بورس تهران در ادامه روند صعودی و پرشتاب خود که از هفته جاری مجددا دنبال شد روز گذشته نیز رشد 812 واحدی (معادل 11/ 1 درصد) شاخص کل را تجربه کرد تا در نهایت دماسنج بازار در محدوده 73 هزار و 725 واحدی متوقف شد و به این ترتیب بازدهی بورس از ابتدای زمستان به حدود 20 درصد رسید. مسیر صعودی و رو به رشد بورس اوراق بهادار تهران که از اوایل دی‌ماه به دنبال رسیدن سهام شرکت‌ها به کف قیمتی و همچنین پررنگ شدن نشانه‌های رفع عملی تحریم‌ها آغاز شد، نه تنها متوقف نشد بلکه با اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ها روند پرشتاب‌تری را به خود گرفت. شاخص کل در محدوده 73 هزار و 726 واحد متوقف شد و به این ترتیب بازدهی 8/ 19 درصدی را از ابتدای زمستان تا کنون به ثبت رسانده ‌است.

در این میان بررسی وضعیت بازار حاکی از آن است که در چند روز اخیر لیدرهای بازار تغییر فاز داده و جای خود را به نمادهای جدید داده‌اند، به‌طوری‌که تا پیش از این خودرویی‌ها و بانک‌ها از جمله صنایع پیشتاز در صعود بازار بودند اما در حال حاضر با تغییر فاز، لیدرهای جدیدی در صدر قرار گرفته‌اند؛ فولادی‌ها، پالایشگاهی‌ها و پیمانکاران لیدرهای روزهای اخیر بازار هستند؛ همان‌طور که انتظار می‌رفت رشدهای بی وقفه در نمادهای گروه خودرو که محرک اصلی رشد بازار در هفته‌های اخیر بودند و تشکیل صف‌های فروش در ساعاتی از معاملات در این نمادها به افت شاخص این صنعت در روز گذشته منجر شد. به این ترتیب، جریان نقدینگی به سمت سایر گروه‌ها روانه شد. در واقع نخستین تاثیر بحث اخبار مثبت رفع تحریم‌ها در انعقاد قراردادهای جدید از جمله نهایی شدن قرارداد ایران خودرو و پژو و همچنین ایجاد سوئیفت در صنایع خودرویی و بانک‌ها با افزایش قیمت در نمادهای این گروه‌ها و تشکیل صف خریدهای سنگین دنبال شد که پس از رشدهای زیاد به فاز اصلاحی وارد شدند و کمی تعدیل قیمتی را تجربه کردند. حال در فاز بعدی، صنایع جدید قرار گرفته‌اند؛ صنایعی که تا کنون رفع تحریم‌ها بر آنها اثری نداشته و در حال حاضر با تغییر و تحولات به وجود آمده در راه توسعه و رشد هستند. در این میان زمزمه‌هایی از انعقاد قراردادهای جدید در شرکت‌های فولاد، پیمانکاران و کشتیرانی‌ها به گوش می‌رسد. به گفته وزیر صنعت در سفر به ایتالیا حدود 16 قرارداد تجاری به‌صورت مستقیم میان ایران و ایتالیا منعقد شد و قرار شد که یکی از شرکت‌های بزرگ فولاد ایتالیا دو میلیارد یورو در ایران سرمایه‌گذاری مشترک انجام دهد، همچنین در زمینه کشتی‌سازی و کشتیرانی و از سوی دیگر برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی هم قراردادهایی با سهم 51 درصدی ایتالیا امضا شده است.

در این راستا مدیرعامل سابق شرکت کشتیرانی معتقد است: با بهبود و رونق تجارت بین‌المللی ایران، شرایط عادی می‌شود؛ وقتی مشکلات بانکی حل شود و ال سی‌ها بازگشایی شوند، مشکلات فعلی حل خواهند شد و ما شرایط متفاوتی را نسبت به چند ماه گذشته تجربه خواهیم کرد. تحریم‌ها برداشته شده و تجارت ایران به حالت طبیعی و عادی خود بازخواهد گشت. وقتی تحریم‌ها برقرار بود، هزینه‌های حمل و نقل برای صادرات و واردات محصولات بالاتر بود. اما حالا این هزینه‌ها کاهش پیدا خواهد کرد و کشتیرانی در ایران می‌تواند وارد بازار رقابتی شود که به این ترتیب صنعت حمل و نقل ما توسعه پیدا خواهد کرد.

همچنین شرکت مشترکی برای ساخت نیروگاهی تشکیل شد که به‌صورت فاینانس، منابع به کشور وارد کند که تمامی این صحبت‌ها و قراردادها نویدبخش روزهای مثبت برای صنایع فولادی، پالایشگاهی، کشتیرانی و تجهیزاتی خواهد بود که از طرفی دیگر عزم جدی دولت برای پرداخت بدهی خود به تجهیزاتی‌ها و پیمانکاران از جمله شرکت مپنا به مثبت شدن این نماد کمک کرد. به گفته مدیرعامل مپنا، ارزش اوراقی که بابت تسویه بخشی از مطالبات مپنا از وزارت نیرو قرار است به مپنا داده شود در مجموع حدود سه‌هزار میلیارد تومان است که این رقم در مکاتباتی که انجام شده، از سوی دولت تعیین شده است که طبق اعلام وزیر نیرو، تاکنون از این رقم، 900میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی به شرکت مپنا پرداخت شده تا به‌عنوان تسویه بخشی از مطالبات نقدی این شرکت از وزارت نیرو باشد. در واقع تمام آثار این قراردادها را می‌توان در رشد قیمت، تشکیل صف خرید و در نهایت تاثیر مثبت بر شاخص کل بورس در نمادهای مرتبط با صنایع ذکرشده در بازار دیروز مشاهده کرد. به‌طوری‌که روز گذشته نمادهای فولاد مبارکه اصفهان و مپنا هر کدام 100 واحد تاثیر مثبت بر روند شاخص ایجاد کردند، ملی مس ایران و پالایش نفت اصفهان نیز به ترتیب با تاثیر 8/ 70 و 3/ 65 واحدی، در رشد شاخص اثر‌گذار شدند.

چرخش اقبال در صنایع

در این راستا محمود‌رضا خواجه‌نصیری، مدیرعامل شرکت تامین سرمایه آرمان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به روند صعودی دو هفته اخیر بازار سرمایه اظهار کرد: در رشد اخیر بازار سرمایه، نقدینگی بزرگ‌ترین‌ و مهم‌ترین‌ عاملی بود که سبب افزایش شاخص‌ها و رشد قیمت بیشتر سهام شرکت‌ها شد که در این راستا صنایع خودرویی و بانکی رشدهای زیادی را تجربه کردند و در حال حاضر به نقطه متعادلی رسیده‌اند و به این ترتیب اقبال بازار از این دو صنعت به دیگر صنایع از قبیل فولادی‌ها تغییر جهت داده است.

وی ادامه داد: اما در این راستا باید به این نکته توجه کرد که با هر رشدی در یک صنعت، ظرفیت رشد آن کمتر خواهد شد و در واقع پتانسیل رشد در صنایع به مرور زمان رو به کاهش می‌رود و باید صنایع جدید جایگزین صنعت قبلی شوند تا روندی مثبت بر بازار حاکم باشد. بنابراین، باید روندی در بازار وجود داشته باشد تا صنایعی که از چرخه اقبال خارج می‌شوند به سرعت جایگزینی برای آنها وجود داشته باشد تا به حفظ نقدینگی در بازار منجر شود. به گفته خواجه نصیری در شرایط امروز، سرمایه‌گذاران می‌خواهند از فضای صعودی و مثبت ایجاد شده حداکثر استفاده را ببرند و این در حالی است که آنها درهمین شرایط آمادگی خروج سریع از بازار سرمایه را نیز دارند و برای جلوگیری از این موضوع و به عبارت دیگر حفظ و تثبیت روند صعودی حاکم بر بازار سرمایه، باید نقدینگی در بورس افزایش یابد و این امر نیز از طریق ایجاد تنوع با تشکیل سرمایه‌گذاری پایدارتر، نهادین و همچنین ورود سرمایه‌گذار خارجی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحقق خواهد یافت. وی ادامه داد:صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید با جذب منابع، رویکردی با مدیریت حرفه‌ای داشته باشند تا مطابق با P/ E سازگار و متعادل بازار حرکت کنند. اما چنانچه معاملات بر پایه هیجان، شایعات و در برخی صنایع با بیش از پتانسیل و ظرفیت موجود باشد، به افزایش ریسک بورس منجر شده و به خروج سرمایه و نقدینگی از بازار منتهی خواهد شد.

در بازار چه گذشت؟

در جریان معاملات روز گذشته تمامی مولفه‌های اصلی بازار با روندی مثبت دنبال شدند به‌طوری‌که در مجموع روز گذشته بیش از 2میلیارد و 284 میلیون سهم به ارزش 4هزار و 607 میلیارد ريال دادوستد شد که در مقایسه با روز دوشنبه افزایش حدود 15 درصدی حجم و بیش از 5 درصدی ارزش معاملات را به ثبت رساند. همچنین در این روز دیگر شاخص‌های بازار نیز سبزپوش شدند؛ افزایش 7/ 1 درصدی شاخص کل هم‌وزن، رشد 45/ 1 درصدی شاخص سهام آزاد شناور، افزایش 3/ 1 درصدی شاخص بازار اول و همچنین رشد 8/ 0 درصدی شاخص بازار دوم از جمله صعودهای روز گذشته بود. در معاملات دیروز هر چند صف خرید سهام بانکی‌ها و خودرویی‌ها واگذار شد که این امر به صدرنشینی گروه خودرو با معامله بیش از 821 میلیون سهم به ارزش یک هزار و 219 میلیارد ريال منجر شد، اما با جابه‌جایی‌ نقدینگی در دیگر گروه‌ها از جمله فلزات اساسی دنبال شد که در نهایت این صنعت با جابه‌جایی‌ 8/ 298 میلیون سهم به ارزش 4/ 422میلیارد ريال به کار خود پایان داد.