وزارت صنعت، معدن و تجارت با انتشار بسته راهنما برای سرمایه‌گذاران خارجی، مسیر ورود سرمایه به ایران را مشخص کرده است. در این بسته که با عنوان «راهنمای همکاری‌های سرمایه‌گذاری و اقتصادی با ایران در حوزه صنعت، معدن و تجارت» رونمایی شده، پروژه‌های اولویت‌دار به همراه شرایط و نوع قراردادها اعلام شده است. در این بسته، فرصت‌های سرمایه‌گذاری به تفکیک حوزه‌های صنعتی، معدنی و تجاری در 17 گروه معرفی شده‌اند که در آن «تجهیزات پزشکی»، «شیمیایی» و «کانی غیرفلزی» در اولویت اول تا سوم سرمایه‌گذاری قرار دارند. این وزارتخانه با پیشنهاد 6چارچوب قراردادی به سرمایه‌گذاران خارجی، سه شرط را برای ورود سرمایه‌ها به ایران برشمرده است. در وهله اول سرمایه‌گذاران ملزم هستند که امکان صادرات حداقل 30درصد از کالاهایی را که در ایران تولید می‌شود، فراهم کنند. مطابق شرط دوم کالاهایی که در ایران تولید می‌شوند، باید رقابتی باشند. در شرط سوم برای سرمایه‌گذاری، شرکت خارجی باید بخشی از سرمایه خود را در بخش تحقیقات و توسعه در ایران با هدف انتقال تکنولوژی و دانش فنی صرف کند. در این گزارش تاکید شده است که سرمایه‌گذاران از مزایای قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بهره‌مند می‌شوند و با سرمایه‌گذار خارجی مثل سرمایه‌گذار ایرانی رفتار می‌شود.

گروه صنعت و معدن: وزارت صنعت، معدن و تجارت پس از معرفی 329 فرصت کارآفرینی برای سال‌های 94 تا 96 در اول مهر ماه امسال، در بسته‌ای جدید در 9فصل، شروط و چارچوب قراردادی برای پذیرش سرمایه‌های خارجی در ایران را اعلام کرد.

فرصت‌های معرفی شده به تفکیک حوزه‌های صنعتی، معدنی و تجاری در 17 گروه بود که در آن «تجهیزات پزشکی»، «شیمیایی» و «کانی غیرفلزی» در اولویت اول تا سوم سرمایه‌گذاری قرار داشتند. حال با توجه به چشم‌انداز روشن لغو تحریم‌ها طی ماه‌های آینده، این وزارتخانه بسته‌ای را با هدف جذب سرمایه‌گذاران خارجی و آشنایی آنها با فرصت‌های پیش رو تهیه و منتشر کرده است. این بسته که برای سرمایه‌گذاران خارجی مایل به فعالیت در ایران تهیه شده، «راهنمای همکاری‌های سرمایه‌گذاری و اقتصادی با ایران در حوزه صنعت، معدن و تجارت» نام دارد. وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بسته نخست به معرفی ایران و بخش صنعت، معدن و تجارت ایران پرداخته است و با ارائه آماری از جایگاه اقتصادی ایران در جهان، فهرست اولویت‌های سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و معدن کشور، 30 پروژه اولویت دار برای سرمایه‌گذاری و چارچوب‌های قراردادی مورد نظر ایران را اعلام کرده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت در گزارش خود از وجود 87 هزار واحد تولیدی در کشور که دارای مجوز تولید هستند خبر داده است و اشتغال‌زایی بخش صنعت در کشور را 4/ 3 میلیون نفر اعلام کرده است.

همچنین رتبه ایران از نظر قدرت رقابت صنعتی در جهان بر اساس آمار سال 2012 میلادی 67 از میان 142 کشور اعلام شده است. در ادامه رتبه ایران از نظر تولید برخی کالاها در جهان بر اساس آمار سال 2014 میلادی بیان شده است که بر اساس آن ایران 2/ 1 درصد کل تولید خودرو جهان را در اختیار دارد و از این نظر در رتبه 18 قرار گرفته است. میزان فولاد تولیدی ایران یک درصد کل تولید فولاد جهان و رتبه ایران از این نظر 14 برآورد شده است. تولید آلومینیوم ایران نیز معادل 63/ 0 درصد، سیمان 8/ 1 درصد، مس 04/ 1 درصد، سرب 72/ 0 درصد و روی 96/ 0 درصد کل تولید جهان بوده است. رتبه جهانی ایران در تولید آلومینیوم 22، در تولید سیمان 4، در تولید مس 16، در تولید سرب 16 و در تولید روی 16 اعلام شده است.

حوزه و پروژه‌های اولویت‌دار

بر اساس این گزارش، 17 حوزه مهم و اولویت‌دار برای سرمایه‌گذاری در ایران تعیین شده است. فرصت‌های سرمایه‌گذاری به تفکیک حوزه‌های صنعتی، معدنی و تجاری شامل «اکتشاف معادن»، «استخراج معادن»، «فلزات و مصنوعات فلزی»، «کانی غیرفلزی»، «پتروشیمی و پالایشگاه»، «شیمیایی»، «پلیمری»، «سلولزی»، «غذایی»، «دارویی»، «نساجی و پوشاک»، «برق و الکترونیک»، «فلزی و لوازم خانگی»، «ماشین‌سازی و تجهیزات»، «تجهیزات پزشکی»، «خودرو و نیرو محرکه» و «تجارت» است.

پیش از این مطابق جدول اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گروه «اکتشاف معادن» 6 مورد، «استخراج معادن» 4 مورد، «فلزات و مصنوعات فلزی» 26 مورد، «کانی غیرفلزی» 30 مورد، «پتروشیمی و پالایشگاه» 23 مورد، «شیمیایی» 31 مورد، «پلیمری» 23 مورد، «سلولزی» 14‌مورد، «غذایی» 9 مورد، «دارویی» 13 مورد، «نساجی و پوشاک» 24 مورد، «برق و الکترونیک» 21 مورد، «فلزی و لوازم خانگی» 8 مورد، «ماشین‌سازی و تجهیزات» 24 مورد، «تجهیزات پزشکی» 40 مورد، «خودرو و نیرو محرکه» 20 مورد و «تجارت» 13 مورد، اولویت‌های سرمایه‌گذاری صنعتی، معدنی و تجاری اعلام شده است. سال گذشته این وزارتخانه 215 اولویت و فرصت پول‌ساز سرمایه‌گذاری را در 15 گروه صنعتی و معدنی اعلام کرده بود؛ اما در سال جاری علاوه بر اضافه شدن گروه «فلزی و لوازم خانگی» به عنوان یکی از گروه‌های دارای اولویت، 13 فرصت سرمایه‌گذاری در بخش تجارت نیز اعلام شده است. در بسته راهنما، وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین 30 پروژه را برای سرمایه‌گذاری به شرکت‌های خارجی پیشنهاد کرده است که در هفت گروه «خودرو»، «کشتی سازی»، «معدن»، «فلزات پایه»، «پتروشیمی»، «منسوجات» و «صنایع سلولزی» جای می‌گیرند.

شرط‌گذاری برای خارجی‌ها

معرفی فرصت‌های پولساز برای سرمایه‌گذاران خارجی در حالی است که این وزارتخانه در بسته جدید خود سه شرط را برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران نیز برشمرده است. مطابق این گزارش، در وهله اول سرمایه‌گذاران ملزم هستند حداقل امکان صادرات 30 درصد کالاهایی که در ایران تولید می‌شود را فراهم کنند. مطابق شرط دوم کالاهایی که در ایران تولید می شوند، باید رقابتی باشند. از سوی دیگر، در شرط سوم برای سرمایه‌گذاری در ایران، شرکت خارجی باید بخشی از سرمایه خود را در بخش تحقیقات و توسعه در ایران با هدف انتقال تکنولوژی و دانش فنی صرف کند. در این گزارش این نکته نیز تاکید شده است که سرمایه‌گذاران خارجی از مزایای قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بهره‌مند می‌شوند و طبق این قانون با سرمایه‌گذار خارجی مثل سرمایه‌گذار ایرانی برخورد می شود.

یکی دیگر از موارد قابل توجه در این گزارش چارچوب قراردادی پیشنهادی به شرکت‌های خارجی است که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران هستند. مطابق این گزارش 6 چارچوب قراردادی به سرمایه‌گذاران پیشنهاد شده که شامل 1- قرارداد همکاری، 2- قرارداد تولید با برند یا تحت لیسانس، 3- قرارداد BOT (احداث، بهره‌برداری و انتقال)، 4- قرارداد BOO (احداث، تملک و بهره‌برداری)، 5- قرارداد PPP (مشارکت عمومی- خصوصی) برای پروژه‌های زیرساختی مثل آب، برق، ریل، جاده و ارتباطات و 6- قرارداد انتقال تکنولوژی است. مطابق این گزارش سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی می تواند به صورت سرمایه‌گذاری متقابل خارجی، انتقال دانش فنی و تحقیقات و توسعه، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تولید با برند و تولید تحت لیسانس باشد.