گزارش «دنیای‌اقتصاد» از آمارهای رسمی درباره بازار ساختمان‌سازی حاکی است: در کل مناطق شهری کشور طی نیمه اول امسال تیراژ ساخت واحد مسکونی جدید روند افزایشی به خود گرفت که البته میزان رشد عرضه در تهران کاملا متفاوت از کل شهرها بوده است اما به‌رغم رشد فصلی عرضه مسکن، از حجم فعالیت سازنده‌های مسکن در کشور در فاصله ابتدا تا نیمه امسال کاسته شد. تعداد پروانه‌های ساختمانی به‌عنوان متغیر نشانگر «حجم فعالیت»، اوضاع سازنده‌ها در شهرهای مختلف را به شکل نسبی، بهتر ازپایتخت نمایش می‌دهد.
در کل کشور نیمه اول امسال برای ساخت ۱۸۵هزار واحد مسکونی جدید پروانه ساختمانی صادر شد که این تعداد واحد – میزان عرضه- در مقایسه با نیمه اول سال گذشته ۱۴ درصد رشد داشته است. از طرفی، میزان عرضه کشوری در تابستان ۷/۴ درصد نسبت به بهار امسال افزایش یافت. بنابراین روند ساخت و ساز به لحاظ تعداد واحد هم در طول نیمه اول امسال و هم در مقایسه با نیمه اول سال گذشته، از رشد مثبت برخوردار بوده است. عرضه جدید مسکن اگرچه افزایش پیدا کرده اما حجم فعالیت سازنده‌ها در طول ماه‌های نیمه اول امسال روند کاهشی داشته است. حجم فعالیت سازنده‌ها به تعداد پروانه‌های ساختمانی یا همان تعداد مراجعه به شهرداری‌ها برای اخذ پروانه مربوط می‌شود که بیانگر جمعیت سرمایه‌گذار ساختمانی است. تعداد پروانه‌های ساختمانی در کشور بعد از کاهش فصلی ۱۲ درصدی در بهار امسال (نسبت به زمستان سال گذشته)، در تابستان ۹۷ نیز ۲ درصد نسبت به بهار کاهش یافت.
تقلیل فعالیت سازنده‌ها طی نیمه اول امسال در تهران، محسوس‌تر از سایر شهرها بوده است. در تهران، بهار امسال تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری تهران تحت‌تاثیر تحریک سازنده‌ها به سرمایه‌گذاری جدید ناشی از رونق معاملات ملک در پاییز و زمستان سال قبل، ۴۲ درصد نسبت به زمستان ۹۶ بیشتر شد اما در تابستان امسال، تعداد سازنده‌هایی که برای اخذ پروانه بهشهرداری پایتخت مراجعه کردند، ۵ درصد نسبت به بهار ۹۷ کاهش یافت. این در حالی است که تابستان امسال میزان عرضه –تعداد واحدهای مسکونی جدید- در شهر تهران ۷ درصد نسبت به بهار افزایش یافت. البته کاهش واقعی حجم فعالیت سازنده‌ها در تابستان نسبت به بهار، با توجه به تعطیلی حداقل یک ششم روزهای کاری بهار، بیش از ۵ درصد بوده است.
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» درباره منشأ فراز و فرود دریافت پروانه‌های ساختمانی در پایتخت طی نیمه اول امسال نشان می‌دهد: دو عامل در کاهش مراجعه سازنده‌ها برای دریافت پروانه و ورود آنها به بازار ساخت و ساز موثر بوده است. عامل اول به اثر «شوک ارزی» تابستان امسال بر قیمت تمام شده ساخت مسکن و به‌خصوص نایاب‌شدن مصالح ساختمانی و جهش قیمت زمین برمی‌گردد که چون اوضاع را در مقایسه با بهار برای سازنده‌ها، سخت کرد به کاهش فعالیت آنها منجر شد. عامل دوم فرود پروانه‌های ساختمانی در تابستان ۹۷ نسبت به بهار نیز «افت شدید معاملات خرید آپارتمان» در شهر تهران ناشی از جهش قیمت مسکن بوده که باعث شد سازنده‌ها در دومین فصل از سال‌جاری برای تعریف پروژه‌های جدید، تامل کنند و پیامد این حرکت بر «کاهش فصلی پروانه‌های ساختمانی در تابستان» تاثیر بگذارد.
شیب کاهش فصلی پروانه‌های ساختمانی در کشور در تابستان امسال، کمتر از نصف شیب کاهش در تهران بود. علت این موضوع –وضعیت نسبی بهتر سازنده‌های مسکن در دیگر شهرها- نیز روند رو به رشد معاملات خرید خانه در شهرهای مختلف طی تابستان امسال بوده است. تابستان امسال، به‌رغم افت فصلی ۷ درصدی معاملات خرید مسکن در پایتخت، در سایر شهرهای کشور حجم معاملات ۱۵ درصد نسبت به بهار ۹۷ افزایش پیدا کرد. هم در تهران و هم در کشور، آنچه باعث شده به‌رغم کاهش تعداد ساختمان‌های جدید (کاهش تعداد پروانه‌ها)، تعداد واحدهای مسکونی جدید یا همان میزان عرضه افزایش پیدا کند، «افزایش تراکم ساختمانی» بوده است. در بهار امسال در تهران، به‌طور متوسط در هر پروانه ساختمانی، ۶ واحد تعریف شده بود اما در تابستان تعداد واحدها در هر پروانه به‌طور میانگین به ۳/۷ واحد رسید. در کشور نیز تعداد واحدها در هر پروانه به‌طور متوسط از ۶/۲ به ۸/۲ واحد افزایش پیدا کرد. گزارش «دنیای‌اقتصاد» از مقایسه بازار ساخت‌وساز نیمه اول ۹۷ با نیمه اول ۹۶ مشخص می‌کند: در تهران اثر خیز عرضه مسکن در بهار امسال باعث شد کارنامه ۶ ماهه ساخت و ساز، نمره مثبت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کسب کند. در نیمه اول امسال در شهر تهران کلنگ ساخت ۴۰ هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی جدید بر اساس پروانه‌های صادر شده، زمین زده شد. این تعداد واحد مسکونی جدید ۲۰ درصد نسبت به ۶ ماه اول سال گذشته افزایش داشته است. تیراژ ساخت مسکن در بهار امسال در تهران ۳۲ درصد نسبت به بهار پارسال رشد کرد اما در تابستان، از شیب رشد نقطه‌ای تیراژ ساخت کاسته شد به‌طوری‌که تعداد واحدهای مسکونی جدید در پایتخت در تابستان امسال تنها ۱۲ درصد نسبت به تابستان پارسال افزایش یافت. آماری در زمینه میزان توقف ساخت و سازهایی که طی این مدت برای آنها پروانه صادر شده است – با توجه به ترمزی که تابستان امسال از ناحیه شوک ارزی و جهش قیمت مصالح ساختمانی، به موتور ساخت و ساز وارد شد- وجود ندارد اما کاهش شیب رشد فصلی عرضه مسکن و همچنین کاهش تعداد سازنده‌ها در تابستان نسبت به بهار در پایتخت مشخص می‌کند، اوضاع بازار ساخت و ساز در دومین فصل از سال‌جاری، در شهرهای مختلف، به مراتب بهتر از تهران بوده و دمای تابستانی این بازار در پایتخت کمتر از دیگر مناطق شهری بوده است. تابستان امسال تیراژ ساخت مسکن در کل کشور ۱۵ درصد نسبت به تابستان سال گذشته افزایش پیدا کرد اما در تهران این پارامتر رشد نقطه‌ای ۱۲ درصدی را تجربه کرد.
سهم تهران از ساخت وساز کشوری
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» با اتکا به آخرین آمارهای رسمی ارائه شده درخصوص تیراژ ساختمانی جدید در تابستان ۹۷ نشان می‌دهد سهم شهر تهران از کل ساخت وسازهای کشوری مسکن در این فصل معادل ۲۲ درصد بوده است؛ این سهم در یک فصل قبل از آن یعنی در بهار سال ۹۷ نیز به همین میزان گزارش شده بود. این در حالی است که به‌طور معمول شهر تهران به‌طور تقریبی بیش از ۳۰ درصد از معاملات خرید مسکن کل کشور را در خود جای داده است؛به عبارت دیگر بیش از ۳۰ درصد از تعداد کل معاملات خرید مسکن کشور در شهر تهران انجام می‌شود. روند ساخت وسازهای کشوری واحدهای مسکونی براساس گزارش مرکز آمار درباره وضعیت صدور پروانه‌های ساختمانی در تابستان سال‌جاری حاکی است از میان ۳۱ استان کشور اگرچه ۱۵ استان به لحاظ حجم فعالیت‌های جدید ساختمانی رشد مثبت داشته‌اند و در برخی از آنها تیراژ ساختمانی جدید بیش از ۱۰۰ درصد در مقایسه با یک فصل گذشته(بهار ۹۷) افزایش یافته اما در ۱۶ استان کشور آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در این فصل منفی بوده است.
از میان ۳۱ استان کشور دو استان رشد بیش از ۱۰۰ درصدی در تیراژ جدید ساختمانی را تجربه کردند؛ساخت و ساز واحدهای مسکونی در استان البرز با رشد بیش از ۴۰۰ درصدی در فصل تابستان در مقایسه با بهار امسال ۵ برابر شد؛در استان گیلان نیز بازار ساخت وساز مسکن رشد دوبرابری را در حجم ساخت و سازها در همین بازه زمانی تجربه کرد؛عرضه جدید ساختمانی در بازار مسکن استان گیلان به واسطه آغاز عملیات ساخت پروژه‌های ساختمانی در سه ماه دوم امسال در مقایسه با بهار ۱۳۱ درصد رشد کرد. استان گلستان با رشد نزدیک به ۱۰۰ درصدی، همدان با رشد ۵۴ درصدی و هرمزگان با رشد بیش از ۳۳ درصدی در آمار صدور پروانه‌های ساختمانی، بعد از استان‌های البرز وگیلان بیشترین آمار مربوط به عرضه جدید به بازار مسکن ناشی از پروژه‌هایی که در تابستان سال‌جاری برای شروع فرآیند ساخت، پروانه ساختمانی دریافت کردند را به خود اختصاص دادند. با این حال در برخی از استان‌های کشور آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در سه ماه دوم سال‌جاری بین کمتر از یک تا ۴۷ درصد رشد منفی را تجربه کرد.
تازه‌ترین آمارهای رسمی منتشر شده درخصوص ساخت وسازهای کشوری مسکن حاکی است به‌طور کلی استان‌های مختلف کشور به لحاظ وضعیت پروژه‌های ساختمانی جدید در تابستان امسال در سه گروه متفاوت قابل طبقه‌بندی هستند؛دسته اول شهرهایی هستند که آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در آنها بیش از ۱۰۰ درصد رشد کرده است؛دسته دوم شهرهایی هستند که رشد تیراژ ساختمانی جدید در آنها کمتر از ۱۰۰ درصد بوده است و دسته سوم شهرهایی که آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در آنها در فصل تابستان کمتر از فصل بهار بوده ودر نتیجه نرخ رشد ساخت وسازهای جدید در آنها نسبت به یک فصل قبل-بهار ۹۷-منفی شده است. به‌طور کلی دو استان البرز و گیلان با رشد بیش از ۱۰۰ درصدی در تیراژ ساختمانی جدید در گروه اول، ۱۳ استان دیگر در گروه دوم و۱۶ استان در گروه سوم جای دارند. بیشترین افت تیراژ ساختمانی جدید در فصل تابستان امسال در مقایسه با بهار سال ۹۷ مربوط به استان‌های مرکزی با رشد منفی ۴۷ درصدی،زنجان با رشد منفی ۳۷ درصدی و کرمانشاه با رشد منفی ۳۶درصدی بوده است.
