اجرای برجام، جاده شفافی را پیش‌روی اقتصاد کشور قرار داده که موجب خوش‌بینی سرمایه‌گذاران به آینده بورس تهران شده است. بدون شک، اثرات این دستاورد ملی می‌تواند زمینه‌ساز بهبود سودآوری بنگاه‌های اقتصادی شود. این در حالی است که کارشناسان معتقدند غلبه نگاه کوتاه‌مدت بر سهامداران و عدم توجه به وضعیت فعلی اقتصاد داخلی و بین‌المللی، ممکن است رونق بازار سهام را با ریسک شتابزدگی مواجه کند. تهدید مهمی که بر لزوم داشتن نگاه بلندمدت سهامداران و توجه به زمان‌بر بودن اثرگذاری رفع تحریم‌ها تاکید دارد.

گروه بورس– زهرا رحیمی: بازار سهام کشور در روزهای قبل و بعد از اجرای برجام بر مدار رشد‌های چشمگیری حرکت کرد و در دی ماه رشد قابل توجه 2/ 8 درصدی را در کارنامه خود به ثبت رساند. کارشناسان معتقدند آنچه معاملات بورس تهران را در یک ماه گذشته با رونق مواجه کرده است، موضوع مربوط به اجرای برجام و گشایش‌های بین‌المللی است، موضوعی که می‌تواند به دلایل متعددی زمینه تحولات اقتصادی در کشور را فراهم کند. بر این اساس نیز بسیاری از کارشناسان شرایط پیش روی بورس تهران را به‌دلیل تغییر وضعیت بنیادی شرکت‌ها و شروع فصل تازه‌ای در اقتصاد کشور، شرایط مناسبی پیش‌بینی می‌کنند، اما معتقدند ورود سرمایه‌های جدید به بورس تهران شتاب روز‌های اخیر را نخواهد داشت، چرا که در شرایط کنونی ریسک‌های زیادی نیز پیرامون بازار سهام وجود دارد.

از جمله این ریسک‌ها بحث بازار‌های جهانی است که عملا وضعیت بسیاری از شرکت‌های بورس تهران را با چالش جدی مواجه خواهد کرد. موضوع دوم نیز محتوای نامناسب شرکت‌ها در گزارش‌های 9 ماهه است و این در حالی است که تغییر شرایط مزبور برای این شرکت‌ها مستلزم گذر زمان است. از این رو کارشناسان معتقدند که رشد ادامه‌دار بازار سهام پس از گشایش‌های بین‌المللی در بازه میان‌مدت تا بلندمدت قطعی است، اما در کوتاه‌مدت به‌دلیل برخی مشکلات مزبور نباید انتظار ورود سرمایه را به شدت روزهای اخیر داشت، چراکه رونق بورس منوط به رونق صنایع فعال در بورس تهران است که آن نیز امری مستلزم گذر زمان و همگام با رفع تدریجی تحریم‌ها است. کارشناسان می‌گویند: سهامداران باید به بحث تعدیل انتظارات در بورس تهران توجه ویژه‌ای داشته باشند، چرا که رشد قیمت‌ها بدون دلایل بنیادی و فقط در فضای هیجانی و صرفا با تکیه بر خوش‌بینی‌ها می‌تواند مانند گذشته زیان‌های زیادی را برای آنها رقم بزند. از این رو کارشناسان بر این موضوع تاکید دارند که سهامداران باید سقف انتظارات خود را از رفع تحریم‌های بین‌المللی تعدیل کنند و با نگاه میان‌مدت تا بلندمدت وارد معاملات بازار سهام شوند. در این زمینه مهدی افضلیان، تحلیلگر کارگزاری در مورد روند روزهای اخیر بورس تهران گفت: برای بررسی این موضوع که آیا رشد بازار سهام ادامه دار است یا خیر باید به بررسی در یک مقیاس بزرگ‌تر یعنی اقتصاد کلان کشور بپردازیم. افضلیان تشریح کرد: با اجرایی شدن برجام یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌های مرتبط با بازار سهام از بین رفته است، ریسکی که در دو سال گذشته عموما یک ابهام کلی را در بورس تهران به وجود آورده و نوسانات فراوانی را در طول این بازه زمانی رقم زده بود. این کارشناس بازار سهام افزود: در شرایط کنونی، اما این ابهام به صورت کامل برطرف شده است و باید فضای اقتصادی جدیدی را برای کشور متصور بود، اما مساله این جا است که نباید انتظار این فضای جدید را در میان‌مدت داشت بلکه برای عملیاتی شدن آن باید حداقل یک دوره یکساله را در نظر داشت تا همگام با گشایش‌های بین‌المللی صورت بگیرند.

افضلیان با اشاره به تغییر شرایط موجود مانند تغییرات زیربنایی که به‌طور قطع آن را در اقتصاد شاهد خواهیم بود، گفت: رفع تحریم‌ها رفته رفته اثرات خود را در اقتصاد کشور نشان خواهد داد و راه را نیز برای ورود کشورهای خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران باز خواهد کرد. با توجه به این شرایط نیز انتظار تغییرات فراوانی در حوزه پولی و مالی دولت وجود دارد. یکی از اثراتی که به تدریج باید در انتظار آن باشیم کاهش سود بانکی همگام با کاهش نرخ تورم خواهد بود. نرخ سودی که در طول 2 سال گذشته و در زمان رکود بورس و دیگر بازار‌ها مأمن بسیاری از سرمایه‌های سرگردان بود و سود خوبی را نصیب سرمایه‌گذاران خود در مقایسه با دیگر بازارهای مالی کرد. افضلیان به دلایل انتظار کاهش نرخ تورم و کاهش نرخ سود بانکی اشاره کرد و گفت: دولت در 2 سال اخیر با کنترل میزان نقدینگی کشور و اتخاذ سیاست‌های انقباضی اولا سعی در کنترل تورم داشته که در این زمینه نیز به خوبی عمل کرده و ثانیا راه برای حرکت‌های سوداگرانه در سایر بازارها را بسته و از این راه نیز نتیجه خوبی باز هم در مورد کنترل تورم داشته و عملا انتظارات تورمی در کشور به میزان زیادی کاهش یافته است.

بازارهای جهانی عامل احتیاط معامله‌گران

وی ادامه داد: اما سوال این است که با وجود اثرات مثبت فراوان پس از اجرای برجام در اقتصاد کشور آیا می‌توان چشم‌انداز روشنی برای بازار سهام در نظر داشت یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال باید 2 موضوع را بررسی کرد؛ موضوع اول بحث مربوط به بازار‌های جهانی و رشد اقتصادی کشورهای تاثیرگذار مثل چین است که می‌تواند وضعیت بسیاری از شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. موضوع دوم نیز بحث درآمدهای دولت است که اثرات مستقیمی بر شرکت‌ها دارد به‌طور مثال افزایش در آمد دولت منجر به افزایش بودجه عمرانی کشور شود که این موضوع به‌طور حتم تاثیر مثبت زیادی بر بسیاری از صنایع کشور خواهد داشت. این تحلیلگر کارگزاری آگاه افزود: این 2 عامل مثبت و منفی در کنار هم نمی‌تواند اعتماد از بین رفته سرمایه‌گذاران را به بورس تهران بازگرداند و در همین راستا نیز بسیاری از تحرک‌های اخیر بازار بیشتر مربوط به سهامدارانی است که به سود‌های مقطعی دل‌خوش کرده‌اند و پیوسته با خرید و فروش سهم‌ها در صدد افزایش بازدهی و به اصطلاح سفته بازی هستند؛ این موضوع نشان می‌دهد که در شرایط فعلی هنوز اعتماد کلی به بازار سهام وجود ندارد و بنابراین نمی‌توان گفت آنهایی که در این چند روز وارد بازار شده‌اند، سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت هستند و قصد خروج از بازار را ندارند.

رنگ وبوی منفی گزارش‌های 9 ماهه

این کارشناس بازار سهام به عامل منفی دیگری که بازار در روزهای اخیر با آن مواجه است، اشاره کرد و گفت: این روزها شاهد انعکاس محتوای گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها در بورس تهران هستیم. گزارش‌هایی که بیشتر رنگ و بوی منفی دارند تا مثبت و به جز چند گروه عملا شاهد تغییرات مثبتی در این گزارش‌ها نبودیم، اما نکته مثبت اینجاست که آنها کاهش چشمگیری در سود پایان سال خود نداده‌اند و این موضوع نشان می‌دهد که شرکت‌ها بر بودجه پیشنهادی خود تاکید داشته و شاید در سه ماه پایانی سال انتظار برآورد آن را دارند، هرچند انتظار برای تحقق سودآوری در برخی گروه‌های بازار مانند گروه‌های پیمانکاری، رایانه و انفورماتیک، خدمات فنی و مهندسی و گروه دارویی بیشتر است.

بورس گزینه مناسب سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت

افضلیان تایید کرد: برآیند عوامل مثبت و منفی اشاره شده در شرایط کنونی این نتیجه را می‌دهد که شتاب ورود سرمایه به بازار نمی‌تواند در ماه‌های پایانی سال همچون دی ماه باشد، اما به‌طور قطع می‌توان شاهد حرکات آرام رو به بالا و با ثبات در بازار بود. از این رو به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود بر اساس استراتژی و مبنای سطح ریسک خود اقدام به خرید و فروش سهام کنند.افضلیان در پایان افزود: سرمایه‌گذاری در بورس در شرایط فعلی با دید میان مدت و بلندمدت و با توجه به متغیرهای فعلی اقتصاد کشور گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران خواهد بود.