بررسی روند افزایش نرخ ارز برای همسان سازی نرخ دولتی و بازار آزاد در شش ماه گذشته نشانگر این است که دولت در شهریورماه، عملا ترمز افزایش نرخ ماهانه را برای اجرای سیاست ارز تک نرخی کشیده است و اگرچه از فروردین تا مرداد، به طور متوسط 37تومان به نرخ دلار اضافه شده اما در شهریورماه این افزایش نرخ تنها 10 تومان بوده که نشانگر کاهش 27 تومانی متوسط افزایش ماهانه نرخ ارز نسبت به ماههای گذشته است.

صداهای مردان کابینه برای تک نرخی کردن ارز، این روزها آوازی متفاوت را از سیاست ارزی دولت به اجرا گذاشته است. وزیر اقتصاد می گوید که فعلا قرار نیست سیاست ارز تک نرخی اجرایی شود و تا زمانی که تحریمها برداشته نشود، این سیاست اجرایی نخواهد شد و وزیر صنعت می گوید که این سیاست، تا پایان سال جامه عمل به خود می‌پوشاند.

در عمل بانک مرکزی هم در شهریورماه، ترمز افزایش نرخ رسمی ارز را برای نزدیک شدن به نرخ بازار کشیده است و تنها 10 تومان به نرخ ارز در شهریورماه اضافه کرده در حالی که هر 5 ماه گذشته از ابتدای سال را، با افزایش متوسط 37 تومانی سپری کرده است.

تحلیلگران می گویند که با توقف روند افزایش نرخ رسمی دلار از سوی بانک مرکزی، کارکرد اثرگذاری نرخ رسمی در بازار آزاد نیز کاهش یافته و با تثبیت نرخ رسمی، عکس‌العمل افزایشی را در بازار شاهد خواهیم بود. از سوی دیگر، وظیفه سیاست‌گذار ارزی، از رویکرد مدیریتی به رویکرد عرضه‌کننده بازار تغییر کرده که این فرآیند از طریق اقدام صرافی بانک‌ها بر اساس نرخی زیر نرخ بازار صورت می‌گیرد.

این سیاست در حالی اعمال می شود که برخی تصمیم گیران و سیاستگذاران امروز کابینه حسن روحانی، خود در دولت گذشته، منتقدان جدی بازار ارز بوده و معتقد بودند که باید نرخ ارز، شناور مدیریت شده باشد در حالی که اکنون فعالان اقتصادی و از جمله مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران می گوید که دولت نرخ ارز را در بازار دستکاری می کند.

بنابراین آنها معتقدند که دولت باید به جای دیدگاه کنترلی و تثبیت‌گرا در بهای ارز، به کاهش شکاف نرخ ارز رسمی و غیر‌رسمی و تعدیل بهای ارز بر اساس تورم کشور بپردازد و در یک مسیر یکنواخت از بروز شوک‌های ناگهانی جلوگیری کند.

اگرچه باید به این نکته هم توجه داشت که در این مسیر سیاست‌های ارزی قبل از توافق هستهای، با دوره پس از آن نیز باید تغییر کند، زیرا بخشی از تقاضای جدید پس از اطلاع از توافق، وارد بازار شده که این موضوع مختصات بازار را نسبت به دوره قبل از توافق تغییر خواهد داد.

بررسی ها نشانگر این است در هفته آخر شهریورماه امسال، نرخ ارز رسمی و دولتی به 2995 تومان رسیده در حالی که متوسط قیمت دلار رسمی در ماه فروردین معادل 2812 تومان، اردیبهشت ماه 2843 و در خردادماه 2894 تومان بوده است. در تیرماه و مرداد هم به همین نسبت افزایش را شاهد بوده ایم تا اینکه در شهریورماه تنها 10 تومان به نرخ رسمی مردادماه اضافه شده است، بنابراین به نظر می رسد دولت از این سیاست خود عقب نشسته است که بخواهد ارز تک نرخی را تا پایان سال اجرایی کند.