اطلاع از این موضوع برای شهروندانی که با خودروی شخصی در محدوده مرکزی شهر تردد می‌کنند، اهمیت زیادی دارد، چراکه غفلت از این عملیات دستی می‌تواند موجب جریمه آنها توسط پلیس به دلیل تاخیر بیش از یک ماه از زمان تردد تا زمان پرداخت عوارض شود. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، سه گروه از شهروندان شامل خودروسوارانی که در محدوده طرح ترافیک تردد می‌کنند، ترددکنندگان در محدوده زوج و فرد بیش از ۲۰ روز در هر فصل و ترددکنندگان در هر دو محدوده مذکور در یک روز، باید درباره عملیات دستی پرداخت بدهی بابت عوارض تردد آگاهی داشته باشند، چراکه در غیر این‌صورت خطر جریمه آنها را تهدید میکند. پس از گذشت بیش از یک سال از اجرای نسخه جدید طرح ترافیک شهر تهران، ترددکنندگان در محدوده‌های مرکزی شهر شامل حلقه اول و دوم طرح ترافیک از این موضوع آگاهی یافته‌اند که برای پرداخت بدهی خود به شهرداری تهران بابت عوارض تردد در محدوده مرکزی شهر باید حساب شهروندی خود را در سامانه خودکار شهرداری تهران که برای این منظور طراحی و معرفی شده است، شارژ کنند. طبق چیزی که اعلام شده و تاکنون به شکل روال اعمال می‌شد، این سامانه به شکل خودکار هر روز یا چند روز یکبار بهای عوارض تردد را بر اساس زمان ورود و خروج در محدوده و نوع معاینه فنی خودرو محاسبه و از حساب شهروندی شهروندان کسر می‌کرد. قاعده‌ای که از سال گذشته وجود داشت، این بود که اگر حساب یک شهروند با کسری شارژ روبه‌رو بود، سامانه پس از اینکه شارژ به اندازه کافی صورت می‌گرفت، بدهی قبلی را نیز از آن کسر می‌کرد. به این ترتیب تنها کاری که شهروندان باید انجام می‌دادند، ایجاد یک حساب شهروندی بود و از آن پس فقط کافی بود که حساب خود را متناسب نیاز تردد خود شارژ کنند.
اما امسال با وجود اینکه سامانه مذکور موسوم به «تهران من» به امکانات جدیدتری مجهز شده و محاسبه و کسر عوارض تردد در محدوده زوج و فرد سابق از حساب شهروندان نیز به قابلیت‌های آن افزوده شده است، شکل کاملا خودکار کسر بدهی از حساب شهروندی تغییر کرده و بعضا به مداخله دستی نیاز پیدا کرده است. شواهدی که از وضعیت حساب شهروندی برخی از ترددکنندگان در محدوده مرکزی شهر چه از گروه سهمیه‌بگیران و چه شهروندان عادی در روزهای اخیر در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار گرفته، اثبات‌کننده عدم پرداخت خودکار بدهی بابت عوارض تردد آنهاست. این گروه از شهروندان با تصور اینکه سامانه به شکل خودکار عملیات کسر از حساب را انجام می‌دهد حساب خود را شارژ کرده‌اند، غافل از اینکه در برخی از روزها به دلیل نقص فنی یا هر نوع ضعف کارکرد، این بدهی به‌صورت خودکار از حساب آنها کسر نشده و پس از گذشت یک ماه، مشمول جریمه ۲۰ هزار تومانی پلیس نیز شده است. ممکن است برخی از شهروندان در زمان تردد در یک روز مشخص شارژ کافی در حساب شهروندی خود نداشته‌اند، اما ماجرا وقتی قابل‌توجه می‌شود که آنها حتی با شارژ دوباره حساب شهروندی خود، شاهد کسر خودکار بدهی قبلی از حساب نیستند و در نتیجه آن بدهی پس از گذشت یک‌ماه از تاریخ تردد، مشمول جریمه نیز شده است. شهروندانی که پس از مطالعه این گزارش می‌خواهند از کم‌وکیف بدهی معوق احتمالی خود بابت عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک و جریمه احتمالی پلیس بابت آن مطلع شوند، ابتدا باید وارد نام کاربری خود در سامانه «تهران من» شوند. در بخش «داشبورد من» در صفحه اصلی سامانه، کاربران می‌توانند آخرین وضعیت مالی و حساب شهروندی خود شامل موجودی نقدی، موجودی اعتباری، مبلغ مسدودی و جمع بدهی خود را مشاهده کنند. چون برای پرداخت بدهی شهروندان مهلت یک‌ماهه منظور شده، آیکون «مبلغ بدهی» در این بخش تعریف شده است اما کسر بدهی از این آیکون به‌صورت خودکار پس از شارژ حساب برخی از شهروندان انجام نمی‌شود و آنها بی‌اطلاع از این ماجرا، ممکن است تا پایان مهلت یک ماهه حساب خود را دوباره چک نکنند و ندانند که به‌عنوان بدهکار در سیستم باقی مانده‌اند. اگر شهروندان از وجود بدهی در حساب شهروندی خود با بررسی صورت وضعیت مالی در بخش داشبورد من روبه‌رو شدند، در مرحله بعد باید گزینه «مدیریت خودروها» را انتخاب کرده و از بخش «فهرست تردد»، مواردی را که عوارض تردد به‌صورت خودکار از حساب آنها کسر نشده، مشاهده کنند. این موارد با آیکون «پرداخت بدهی» که به رنگ آبی مقابل آنها قرار گرفته، قابل شناسایی هستند. شهروندان باید تمام صفحات «فهرست تردد» را پیمایش کرده و با کلیک روی گزینه «پرداخت بدهی» این موارد را یک به یک و به شکل دستی از حساب شهروندی خود کسر کنند. اگر یک ماه از زمان تردد آنها و عدم کسر بدهی گذشته باشد، در سامانه این پیغام را مشاهده می‌کنند که تردد مذکور مشمول جریمه پلیس نیز شده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، این اولین و آخرین اشکال سامانه تهران‌من نیست. اشکالات دیگری از جمله عدم کارکرد صحیح بخش «۱۳۷» نیز در این سامانه وجود دارد. در گذشته تنها راه ارتباطی با سامانه «۱۳۷» شهرداری تهران، تماس تلفنی با این خط بود؛ اما سامانه تهران من قابلیتی را ایجاد کرد که به واسطه آن می‌توان به شکل مکتوب نیز برای این سامانه پیغام گذاشت. با این حال پیغام‌های ثبت شده در این بخش در برخی موارد پس از گذشت هفته‌ها بی‌پاسخ می‌ماند. از سوی دیگر بخش اضافه شده به سامانه بابت پرداخت بهای پارک حاشیه‌ای خودرو نیز اگرچه یک اقدام مترقی برای مدیریت پارک‌های حاشیه‌ای محسوب می‌شود، اما محیط ساده و کاربرپسندی ندارد تا شهروندانی که سطح مهارت آنها در استفاده از امکانات تلفن‌های همراه هوشمند متوسط است نیز بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
البته سامانه مذکور امکانات جالبی هم دارد که نظر شهروندان زیادی را به خود جلب کرده است. به‌عنوان مثال در بخشی از این سامانه می‌توان رقم عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد سابق را به‌صورت آنی با وارد کردن اطلاعات مربوط به زمان تردد و نوع معاینه فنی محاسبه کرد. به این ترتیب نیازی نیست شهروندان درگیر ضرایب متنوع فرمول محاسبه عوارض طرح ترافیک شوند. براساس فرمول طرح ترافیک جدید که از ابتدای سال گذشته اجرایی شده و امسال با اضافه شدن محدوده زوج و فرد به آن، دامنه تنوع بهای عوارض تردد نیز گسترده‌تر شده است، هزینه تردد در محدوده پرتراکم مرکز پایتخت بر اساس پارامترهایی همچون زمان ورود و خروج در محدوده، نوع معاینه فنی خودرو و نیز فسیلی یا غیرفسیلی بودن سوخت مصرفی خودرو محاسبه می‌شود. در نتیجه شناور شدن این نرخ، برای بسیاری از شهروندان جای سوال است که بابت تردد در محدوده طرح ترافیک در یک بازه زمانی مشخص چقدر باید هزینه کنند؟ سامانه «تهران من» به قابلیتی مجهز است که به واسطه آن دیگر نیازی به حساب و کتاب بر اساس فرمول عوارض طرح ترافیک به شکل دستی نیست و شهروندان می‌توانند از طریق آن، پیش از اینکه تردد کنند از هزینه‌ای که بابت این تردد به آنها تحمیل می‌شود، باخبر شوند. از آنجا که امسال ضریب محل سکونت (داخل یا خارج محدوده‌های طرح ترافیک و زوج و فرد) و نیز تردد در محدوده زوج و فرد نیز به نسخه جدید طرح ترافیک اضافه شده، این محاسبه به شکل دستی قدری پیچیده‌تر هم شده است.
نرخ عوارض طرح ترافیک در سال ۹۸ با طی چهار مرحله ساده در این سامانه محاسبه می‌شود. هر شهروند با مراجعه به نشانی اینترنتی ابتدا نوع معاینه فنی خودرو را (عادی، برتر، هیبریدی و برقی) مشخص کرده و سپس محل سکونت خود را انتخاب میکند. محل سکونت در سه گزینه محدوده طرح ترافیک، محدوده کنترل آلودگی هوا (زوج و فرد سابق) و خارج از این دو محدوده تعیین شده است. در مرحله بعد و با مشخص کردن محدوده تردد (طرح ترافیک یا کنترل آلودگی هوا) و سپس تعیین ساعات ورود و خروج، می‌توان میزان دقیق عوارض پرداختی را محاسبه کرد. برای تردد در محدوده کنترل آلودگی هوا هر پلاک تهرانی ۲۰ روز و هر پلاک شهرستانی ۱۵ روز سهمیه رایگان دارد. همچنین اگر فردی قصد تردد در هر دو محدوده طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا (زوج یا فرد سابق) را داشته باشد تنها نرخ محدوده طرح ترافیک برای وی محاسبه خواهد شد. ساعات تردد در محدوده‌های تعیین شده در دو بخش ساعات اوج (۶:۳۰ تا ۱۰ و ۱۶ تا ۱۹) و غیراوج (۱۰ تا ۱۶) تعریف شده‌اند.
