طرح تحریم‌های جدید آمریکا در قبال برخی اشخاص و شرکت‌های مرتبط با برنامه موشکی ایران، واکنش قاطع مقامات سیاسی و نظامی ایران را برانگیخت. در همین ارتباط روز پنج‌شنبه حسن روحانی در دستوری به حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، با اشاره به تداوم سیاست‌های خصمانه و دخالت نامشروع و غیرقانونی آمریکا در زمینه حق تقویت قدرت دفاعی ایران، تاکید کرد که در چارچوب سیاست‌های دفاعی مصوب، برنامه تولید انواع موشک‌های مورد نیاز نیروهای مسلح با سرعت و جدیت بیشتری ادامه یابد. کمتر از 24 ساعت از صدور این دستور بود که روزنامه وال استریت ژورنال در خبری به نقل از مقامات آمریکایی از تصمیم تازه کاخ سفید برای به تعویق انداختن تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد.

تحریم‌هایی که به گفته مقامات ایران با روح توافق هسته‌ای و مفاد برجام مغایرت دارد، اما به گفته مقامات آمریکایی برنامه موشکی ایران و تحریم‌های مرتبط با آن، ارتباطی به برجام ندارد. تصمیم تازه آمریکا مبنی بر به تعویق انداختن این تحریم‌ها را می‌توان نوعی عقب‌نشینی از سوی مقامات آمریکا توصیف کرد. در نامه حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران به وزیر دفاع آمریکا آمده است: «از آنجا که ظاهرا دولت آمریکا در نظر دارد، در ادامه سیاست‌های خصمانه و دخالت نامشروع و غیرقانونی خود در زمینه حق تقویت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران، اقدام به افزودن افراد و موسسات جدیدی در فهرست تحریم‌های ظالمانه قبلی کند، لازم است در چارچوب سیاست‌های دفاعی مصوب، برنامه تولید انواع موشک‌های مورد نیاز نیروهای مسلح با سرعت و جدیت بیشتری ادامه یابد.» به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، روحانی دراین نامه دستوری افزوده است: «در صورت تکرار این‌گونه اقدامات غلط و مداخله‌جویانه از سوی آمریکا، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح موظف است، با استفاده از کلیه امکانات، برنامه‌ریزی جدیدی برای گسترش توانمندی‌های موشکی کشور، به‌عمل آورد.» حسن روحانی با تاکید بر اینکه توانمندی‌های دفاعی ایران عامل ثبات و امنیت منطقه بوده و نه تنها تهدیدی علیه دیگران نیست، بلکه صرفا برای پاسداری از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور و مبارزه با پدیده شوم تروریسم است، گفت: «دولت جمهوری اسلامی ایران در طول مذاکرات هسته‌ای اعلام کرده که هیچ‌گاه پیرامون قدرت دفاعی مشروع کشور و از جمله برنامه موشکی خود با کسی مذاکره نکرده و با تاکید بر حق دفاع مشروع خویش، هیچ محدودیتی را در این حوزه نخواهد پذیرفت.» نامه رئیس‌جمهوری به سردار دهقان پس از آن نگاشته شد که چهارشنبه شب وزارت خزانه‌داری آمریکا در نامه‌ای به کنگره این کشور اعلام کرد که دولت باراک اوباما قصد دارد، تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کند که بهانه این اقدام هم آزمایش‌های اخیر موشکی ایران اعلام شده است. به گزارش رسانه‌های غربی قرار است جمعا یازده شخص و شرکت به بهانه ارتباط با برنامه موشکی ایران تحریم شوند.

پاسخ وزیر دفاع

در پاسخ به دستور رئیس‌جمهوری، بلافاصله وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تاکید کرد که توسعه توان موشکی کشور با قدرت ادامه خواهد یافت. به گزارش «ایسنا» سردار حسین دهقان با تاکید بر اینکه «توسعه توان موشکی را در چارچوب سیاست‌های دفاعی کشور با قدرت ادامه خواهیم داد»، خاطرنشان کرد: توان دفاعی ایران ضامن ثبات و امنیت منطقه است. او با اشاره به اینکه «توان موشکی و دفاعی ایران قابل مذاکره نیست»، افزود: ملت و نیروهای مسلح بر‌اساس اراده و تصمیم خود بدون توجه به اظهارات یا اقدامات دیگران، تقویت اقتدار دفاعی خود را با به‌کارگیری تمام امکانات و منابع بومی به پیش خواهد برد. وزیر دفاع ادامه داد: توان موشکی ایران هیچگاه به‌عنوان موضوع مذاکره با طرف آمریکایی نبوده و نخواهد بود و هیچ توقفی در برنامه طراحی و تولید موشک‌های بالستیک دفاعی به‌وجود نیامده است. دهقان با اشاره به دستور اخیر حسن روحانی تاکید کرد: با توجه به اقدامات خصمانه اخیر آمریکا و تاکید ریاست محترم جمهوری، بر سرعت و گستردگی توان موشکی خود خواهیم افزود.

موشک‌های آماده پرواز

همزمان سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه نیز روز گذشته در سخنان پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران گفت: هرگز نوشته‌های روی کاغذ را که قدرت‌های جهانی دیکته می‌کنند نمی‌خوانیم، بلکه ما انشای قدرت می‌کنیم. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وی با اشاره به درخواست آمریکایی‌ها مبنی بر توقف توسعه قدرت موشکی ایران خطاب به دولتمردان آمریکایی گفت: «ما به آمریکایی‌ها می‌گوییم که تا زمانی که شما فلسطینی‌ها را قتل عام می‌کنید، تا زمانی که ملت مظلوم یمن را زیر سقف خانه‌هایشان شبانه دفن می‌کنید، تا زمانی که ملت مسلمان سوریه را آواره می‌کنید، تا زمانی که خانه‌های پاکستانی‌ها را ویران می‌کنید و بلادهای اسلامی را در اشغال دارید با شتاب بیشتری توسعه قدرت موشکی‌مان را ادامه خواهیم داد.» سلامی افزود: «ملت ایران مطلع باشند که انبارهای موشکی‌ ما و صدها تونل طویل مملو از موشک‌هایی داریم که همگی آنها آماده پرواز هستند تا از عزت، استقلال، آزادی و حریت ملت و سایر مسلمانان عالم دفاع کنند.» جانشین فرمانده کل سپاه با بیان این مطلب که امروز برای جای دادن موشک‌ها در انبارها با کمبود فضا مواجهیم، اظهار کرد: «در توسعه قدرت دفاعی و بازدارنده خود هرگز توقف نخواهیم کرد.

توسعه ظرفیت موشکی

در ادامه واکنش مقامات نظامی ایران به مصوبه کنگره آمریکا، معاون ستاد کل نیروهای مسلح نیز با اشاره به سیاست‌های دفاعی و موشکی جمهوری اسلامی گفت: گسترش توان دفاعی و موشکی ایران با جدیت ادامه دارد و اجازه دخالت و دست‌اندازی به این ظرفیت‌ها را نخواهیم داد. سردار سید مسعود جزایری در واکنش به تلاش آمریکایی‌ها برای اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران به بهانه‌ آزمایش‌های اخیر موشکی گفت: «همان‌گونه که بارها از قبل اعلام شده بود، برنامه گسترش توان دفاعی و موشکی ایران مربوط به برجام نیست و تلاش اخیر آمریکایی‌ها نیز پرده‌ای از عمق کینه‌توزی‌ آنها علیه نظام و ملت ایران است.» او با بیان اینکه ما حتی یک روز از ارتقای ظرفیت دفاع موشکی خود غافل نبوده‌ایم، افزود: «ظرفیت‌های دفاعی و به‌ویژه توان موشکی نیروهای مسلح ایران جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران بوده و نیروهای مسلح کشور بر اساس تدابیر فرمانده معظم کل قوا سیاست‌های خود را که از گذشته تدوین شده است، با قوت و جدیت دنبال می‌کند.»

افزایش برد موشک‌ها

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در نامه‌ای به حسن روحانی ابراز امیدواری کردکه با حمایت‌های وی به‌زودی برد موشک‌های ایران از مرز پنج هزار کیلومتر عبور کند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، محسن رضایی طی نامه‌ای سرگشاده ضمن تشکر از رئیس‌جمهوری در رابطه با پیگیری مساله موشکی، به ادامه این راه با اقتدار و جدیت توصیه کرد. رضایی گفت: «همان‌طور که سیلی بیست هزار سانتریفیوژی، آمریکایی‌ها را پای میز مذاکره کشاند و موجبات به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی کشورمان را فراهم ساخت، امیدوارم با حمایت جنابعالی به‌زودی برد موشک‌های ایران نیز از مرز پنج هزار کیلومتر عبور کند.»

توان موشکی قابل مذاکره نیست

واکنش به مصوبه تحریمی آمریکا علاوه بر مقامات نظامی، عکس‌العمل دیپلمات‌های وزارت خارجه ایران را نیز برانگیخت. در همین ارتباط، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با بیان اینکه توان موشکی ما قابل مصالحه و مذاکره نیست، گفت: پاسخ قاطع ما به آمریکا پیشبرد برنامه‌های دفاعی است. به گزارش خبرگزاری فارس، سید عباس عراقچی رئیس هیات رسیدگی به اجرای برجام پنج‌شنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما درخصوص اخبار منتشر شده مبنی بر تصمیم آمریکا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به بهانه آزمایش‌های اخیر موشکی عنوان کرد: دیدگاه‌های ما کاملا روشن است و به مقامات آمریکایی و مقامات 1+5 کاملا منعکس شده که بحث موشکی از بحث برجام کاملا جدا است و به برنامه‌های موشکی خود ادامه خواهیم داد.

او تصریح کرد: هیچ تزلزلی در این خصوص نخواهیم داشت و هر حرکتی که بخواهند در این راستا انجام دهند، منجر به گسترش و شتاب بیشتر در برنامه موشکی ما خواهد شد. معاون وزیر خارجه گفت: بعد از آزمایش موشک «عماد» خود آمریکایی‌ها اعلام کردند که برجام نقض نشده است. عراقچی با بیان اینکه آزمایش‌های موشکی ما نقض قطعنامه (2231) است نه برجام، اظهار کرد: پاسخ قاطع ما به آمریکا پیشبرد برنامه‌های دفاعی است. رئیس ستاد رسیدگی به اجرای برجام با بیان اینکه سیاست‌های خصمانه آمریکا ادامه دارد و ادامه خواهد داشت، تصریح کرد: «نامه‌ای که مقام معظم رهبری در آن برجام را تایید فرمودند با الزامات و شرایط آن کاملا مشخص است و به طرف‌های مقابل منعکس شده اینها را باید به‌طور دقیق مدنظر قرار داد.» او ادامه داد: معنایی که از حرکات این چند ماهه آمریکایی‌ها برداشت می‌شود‌، گروه‌هایی هستند که در آمریکا به دنبال برهم زدن برجام هستند اینها در یکی، دو سال گذشته تمام تلاش خود را کردند که جلوی مذاکرات را بگیرند بعد از اتمام مذاکرات سعی کردند که برجام نتواند از سد کنگره عبور کند و بعد از آن هم سعی کردند به هر نحوی اجرای موفق برجام را متوقف کنند.

پاسخ به اقدام آمریکا

همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اخبار منتشرشده درخصوص احتمال اضافه شدن افراد و شرکت‌های جدید به تحریم‌های قبلی آمریکا به بهانه ارتباط با برنامه موشکی ایران گفت: ایران به هرگونه اقدام مداخله جویانه آمریکا علیه برنامه دفاعی خود پاسخ می‌دهد. به گزارش «ایرنا» حسین جابری انصاری روز پنج‌شنبه با بیان اینکه چنین اقداماتی یک جانبه، خودسرانه و غیرقانونی است و جمهوری اسلامی ایران به دولت آمریکا تذکر داده است، یادآور شد: «همان‌گونه که آنها خود نیز پیش از این اعلام کرده‌اند موضوع موشکی ایران ارتباطی با توافق برجام ندارد و هیچ اقدامی قادر نخواهد بود ایران را از حقوق مشروع و قانونی‌اش برای تقویت بنیه دفاعی و امنیت ملی خود محروم کند.»

اقدامات خلاف برجام

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز درباره موضوع افزایش تحریم‌ها از سوی کنگره و دولت آمریکا گفت: «این اقدامات با روح حاکم بر برجام مخالف است و باعث بی‌اعتمادی جمهوری اسلامی می‌شود.» به گزارش «ایسنا» علی‌اکبر ولایتی تاکید کرد: این اقدامات آثار سوئی بر حسن اعتماد جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت و البته این اقدامات از سوی مسوولان کشور بی‌پاسخ نخواهد ماند. او تصریح کرد: این اقدامات با روح حاکم بر برجام مخالف است زیرا در برجام تعهد داده شده بود که هیچ‌یک از طرف‌های 1+5 نباید فشارهای اقتصادی بر ایران را افزایش دهند.

تقدیر 8 نماینده از رئیس‌جمهوری

در همین راستا به گزارش «ایرنا» 8 نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در نامه‌ای به حسن روحانی رئیس‌جمهوری از موضع اخیر وی در نامه به وزیر دفاع تقدیر کردند و اقدام تازه آمریکا را نقض برجام توصیف کردند.

تجدیدنظر آمریکا

پس از واکنش قاطع مقامات سیاسی و نظامی ایران به تحریم‌های جدید آمریکا، یک مقام آمریکایی اعلام کرد که در انتشار فهرست جدید تحریم افراد و شرکت‌های ایرانی به‌دلیل آزمایش موشکی عماد تجدیدنظر می‌شود. به‌گزارش خبرگزاری تسنیم، به‌دنبال انتشار اخباری پیرامون احتمال اضافه‌شدن 11 شرکت و فرد ایرانی و خارجی به لیست تحریم‌ها به‌بهانه آزمایش موشکی «عماد»، وزارت خزانه‌داری آمریکا از اعلام این فهرست اجتناب کرده و یک مقام دولت آمریکا گفت که با توجه به تلاش‌های دیپلماتیک مرتبط با ملاحظات امنیت ملی آمریکا، بررسی فهرست افراد جدید از سوی دولت آمریکا ادامه دارد. از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش‌ها درباره احتمال تحریم‌های جدید علیه ایران به دلیل آزمایش‌های موشکی بیانیه‌ای صادر کرد. وزارت خارجه آمریکا در این بیانیه گفت: همان‌گونه که قبلا گفته‌ایم مدتی است برخی گزینه‌ها در ارتباط با برنامه موشکی ایران بر اساس نگرانی‌های مستمر ناشی از این فعالیت‌ها و از جمله آزمایش موشکی 10 اکتبر مد نظر بوده است. این بیانیه در ادامه افزود: همزمان در حال بررسی برخی جنبه‌های تکنیکی برای تعیین مصادیق اضافی در کنار برخی اقدامات دیپلماتیک منطبق با منافع امنیت ملی‌مان هستیم. ما همچنان کنگره را در مورد مسائل مرتبط با تحریم ایران مطلع خواهیم کرد و در حالی که مشغول کار بر روی حل مسائل باقیمانده هستیم به این کار ادامه خواهیم داد.

لیست تحریم‌های جدید آمریکا قرار بود چهارشنبه عصر به وقت تهران اعلام شود، اما در پی رایزنی‌های مقامات طرفین این موضوع به تعویق افتاده است. به‌نظر می‌رسد با توجه به موضع‌گیری رسمی ایران علیه اقدام غیرقانونی آمریکا در اعمال تحریم‌های جدید در آستانه اجرایی شدن برجام و تهدید به پاسخگویی به این مساله و همچنین با رایزنی‌های فشرده سیاسی فعلا دولت آمریکا از اعلام اسامی افراد تحریمی صرف‌نظر کرده است. موضوعی که واکنش جان مک کین سناتور جمهوری خواه آمریکایی را در برداشته است. او گفت نباید در برداشتن تحریم‌های ایران عجله کرد. پیش از این روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال اعلام کرده بود که وضع تحریم‌هایی علیه حدود 12 شرکت و اشخاص حقیقی در ایران، هنگ‌‌کنگ و امارات متحده عربی که مظنون به ایفای نقش در توسعه موشک‌های بالستیک ایران هستند، گزارش شده است. وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی گفته‌ است که وزارت خزانه‌داری طبق توافق هسته‌ای ایران و 1+5 در ماه جولای می‌تواند افراد و سازمان‌های مظنون به دست داشتن در توسعه صنعت موشکی ایران را در لیست سیاه قرار دهد.