نفت دوباره سقوط کرد و افت هفتگی 8 درصدی را به ثبت رساند. این میزان افت بیشترین مقدار کاهش هفتگی طی 8 ماه اخیر بوده است. کاهش بهای نفت در پی انتشار گزارش‌هایی از حجم ذخایر نفتی کشورهای OECD رخ داد، از سوی دیگر انتشار آماری از اقتصاد کشورهای آمریکا و چین به افت بیشتر قیمت‌ها کمک کرد. از سوی دیگر انتشار گزارش ماهانه برخی موسسات بین‌المللی به فعالان بازار نشان داد که نباید منتظر رسیدن بازار به تعادل در سال 2016 باشند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، بهای نفت خام آمریکا در هفته گذشته 55/ 3 دلار، (بیش از 8 درصد) در هر بشکه کاهش یافت. از سویی نفت برنت نیز با افت 81/ 3 دلاری، معادل 8 درصد روبه‌رو شد. بر این اساس قیمت نفت خام آمریکا در پایان معاملات هفته پیش به 74/ 40 دلار و هر بشکه نفت برنت به سطح 47/ 44 دلار رسید.

بازار نفت در هفته‌ای که گذشت

روز دوشنبه، اولین روز معاملاتی بازارهای بین‌المللی در هفته گذشته بهای نفت افت اندکی را به ثبت رساند. انتشار آمارهایی از تراز تجاری چین، بزرگترین وارد‌کننده نفت‌خام معامله‌گران بازار را نگران کرد، هرچند که این آمار نشان از افزایش واردات نفت توسط این کشور داشت، اما آمار ضعیف اقتصادی چین نشان می‌دهد که رشد واردات در پی رشد تقاضا رخ نداده و این کشور تنها با استفاده از قیمت‌های پایین نفت در حال افزایش سطح ذخیره‌سازی نفت خود است. روز سه‌شنبه شاهد رشد اندکی در بهای نفت بودیم، در واقع این روز تنها روزی بود که در هفته پیش قیمت نفت افزایش یافت. در این روز در پی افت شاخص دلار و پیش‌بینی کاهش تولیدات شیل در سال پیش رو و همچنین اعلام دبیر کل اوپک مبنی بر اینکه بازار در سال 2016 به تعادل می‌رسد، قیمت نفت رشد 34 سنتی را برای هر بشکه به ثبت رساند.

اما بیشترین افت قیمت نفت در سه روز پایانی هفته یعنی روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه رخ داد. روز چهارشنبه آمار موجودی نفت آمریکا منتشر شد. براساس این آمار، حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به 6 اکتبر بیش از 2/ 4میلیون بشکه افزایش یافته و به 487 میلیون بشکه رسیده است. حجم موجودی نفت خام آمریکا در هفته یاد شده 6/ 108 میلیون بشکه بیش از مدت مشابه سال قبل است. در این روز قیمت نفت 28/ 1 دلار در هر بشکه کاهش یافت.

روز پنج‌شنبه نیز بهای نفت خام آمریکا بیش از یک دلار افت کرد. انتشار گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی که از تداوم مازاد عرضه در سال 2016 با وجود کاهش تولید نفت شیل خبر می‌دادند از مهم‌ترین عوامل کاهش قیمت‌ها در این روز بود. این گزارش‌ها همچنین از افزایش جنگ قیمتی نفت با ورود نفت ایران به بازارهای اروپا بین چهار کشور ایران، روسیه، عراق و عربستان خبر ‌دادند. از سویی انتشار گزارش اوپک که با عدم تغییر پیش‌بینی تقاضا و عرضه در سال آینده همراه بود این گمانه را تقویت کرد که در نشست آتی این سازمان اعضای اوپک تصمیم به کاهش سطح تولید نخواهند گرفت و بر این اساس مازاد عرضه همچنان در بازار نفت در سطح بالایی باقی خواهد ماند.

روز جمعه نیز قیمت نفت در مسیر کاهشی قرار گرفت. در واقع در حالی که همه گزارش‌ها از کاهش رشد تقاضا در سال آینده خبر می‌دهد، شرکت بیکرهیوز از افزایش تعداد دکل‌های نفتی آمریکا در زمانی که قیمت نفت در سطح 40 دلار بر بشکه قرار گرفته است، خبر داد. بر اساس این آمار بعد از 11 هفته کاهش در تعداد دکل‌ها هفته گذشته شاهد افزایش 2 عددی بودیم. تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا به 574 دستگاه رسیده و نسبت به مدت مشابه سال پیش بیش از 1000 عدد کمتر است. افت قیمت نفت در دو ماه اخیر موجب شد تعداد دکل‌ها 103 دستگاه کاهش یابد، اما با وجود افت این تعداد دکل‌ها سطح تولید نفت شیل آمریکا تغییر چندانی نداشته است. ازسویی افزایش تعداد دکل‌ها هرچند اندک اما این سیگنال را به بازار می‌دهد که تولیدکنندگان نفت شیل در برابر افت قیمت نفت مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند که این احتمال کاهش سریع تولید نفت آمریکا را کاهش می‌دهد. روز جمعه نیز قیمت نفت خام آمریکا با بیش از یک دلار افت مواجه شد.

خلاصه‌ای از گزارش‌های ماه اکتبر

هفته گذشته شاهد انتشار سه گزارش مهم در بازار نفت بودیم. اوپک، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی گزارشات ماهانه خود را که چشم‌انداز کوتاه‌مدتی از بازار نفت است، منتشر کردند. این گزارشات با وجود اینکه به کاهش سطح تولید آمریکا در سال آینده اشاره داشتند اما به دلیل رشد تولید اوپک و دیگر کشورهای غیر عضو اوپک اعلام کردند که عرضه جهانی نفت در سال آینده همچنان افزایشی خواهد بود. از سویی به دلیل ضعف اقتصاد در چین، ژاپن و کشورهای اروپایی تقاضای نفت چشم‌انداز مثبتی پیش رو ندارد. از همین رو کارشناسان پیش‌بینی کردند که سال بعد نیز شاهد رسیدن بازار نفت به تعادل نخواهیم بود.

اما به غیر از تداوم مازاد عرضه، افزایش تولید نفت ایران به کابوسی برای این بازار تبدیل شده است چراکه همه برآوردها از افزایش جنگ قیمتی نفت با افزایش صادرات نفت ایران بعد از رفع تحریم‌ها خبر می‌دهد. بر اساس برآوردهای این سازمان، در حال حاضر رقابت شدیدی بین سه کشور روسیه، عراق و عربستان بر سر بازار نفت اروپا در گرفته است که بازگشت نفت ایران به این بازار موجب می‌شود این کشورها برای تصاحب بازار، نفت خود را با تخفیف بیشتری عرضه کنند. به گزارش رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی همچنین اعلام کرد که افزایش سطح ذخیره‌سازی نفت موجب شده که شوک‌های عرضه کوتاه مدت و بی‌اثر باشند. بر اساس این گزارش ذخایر نفتی در سطح بی‌سابقه سه میلیارد بشکه قرار گرفته و این افزایش ذخیره‌سازی بیشتر از سوی کشورهای OECD رخ داده است. در حال حاضر حجم ذخیره نفت تجاری، کشورهای OECD 210 میلیون بشکه بیشتر از میانگین 5 ساله آن قرار دارد.

این سازمان اعلام کرد افزایش ذخیره به حدی است که حتی اگر سرمای شدید و طولانی مدت بر کشورهای صنعتی جهان حکمفرما شود و تولید نفت نیز قطع شود کشورهای صنعتی می‌توانند به راحتی نیازهای خود را در زمستان امسال برطرف کنند. اما این تنها یک فرض است در واقعیت همه پیش بینی‌ها حاکی از آن است که زمستان امسال در آمریکا و اروپا زیاد متعادل خواهد بود و اگر این پیش‌بینی‌ها درست باشند انباشت جهانی نفت در ذخایر باعث خواهد شد تا قیمت نفت دوباره در مسیر کاهشی قرار گیرد. این سازمان همچنین از افزایش رشد مازاد عرضه درماه اکتبر خبر داد. بر اساس این گزارش، در ماه اکتبر امسال در جهان روزانه 97 میلیون بشکه نفت تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال پیش 2میلیون بشکه بیشتر بوده است. علت این افزایش تولید نفت جهانی نیز افزایش تولید کشورهای غیر‌عضو اوپک بوده که در ماه اکتبر روزانه 69/ 58 میلیون بشکه نفت عرضه کرده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی خاطرنشان کرد رشد تقاضا به حدود دو میلیون بشکه در روز (بالاترین سطح طی 5 سال اخیر) رسیده اما این افزایش تقاضا کمتر از افزایش عرضه از سوی کشورهای عضو و غیر عضو اوپک بوده است. در حال حاضر تولید نفت روسیه به بالاترین سطح پس از سقوط شوروی رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال 2016 نیز شاهد رشد تولید از سوی این کشور باشیم.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز برآورد قیمتی خود برای نفت را در سال آینده میلادی کاهش داد. بر اساس این گزارش، متوسط بهای نفت برنت در ماه اکتبر روی 48 دلار به ازای هر بشکه قرار گرفت که نسبت به ماه پیش از آن یک دلار بیشتر بود. این نوع نفت در ماه گذشته در بین 45دلار و 53 دلار نوسان کرده است. هرچند نوسانات قیمت نفت در ماه اکتبر نسبت به 2 ماه قبل از آن یعنی سپتامبر و آگوست کمتر بوده اما در مقایسه با مدت مشابه سال‌های قبل نوسانات این ماه شدید بوده است. این سازمان همچنین پیش‌بینی کرد که متوسط بهای نفت برنت در سال 2015 و 2016 به ترتیب 54 و 56 دلار به ازای هر بشکه باشد، هر‌چند که ماه پیش نیز برآورد این سازمان برای قیمت نفت در سال 2015 همین مقدار بوده اما برآورد قیمتی برای سال 2016 نسبت به ماه قبل 2 دلار کاهش داشته است. از سویی اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد که تولید نفت این کشور نسبت به متوسط روزانه آن در ماه سپتامبر 40 هزار بشکه کاهش داشته است. بر اساس برآورد این سازمان روند کاهشی تولید نفت آمریکا تا سه ماهه سوم سال 2016 ادامه پیدا می‌کند و از آن پس در مسیر افزایشی قرار می‌گیرد. تولید نفت خام آمریکا در سال 2015 به متوسط روزانه 3/ 9 میلیون بشکه و در سال 2016 به متوسط 8/ 8 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. سال 2016 اولین سال از سال 2007 تا کنون است که شاهد افت متوسط تولید روزانه نفت این کشور خواهیم بود.

اما تولید نفت و دیگر سوخت‌هاهمچنان بیش از مقدار تقاضا است، از این‌رو شاهد افزایش مداوم حجم ذخیره‌سازی نفت هستیم. اداره اطلاعات انرژی آمریکا برآورد کرده است در سه ماهه سوم سال جاری میلادی به‌طور متوسط روزانه 6/ 1 میلیون بشکه بر حجم ذخایر نفتی جهان افزوده شده و این در حالی است که در سه ماهه دوم این مقدار حدود 2 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود. از سوی دیگر بر اساس گزارش اوپک، تولید نفت این سازمان در ماه اکتبر در پی کاهش تولید نفت عراق حدود 256 هزار بشکه در روز کاهش یافت و به 382/ 31 میلیون بشکه در روز رسیده است. این سازمان همچنین پیش‌بینی کرد که سال آینده شاهد افت رشد تقاضا باشیم، در حالی که رشد تقاضا در سال جاری میلادی 5/ 1 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، این مقدار برای سال 2016 به 25/ 1 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد. این سازمان همچنین اعلام کرد در پی رشد تقاضا و کاهش تولید کشورهای غیر عضو تقاضا برای نفت اوپک 2/ 1 میلیون بشکه افزایش یابد و به 8/ 30 میلیون بشکه در روز برسد. با وجود افزایش تقاضا برای نفت اوپک کارشناسان همچنان اعلام کرده‌اند که بازار نفت در سال آینده به تعادل نخواهد رسید، چراکه پیش‌بینی می‌شود تولید نفت این سازمان در سال آینده افزایش یابد و بیش از مقدار کنونی شود. در حال حاضر سه کشور ایران، عراق و لیبی پتانسیل بالایی برای افزایش عرضه در سال آینده دارند. اگر این کشورها موفق به افزایش عرضه شوند تولید اوپک بالاتر از سطح کنونی قرار خواهد گرفت.