آمارهای گمرک از تجارت ایران در 9 ماه منتهی به آذر سال جاری، از رکورد متفاوت صادرات در آذر ماه نسبت به آبان خبر می‌دهد. در حالی که در آبان ماه سال جاری ارزش صادرات کشور به رکورد بیشترین صادرات ماهانه در سال جاری دست یافته بود؛ اما این نرخ در آذر ماه با کاهش 56 درصدی نسبت به آبان، در پایین‌ترین میزان خود از فروردین تا آذر ماه قرار گرفت. همچنین واردات کشور که در آبان ماه به میزان پایینی رقم خورده بود، در آذر ماه رشد حدود 6 درصدی را تجربه کرد. جهش نسبتا بزرگ ارزش صادرات در آبان ماه به دلیل رشد ارزش دلار و افت آن در آذر ماه را در کاهش قیمت نفت و به تبع آن کاهش محصولات وابسته به آن می‌توان دید.

براساس آمارهای گمرک در 9 ماه منتهی به آذر صادرات کشور معادل 32 میلیارد و 31 میلیون دلار رقم خورده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته با افت حدود 11 درصدی همراه بوده است. واردات کشور نیز در این دوره معادل 30میلیارد و 167 میلیون دلار ثبت شده و نسبت به مدت مشابه سال 93 حدود 22 درصد افت را تجربه کرده است. بر این اساس، حجم تجاری کشور در 9 ماه منتهی به آذر سال جاری 62 میلیارد و 198 میلیون دلار ثبت شده و تراز تجاری کشور در این مدت همچنان مثبت بوده و معادل یک میلیارد و 864 میلیون دلار رقم خورده است. عمده ترین اقلام صادراتی کشور طی این مدت، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل، پروپان مایع شده و قیر نفت بوده است. مقاصد عمده صادراتی کشور نیز طی این مدت به ترتیب چين، عراق، امارات متحده عربي، هند و افغانستان بوده‌اند. همچنین بیشترین سهم از ارزش واردات کشور را ذرت دامی با سهم 5/ 3 درصد داشته و پس از آن گندم با سهم 09/ 2 درصد، لوبیای سویا با سهم 94/ 1 درصد و کنجاله سویا با سهم 73/ 1 درصد، در فهرست عمده اقلام وارداتی به خود اختصاص داده‌اند. چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه و سوئیس نیز عمده مبادی وارداتی کشور طی 9 ماه منتهی به آذر سال جاری هستند.

جزئیات تجارت ماهانه

با نگاهی به آمارهای تجارت کشور به تفکیک ماه از فروردین تا آذر ماه سال جاری می‌توان گفت، در سال جاری بیشترین افت ارزش ماهانه صادرات در آذر ماه اتفاق افتاده است. به‌طور کل در سال جاری عوامل مختلفی از قبیل افت شدید قیمت نفت و محصولات وابسته به آن و انتظارات نسبت به رفع کامل تحریم ها، روزهای سختی را برای تجارت کشور رقم زده است؛ روزهایی که از اواخر سال گذشته شروع شده‌اند و تا روشن شدن وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور ادامه دارد.

هر ساله در فروردین ماه ارزش تجارت کشور نسبت به ماه‌‌های دیگر به میزان کمتری رقم می‌خورد؛ به همین منوال در فروردین ماه سال جاری نیز صادرات کشور به میزان دو میلیارد و 371 میلیون دلار و واردات کشور نیز معادل یک میلیارد و 971 میلیون دلار رقم خورده که به نسبت ماه‌های بعدتر در میزان کمی قرار داشتند. پس از آن در اردیبهشت ماه صادرات کشور با رشد 88 درصدی به پنج میلیارد و 130 میلیون دلار و واردات با رشد حدود 122 درصدی به چهار میلیارد و 373 میلیون دلار رسید. واردات اردیبهشت ماه بالاترین میزان واردات رقم خورده از فروردین تا آذر سال جاری است. بر این اساس حجم تجاری کشور نیز در اردیبهشت نسبت به فروردین ماه با رشد حدود 102 درصدی همراه شد که می‌توان گفت این رقم بالاترین رشد حجم تجاری ماهانه از فروردین تا آذر ماه بود. پس از آن در خرداد صادرات کشور افت 41 درصدی و واردات افت 8 درصدی را به خود دید. در این ماه حجم تجاری کشور معادل 7 میلیارد و 9 میلیون دلار رقم خورد که سه میلیارد و 6 میلیون دلار آن مربوط به صادرات و چهار میلیارد و سه میلیون دلار نیز به واردات کشور در خرداد ماه اختصاص داشته است.

در تیر ماه نیز با اینکه واردات کشور همچنان روند کاهشی خود را پیش گرفته بود و با افت 13 درصدی نسبت به خرداد به سه میلیارد و 475 میلیون دلار در تیر ماه رسید؛ اما صادرات کشور در این ماه رشد نسبتا کمی را تجربه کرد؛ به‌طوری‌که در تیرماه ارزش صادرات کشور با رشد 5 درصدی نسبت به خردادماه به سه میلیارد و 148 میلیون دلار رسید. بر این اساس حجم تجاری تیرماه نسبت به رقم مشابه در خرداد افت 5/ 5 درصدی را تجربه کرد. در مرداد ماه حجم تجارت کشور در ادامه روند کاهشی گذشته‌اش، افت 9 درصدی را نسبت به تیر به خود دید. صادرات در این ماه معادل دو میلیارد و 924 میلیون دلار و واردات معادل سه میلیارد و 89 میلیون دلار رقم خورد.

اما در شهریور ماه روند کاهشی تجارت ماهانه متوقف شد؛ صادرات کشور رشد 5/ 21 درصدی و واردات کشور نیز رشد 5/ 27 درصدی نسبت به مرداد ماه را به خود دید. بر این اساس، حجم تجاری کشور نیز در این ماه با رشد حدود 25 درصدی همراه شد. اما جهش تجارت در شهریور ماه در همین ماه متوقف شد و در ماه بعد دوباره تجارت با روند نزولی همراه شد. مهرماه در حالی کاهش هشت درصدی در حجم تجاری را به خود دید که در این ماه واردات با افت 18 درصدی روبه رو بود، اما صادرات رشد دو درصدی را تجربه کرد. در آبان ماه نیز تجارت کشور با رشد 23 درصدی همراه شد که این رشد ناشی از صعود 51 درصدی صادرات در این ماه بود. در آبان ماه با اینکه افت قیمت نفت کاهش ارزش صادرات را به همراه دارد اما از سوی دیگر رشد ارزش دلار در این ماه باعث شد که در نهایت ارزش صادرات با رشد همراه باشد. با این وجود اما در آبان ماه واردات با افت ارزشی همراه بود. در این ماه واردات کشور با کاهش هشت درصدی به دو میلیارد و 961 میلیون دلار رسید که جزو پایین ترین ارقام واردات ماهانه در 9 ماه سال جاری بود.

در حالی که در آبان ماه صادرات کشور در بالاترین میزان صادرات ماهانه از فروردین تا آبان قرار داشت؛ اما در آذر ماه این رکورد برعکس شد؛ به‌طوری‌که صادرات کشور در آذر ماه برعکس آبان ماه در پایین‌ترین میزان صادرات ماهانه در سال جاری قرار داشت، به‌طوری‌که حتی از ارزش صادرات در فروردین ماه نیز پایین تر رفت. دلیل این امر را می‌توان در ادامه روند کاهشی قیمت نفت در این ماه و افت بیش از پیش قیمت محصولات پتروشیمی دانست. در آذر ماه، حجم تجاری کشور با افت حدود 35 درصدی نسبت به آبان ماه، به پنج میلیارد و 529 میلیون دلار رسید. صادرات کشور در این ماه با افت 56 درصدی نسبت به آبان ماه به دو میلیارد و 399 میلیون دلار و واردات کشور با رشد 6 درصدی به سه میلیارد و 130 میلیون دلار رسید. تراز تجاری کشور نیز در این ماه معادل منفی 731 میلیون دلار رقم خورده است. با مقایسه آمار واردات و صادرات کشور در آذر ماه امسال نسبت به آذر 93 نیز می‌توان گفت صادرات کشور در آذر 94 نسبت به آذر 93، با افت 35 درصدی و واردات کشور با افت حدود 26 درصدی همراه است.