تورم 1/ 10 درصدی در 5 سال و 2ماه گذشته کمترین مقدار بوده و آخرین‌بار در شهریور ماه سال 89 (قبل از مرحله نخست هدفمندی یارانه‌ها) میزان تورم نقطه‌به‌نقطه با ثبت رقم 10 درصد کمتر از میزان فعلی آن بوده است. همچنین مطابق آمارهای بانک مرکزی، تورم نقطه‌به‌نقطه از بیشترین مقدار خود در سال‌های اخیر در خرداد سال 92، کاهشی معادل 34 واحد درصد را پشت‌سر گذاشته است. اما نکته مهم‌تر این موضوع است که تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه در آذرماه به احتمال فراوان حاصل خواهد شد. برای اینکه تورم نقطه‌به‌نقطه در آخرین ماه پاییز به زیر 10درصد نزول کند، کافی است که میزان تورم ماهانه در این ماه از سقف 75/ 1 درصد تجاوز نکند که با توجه به ارقام تورم ماهانه طی ماه‌های اخیر، این مهم دست یافتنی است. در یک سال گذشته، میانگین تورم ماهانه معادل 7/ 0 درصد بوده که این محاسبات، نیز احتمال حصول تورم تک‌رقمی را در ماه بعدی افزایش می‌دهد. البته باید اشاره کرد که در آذرماه سال گذشته تورم ماهانه معادل 9/ 1 درصد گزارش شده بود، این نکته کمی باعث می‌شود شانسی را برای تداوم تورم نقطه‌به‌نقطه در بالای 10‌درصد قائل شویم.

علاوه بر تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه، تورم متوسط نیز معیاری است که تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده را آشکار می‌کند. این متغیر برای سیاست‌‌گذاران در جهت اطلاع‌رسانی یا هدف‌گذاری معیار اصلی قرار می‌گیرد، زیرا تغییرات قیمت را در یک بازه 24 ماهه در نظر می‌گیرند و تغییرات نقطه‌ای یا لحظه‌ای، اثر کمتری در تغییرات تورم متوسط دارد. بر اساس آمارها در آبان‌ماه تورم متوسط به 3/ 14 درصد رسیده و نسبت به ماه قبل 5/ 0 واحد درصد کمتر شده است. در ابتدای سال جاری بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی را در سال 94، حدود 13 تا 14 درصد اعلام کرده بود. حال به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به این رقم باید هدف‌گذاری جدیدی برای تورم سال 94 در نظر گرفت. اما در این مسیر از اثر سیاست‌های ضد رکودی دولت بر تورم نیز نباید غافل شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با فرض تورم 7/ 0درصدی برای تورم ماهانه تا پایان سال جاری تورم نقطه‌به‌نقطه به 5/ 8 درصد و تورم متوسط به زیر 12 درصد خواهد رسید.

تهدیدات تورم تک‌رقمی

تورم تک‌رقمی یکی از اهداف بانک مرکزی است که مسوولان عنوان کردند، این هدف در سال 95 تحقق خواهد یافت. البته باید توجه کرد که هدف‌گذاری بانک مرکزی بر اساس تورم متوسط صورت می‌گیرد، اما حصول تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه و تداوم آن باعث خواهد شد که تورم متوسط نیز به زیر 10 درصد برسد. برخی از کارشناسان معتقدند رسیدن تورم تک‌رقمی به زیر 10 درصد اتفاق مهمی است، اما در کنار این موضوع اقدامات پایدارساز برای باقی‌ماندن این شاخص زیر 10 درصد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طی سال‌های گذشته در زمان‌هایی، تورم تک‌رقمی در یک یا دو ماه حاصل شده است، اما باقی‌ماندن تورم به شکل تک‌رقمی، همواره یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور بوده است. به شکلی در سال‌های گذشته با رسیدن تورم به زیر 10 درصد، سیاست‌های کج‌دار و مریز تورم‌زا از سوی سیاست‌گذار مالی و پولی اتخاذ می‌شد و این روند باعث می‌شد که تورم به شکل ضربه‌ای تک‌رقمی شود. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که اخیرا سیاست‌گذار پولی در قالب بسته خروج از رکود برای نیمه دوم سال جاری سیاست‌های مانند «کاهش نرخ تسهیلات در بازار کالایی و تامین منابع از بانک مرکزی»، «کاهش نرخ سپرده قانونی» و «تسهیلات دهی در بازار بین بانکی» را در دستور کار قرار داده که می‌تواند تداوم تورم تک‌رقمی را با مشکل روبه‌رو سازد. همچنین باید توجه کرد که با لغو تحریم‌ها در فصل پایانی سال‌جاری و سال آینده، میزان دارایی‌های خارجی بانک مرکزی افزایش خواهد یافت که برای کنترل اثر آن بر پایه پولی باید تدبیری اتخاذ کرد. از سوی دیگر، هنوز میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، رقم قابل‌توجهی است که این میزان نیز از موانع کنترل رشد پایه پولی است. البته برخی از کارشناسان معتقدند که نوع نقدینگی در سال جاری متفاوت از سال‌های گذشته است و از درجه نقد شوندگی، منابع بانکی نیز کاسته شده است.

تغییر روند تورم خوراکی‌ها

در گزارش بانک مرکزی علاوه بر تغییرات شاخص کل، روند تورمی گروه‌ها نیز مشخص شده است. در بین کالاها بیشترین تورم ماهانه مربوط به گروه پوشاک و کفش بوده که در آبان‌ماه معادل 5/ 1 درصد رشد کرده است. این موضوع می‌تواند به دلیل افزایش تقاضا در فصل شروع مدارس و همچنین افزایش نرخ ارز باشد. البته وزن این گروه در شاخص بهای کل کمتر از 5 درصد و اثرگذاری این گروه‌ها نمی‌تواند مانند گروه‌هایی مانند «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» باشد. در گروه مسکن تورم ماهانه معادل 4/ 1 درصد گزارش شده و از لحاظ بیشترین تورم ماهانه در مکان دوم قرار دارد. این گروه 33 درصد از وزن کل شاخص را در اختیار دارد و از این حیث یکی از گروه‌های با اهمیت محسوب می‌شود. دومین گروه با اهمیت در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها است. مطابق آمار تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها در آبان‌ماه معادل 6/ 0 درصد شده است. این مقدار در ماه‌های تیر تا مهر سال جاری همواره زیر صفر بود، اما همانطور که «دنیای‌اقتصاد» در گزارش روز چهارشنبه 29 آبان، با عنوان «پیام تورمی از بازار خوراکی» اشاره کرده بود، تورم خوراکی‌ها در آبان‌ماه مثبت شد. به اعتقاد کارشناسان تغییرات آب و هوایی، افزایش قیمت‌های جهانی مواد خوراکی و افزایش نرخ ارز در مسیر افزایش تورم خوراکی‌ها موثر بوده است. یکی دیگر از نکات قابل‌توجه گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در آبان‌ماه، تورم 21 درصدی نقطه‌به‌نقطه در گروه تحصیل است که البته این روند به دلیل افزایش هزینه‌های آغاز سال تحصیلی در دومین ماه پاییز بوده است.