جدیدترین آمارها از تجارت خارجی کشور از رشد بیش از 31 درصدی حجم تجاری ایران در دی ماه سال جاری نسبت به آذر حکایت دارد. این رشد پس از اردیبهشت ماه سال جاری، بیشترین رشدی بود که برای تجارت خارجی ماهانه کشور ثبت شده است؛ در این ماه صادرات کشور رشد بیش از 49 درصدی و واردات کشور نیز رشد حدود 5/ 17 درصدی را تجربه کرده است. این در حالی است که اگر آمارهای تجارت خارجی کشور در 10 ماه منتهی به دی سال جاری را با آمارهای 9 ماهه مقایسه کنیم، نشانه‌های خوبی از وضعیت تجاری کشور در آن دیده نمی‌شود. کارشناسان دلیل رشد ارزش صادرات در دی ماه نسبت به آذر را در سه عامل می‌دانند؛ تعیین تکلیف برجام در دی‌ماه، افزایش نرخ ارز و صادرات محصولات کشاورزی که در اواخر نیمه اول سال جاری برداشت شده و در نیمه دوم سال تا اسفند ماه به فروش می‌رسد. به‌طور کل کارشناسان وضعیت تجاری به خصوص صادرات غیرنفتی کشور را نامناسب دانسته و اقدامات آنی به منظور بررسی و شناخت دلایل این امر را ضروری می‌دانند.

«فعال کردن کارگروه‌های توسعه صادرات استان‌ها»، «اجرایی کردن سند راهبرد توسعه صادرات کشور» و «تشکیل کارگروه‌های تام‌الاختیار هفت نفره بازارهای خاص از جمله روسیه، ازسوی کمیسیون توسعه صادرات خانه اقتصاد ایران» سه پیشنهاد برای توسعه صادرات است که از سوی فعالان این حوزه طراحی شده و برای وزیر صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان ریاست دبیرخانه شورای عالی صادرات ارسال شده است. براساس آمارهای تجارت خارجی کشور در 10 ماه منتهی به دی سال جاری، صادرات کشور معادل 35 میلیارد و 613 میلیون دلار و واردات کشور نیز معادل 33 میلیارد و 843 میلیون دلار ثبت شده است. بر این اساس، طی این دوره 10 ماهه، صادرات کشور افت حدود 16 درصدی و واردات کشور نیز افت 3/ 22 درصدی را نسبت به دوره مشابه سال گذشته رقم زده‌اند. حجم تجاری کشور طی این دوره معادل 69 میلیارد و 456 میلیون دلار رقم خورده و کسری تراز تجاری کشور نیز معادل یک میلیارد و 770 میلیون دلار ثبت شده است.

جزئیات آمار صادرات کشور در بازه زمانی مورد بررسی نیز حاکی از رشد ارزشی 79/ 3 درصدی و رشد وزنی حدود 42 درصدی محصولات پتروشیمی نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. این رشد در حالی است که طی همین دوره صادرات میعانات گازی با افت ارزشی حدود 54 درصدی و افت وزنی 19 درصدی و صادرات سایر کالاها نیز با افت ارزشی حدود 2 درصدی و افت وزنی 20 درصدی همراه بوده است. همچنین اقلام عمده صادرات طی این دوره شامل «گازهای نفتی و هيدروكربورهاي گازي شكل» به ارزش یک میلیارد و 275 میلیون دلار و سهم ارزشی 27/ 4 درصد، «پروپان مايع شده» به ارزش یک میلیارد و 139 میلیون دلار و سهم ارزشی 82/ 3درصد و «قير نفت» به ارزش یک میلیارد و 66 میلیون دلار و سهم ارزشی 58/ 3 درصد بوده است. پنج مقصد عمده صادراتی کشور در این دوره به ترتیب چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان بوده است. در بین این پنج کشور میزان صادرات ایران به دو کشور چین و عراق با افت ارزشی و وزنی همراه بوده و صادرات به باقی کشورها رشد ارزشی و وزنی را تجربه کرده است. سهم چین از کل ارزش صادرات کشور معادل 05/ 19 درصد، سهم عراق 78/ 16 درصد، سهم امارات متحده عربی معادل 14 درصد، سهم هند 24/ 7 درصد و سهم افغانستان نیز معادل 18/ 7 درصد رقم خورده است. اقلام عمده وارداتی کشور طی این دوره نیز شامل «ذرت دامی» به ارزش یک میلیارد و 148 میلیون دلار و سهم ارزشی 4/ 3درصد، «گندم خوراکی» به ارزش 704 میلیون دلار و سهم ارزشی 09/ 2 درصد، «لوبیای سویا» به ارزش 620 میلیون دلار و سهم ارزشی 84/ 1 درصد، «برنج» به ارزش 583 میلیون دلار و سهم ارزشی 71/ 1 درصد و «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری» به ارزش 545 میلیون دلار و سهم ارزشی 61/ 1 درصد بوده است.

همچنین مبادی عمده وارداتی کشور نیز طی این دوره به ترتیب سهم ارزشی چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه و سوئیس بوده است. سهم چین از ارزش کل واردات کشور 08/ 25 درصد، سهم امارات متحده عربی معادل 52/ 18 درصد، سهم جمهوری کره 03/ 9 درصد، سهم ترکیه معادل 35/ 7 درصد و سهم سوئیس نیز از ارزش کل واردات کشور معادل 42/ 6 درصد بوده است. براساس آمارهای گمرک، در دی ماه سال جاری، صادرات کشور با رشد ارزشی بیش از 49 درصدی به سه میلیارد و 582 میلیون دلار و واردات کشور نیز با رشد ارزشی حدود 5/ 17 درصدی به سه میلیارد و 676 میلیون دلار رسیده است. بر این اساس حجم تجاری کشور رشد بیش از 31درصدی را رقم زد که در نوع خود بی‌سابقه بود. از اردیبهشت تا آذر سال جاری، در برخی ماه‌ها شاهد رشد بالای صادرات و در برخی دیگر رشد بالای واردات را شاهد بودیم؛ اما در مجموع حجم تجاری کشور تا قبل از دی ماه رشد این‌چنینی را تجربه نکرده بود. پیش از این در آبان ماه صادرات کشور بیشترین میزان صادرات ماهانه در 10 ماه سال جاری را از آن خود کرده بود. در آبان ماه صادرات کشور با رشد ارزشی 51 درصدی نسبت به مهر همراه بود؛ این در حالی است که واردات کشور در این ماه رشد منفی را تجربه کرد. از سوی دیگر، آمارهای روزانه از تجارت خارجی کشور نشان می‌دهد بیشترین حجم تجاری کشور در دی ماه در روز نهم این ماه صورت گرفته است. در این روز از دی ماه حجم تجاری کشور معادل 5/ 824 میلیون دلار رقم خورده که 2/ 603 میلیون دلار آن مربوط به واردات و 3/ 221 میلیون دلار دیگر نیز به صادرات اختصاص داشته است. در نهمین روز از دی ماه سال جاری، واردات کشور بیشترین مقدار را در این ماه به خود اختصاص داده است. ارزش بیش از 603 میلیون دلاری واردات در این روز معادل 5/ 163 هزار تن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این روز سوئیس بزرگترین مبدا وارداتی ایران بوده و حجم واردات ایران از این کشور در 9 دی ماه معادل 5/ 317میلیون دلار رقم خورده است. «دستگاه‌های کمکی برای دیگ» و «وسایل نقلیه موتوری» عمده اقلام وارداتی کشور در نهمین روز از دی ماه سال جاری هستند. همچنین در سه روز 11، 18 و 25 دی ماه هیچ وارداتی به کشور صورت نگرفته است. آمارهای روزانه از صادرات کشور در دی ماه سال جاری نیز نشان می‌دهد که بیشترین میزان صادرات در دی ماه در روز 28 این ماه ثبت شده است. در این روز صادرات کشور معادل 6/ 302 میلیون دلار به وزن 6/ 676 هزار تن رقم خورده است. عمده مقصد صادراتی ایران در این روز جمهوری کره با ارزش 8/ 102 میلیون دلار بوده و گاز طبیعی شده و مواد شروع‌کننده و تسهیل‌کننده واکنش نیز عمده اقلام صادراتی کشور در این روز هستند. همچنین آمارها نشان می‌دهد در دو روز 23 و 25 دی ماه ایران هیچ صادرات غیرنفتی نداشته است.