ایران، هر چند براساس قانون نظام صنفی و قانون مدنی، صاحبان کالا و خدمات که شامل صاحب‌خانه‌ها هم می‌شود حق ندارند کالا و خدمات خود را با دلار یا سایر ارزها با ایرانی‌ها معامله کنند و در معاملات باید از پول رایج کشور استفاده شود. در خصوص اجاره یا فروش خانه اگر طرف معامله فردی غیر ایرانی باشد انجام معامله با دلار یا هر ارز دیگری مانعی ندارد.

روش‌های غلط در معامله

در یکی از بنگاه‌های شمال شرق پایتخت شاهد گفت‌و‌گوی مشاور املاک با فردی هستم که برای اجاره خانه مراجعه کرده است او خانه 90 متری با رهن 100 میلیون و اجاره ماهانه یک سکه را پیشنهاد می‌دهد. وقتی مشاور املاک اعتراض مشتری را می‌بیند می‌گوید که ما نیز به مالک توصیه کرده‌ایم از این پیشنهاد منصرف شود و ملک را براساس عرف و قانون با پول مملکت اجاره دهد اما با اینکه امکان اجاره رفتن خیلی کم است یا ممکن است با این شرایط اصلاً اجاره نرود مالک حاضر نیست شرایط اجاره را تغییر دهد. اما نکته مهم این است که سکه یا دلار قیمت ثابتی ندارد و با این اوضاع بازار هرماه قیمت آن افزایش دارد پس مستأجر هر ماه اجاره بیشتری نسبت به ماه قبل باید بپردازد که کمتر مستأجری زیر بار می‌رود.  یکی از مشاوران املاک در مرکز شهر تهران می‌گوید شرط پرداخت دلار و سکه به جای اجاره بیشتر در مناطق شمالی شهر دیده شد اما گرانی‌های اخیر این موضوع را به مناطق دیگر هم منتقل کرده است هر چند قبول چنین شرایطی از طرف متقاضیان بسیار کم است. اجتناب از این نوع معامله از سوی مشتری باعث می‌شود که مالکان از تصمیم غلط خود صرفنظر کنند. او می‌گوید اگر بنگاه‌ها زیر بار هر شرط غیرقانونی و غیر منطقی مالکان نروند دیگر شاهد این پیشنهادات از طرف آنها نخواهیم بود. شرط دیگر برخی مالکان فروش ملک و دریافت پول آن به دلار است مثلاً اگر قیمت ملکی 400 میلیون تومان باشد آنها از خریدار می‌خواهند معادل دلاری این مبلغ را بپردازد. کاهش ارزش پول ملی و تغییرات شدید قیمت ملک دلیل صاحب‌خانه‌ها برای این شرط است.

کسانی که نگران کاهش ارزش ریال هستند

یکی از مالکان که چنین شرطی برای فروش خانه خود قرار داده می‌گوید ترس از آینده و بی‌اعتمادی به بازار باعث شده او چنین تصمیمی بگیرد تا ضرری در بعد از فروش متوجه او نباشد. او می‌گوید اگر معامله با دلار باشد دیگر نگران از دست رفتن ارزش پولش نیست. افزایش بی‌رویه قیمت‌ها معاملات مسکن در مردادماه را نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش شدیدی مواجه کرده است و به نظر می‌رسد رواج عادت‌های غلطی مانند انجام معاملات با دلار یا سکه، روند کند شدن معاملات را سرعت می‌بخشد.

شایعاتی مبنی بر اینکه برخی مشاوران املاک موافق معامله مسکن با دلار و سکه هستند چون حق کمیسیون بیشتری از این طریق می‌گیرند اما مشاور املاک (…) در یکی از مناطق غربی شهر تهران درباره نقش مشاوران بر افزایش قیمت املاک یا معاملات با روش‌های غیر معمول می‌گوید مشاوران املاک بر اساس قانون صرفاً به شغل دلالی، واسطه گری و یافتن خریدار و فروشنده مسکن مشغول هستند و در مورد قیمت‌ها نظر خریدار و فروشنده را منتقل می‌کنند و خودشان پیشنهاد دهنده نیستند مالک با مراجعه به مشاوران املاک، واحد مسکونی آماده فروش را بر اساس نرخ دلخواه خود در دفتر مشاور املاک عرضه می‌کند و از سوی دیگر آنهایی که خواهان خرید هستند، بر اساس میزان توانایی و دارایی خود ملک مورد نظرشان را جست‌و‌جو می‌کنند. مشاور املاک هم در این میان کمیسیون بابت واسطه گری را ​دریافت می‌کند. البته در این صنف نیز مانند صنوف دیگر تخلف وجود دارد و نمی‌توان آن را انکار کرد اما از طرف دیگر تخلف را نمی‌توان به تمام صنف نسبت داد.

البته مشاوران املاک تأکید می‌کنند که پیشنهادهای اینچنینی از طرف مالکان معدود است و این‌طور نیست که فراگیر باشد که امسال با گرانی شدید قیمت دلار مالکان بیشتری را به این فکر انداخته که ملک خود را به دلار یا سکه اجاره دهند یا بفروشند اما در حال حاضر مستأجران که اغلب از قشر متوسط به پایین هستند به هیچ وجه این توان مالی را ندارند و خریداران هم بندرت موافق معامله مسکن با دلار هستند چون برای تبدیل پول خود به دلار باید هزینه زیادی از نظر زمانی و مالی بپردازند و در این شرایط خرید حجم بالای دلار تقریباً کاری سخت است و تن دادن به آن غیر ممکن است.