محبوبه قرمزچشمه؛ در شرایط کنونی بازار مسکن، برای اطلاع از نرخ مسکن بهترین راه سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور بود. اما مدتی است این سامانه به روز نمی‌شود.

در بازار مسکن، صاحب ملک و آپارتمان به هر نرخی که بخواهد، قیمت‌گذاری می‌کند و ممکن است دو آپارتمان در یک ساختمان با شرایط برابر با دو نرخ متفاوت به فروش گذاشته شود.

 خریداران توانایی مشخصی دارند، از طرفی بنگاه‌های معاملات املاک نیز در اغلب مواقع به دنبال افزایش درصد خود از فروش خانه هستند. در نهایت اما چانه‌زنی بین متقاضی خرید مسکن و فروشنده، نرخ نهایی را مشخص می‌کند و تحلیل‌گران و رسانه‌ها نمی‌توانند فایل به فایل، نرخ مورد توافق بین خریدار و فروشنده مسکن را جمع‌آوری کنند و سپس به بررسی بپردازد.

آمار سامانه املاک و مستغلات، داده‌هایی بسیار خوبی بود برای اینکه بتوان بر اساس آن تحلیل کرد. توافق حاصل شده می‌توانست از نرخ‌گذاری‌های دل‌بخواهی! جلوگیری کند.

سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور به آدرس http://www.iranamlaak.ir با هدف شفاف‌سازی اطلاعات معاملات املاک و مستغلات کشور و در راستای ساماندهی امور مسکن، به‌صورت یکپارچه‌ با سایر سیستم‌های این حوزه طراحی و پیاده‌سازی شد. این سیستم در مرحله اول به‌صورت پایلوت در منطقه شمیرانات در آذرماه سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسیده است و سپس تقریبا همه اطلاعات معاملاتی املاک را می‌توانست در آن مشاهده کرد.

بسیاری از رسانه‌ها به عنوان منبعی برای آمار از آن استفاده می‌کردند و پژوهشگران برای تحلیل‌ها و بررسی‌های خود به معاملات و اطلاعات آن استناد می‌کردند.

دلیل خارج از دسترس شدن این سامانه مشخص نیست، پیگیری‌های خبرنگار اقتصادآنلاین نیز در این زمینه از وزارت راه و شهرسازی و سایر سازمان ها و نهادهای مربوطه چندان نتیجه نداد.

 سامانه جامع املاک و اسکان در فاز رونمایی ماند!

همایش استانی طرح اقدام ملی مسکن ۲۹بهمن سال گذشته با حضور وزیر، معاونان و مدیران کل وزارت راه و شهرسازی، رئیس سازمان نظام مهندسی، رئیس بانک مرکزی، معاونان و مدیران کل وزارت کشور در سالن همایش موزه دفاع مقدس تهران برگزار شد. در بخش سوم همایش، از سامانه جامع املاک اسکان با حضور وزیر راه و شهرسازی رونمایی شد. در این مراسم از لزوم و اهمیت اجرایی شدن سامانه املاک سخن بسیار گفته شد و در نهایت قرار بر این شد که در این سامانه، آمار و اطلاعات بازار املاک به شکل کامل ارائه شود.

زمانی که سامانه‌ای رونمایی می‌شود یعنی در فاز عملیاتی است، ابلاغیه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی آن به نهادها، سازمان‌ها و اتحادیه‌های مربوطه انجام شده است اما امروز در آخرین روزهای فروردین۹۹ بعد از گذشت ۲ماه هنوز خبری از آمار و اطلاعات این سامانه نیست.

افشین پروین پور، کارشناس مسکن در ارتباط با سامانه املاک به خبرنگار اقتصادآنلاین اظهار کرد: سایت http://www.iranamlaak.ir سامانه بررسی معاملات املاک است که پیش‌تر بر اساس کد رهگیری، معاملات املاک و اطلاعات مربوط به معاملات قابل مشاهده بود. متاسفانه مدت طولانی است که الزام برای ثبت معاملات در این سامانه برداشته شده است. امروز معامله گران مسکن در معاملات مختار به ثبت معامله در این سامانه هستند یعنی اجباری وجود ندارد، معامله را هم می‌توان ثبت کرد و هم ثبت نکرد.

این کارشناس مسکن در ادامه افزود: وقتی الزام پر کردن و ثبت معاملات در سامانه‌ای همچون سامانه بررسی معاملات املاک برداشته شود، وجود این سامانه بی‌اثر می‌شود یعنی اطلاعاتی که در آن وجود دارد تنها بخشی از معاملاتی است که همه روزه انجام می‌شود و به شکل کلی همه معاملات را پوشش نمی‌دهد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سامانه‌ای وجود دارد که تمام معاملات املاک و مستغلات کشور به شکل آنلاین ثبت و اطلاع رسانی شود، گفت: خیر، در کشور ما هیچ سامانه‌ای با این مشخصات وجود ندارد که همه املاک کشور در آن ثبت شود و در معرض دید همه شهروندان قرار بگیرد.

پروین پور در ادامه گفت: سال۹۴، دولت به وزارت مسکن تکلیف کرده بود سامانه‌ای در راستای ثبت تمام معاملات مسکن با نام سامانه املاک و اسکان تشکیل دهد که متاسفانه هنوز ایجاد نشده است.

وی در ادامه گفت: در پایان اسفند ماه۹۸ وزارت راه و شهرسازی از سامانه‌ای به نام املاک و اسکان رونمایی کرد اما هنوز این سامانه عملیاتی نشده است.

این کارشناس مسکن گفت: هم اکنون شرایط به این شکل است، از بزرگترین مشکلات ما نبود سامانه‌ای کامل است. سامانه‌ای دیجیتال از املاک موجود در کشور و صاحبان آنها و وضعیت سکونت و استیجار یک نیاز اساسی است. این سامانه نشان می‌دهد چه تعداد معاملات انجام می‌شود و این معاملات با چه قیمتی است.

وی در ادامه گفت: نیاز اساسی مسکن امروز سامانه کاملی است که به صورت برخط به ما اطلاعات و آمار مسکنی را نشان بدهد.

پروین پور گفت: سامانه‌ای مسکنی که دولت بتواند بر اساس اطلاعات و داده‌های آن سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کند، وجود ندارد.

وی ادامه داد: دولت باید اطلاعات دقیقی از مسکن و مستغلات کشور داشته باشد، این که میزان املاک کشور چقدر است، چه کسانی  در چه شهری چه میزان ملک دارند، چه تعداد مستاجر داریم، چند خانه خالی وجود دارد و… تا بر اساس آن بتواند بازار مسکن را تنظیم کند و تخصیص بهینه منابع برای ساخت و تولید مسکن انجام شود.