حذف تحریم‌ها به خصوص در حوزه نفت یکی از مهم‌ترین‌ اخبار در هر دو حوزه داخلی و جهانی است. در حوزه داخل بهبود درآمدهای کشور و اثرات مستقیم و غیرمستقیم این موضوع بر اقتصاد ملی و در حوزه جهانی اثر رفع تحریم‌ها و بازگشت نفت ایران به بازار بر قیمت‌های جهانی از مهم‌ترین موضوعات محسوب می‌شوند. در این میان دو مسأله از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اول توان ایران در تحقق اهداف نفتی خود در مدت پیش رو است و دوم اثری که این موضوع بر بازار نفت خواهد گذاشت. در این رابطه مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با «شانا» درخصوص وضعیت مذاکره با مشتریان در آستانه لغو تحریم‌ها گفت: در دوران تحریم ارتباط با مشتریان نفت ایران قطع نشده و تداوم داشته است و ایران سعی کرده در همه دوران تحریم در نشست‌های بین‌المللی برای ارتباط بیشتر استفاده کند و هیچ‌گاه ارتباط خود را با مشتریان قطع نکرده، اینک این مذاکرات از حالت عادی خارج شده است و به سمت شرایط جدی و دقیق‌تری برای از سرگیری مبادلات پیش می‌رود.

محسن قمصری ضمن اشاره به مازاد عرضه بیش از 5/ 2 تا 3 میلیون بشکه‌ای در بازار اظهار کرد: افزون بر مازاد عرضه دو اتفاق دیگر نیز در بازار نفت در سه سال اخیر افتاده است. نخست، حضور شرکت‌ها و نفت‌خام‌های نوظهور در بازار است که به لطف نفت بالای ١٠٠ دلار تولید بسیاری از آنها اقتصادی شد و در واقع با مدیریت بازار و بالا نگه داشتن قیمت‌ها سعی شد تولید و عرضه این نفت خام‌ها اقتصادی شود. دوم، مشخص نبودن پایان دوران تحریم برای خریداران سنتی ایران است. طبیعی است در این شرایط و مشخص نبودن پایان دوران تحریم آنهایی که نیازمند سرمایه‌گذاری برای تغییرات ساختاری در پالایشگاه‌های خود بودند با سرمایه‌گذاری که انجام شد امکان جذب نفت خام‌های دیگر برای آنها فراهم شد؛ ضمن اینکه این روزها با روش‌های مختلف مخلوط‌سازی و ایجاد نفت خام مصنوعی دیگر وابستگی شرکت‌ها و پالایشگرها به یک نفت خام خاص تا حد زیادی کاهش یافته و روش‌های نوینی برای مخلوط‌سازی و اصلاح نفت خام وجود دارد، بنابراین آن ارتباط نزدیک و وابستگی که سال‌های پیش بود هم اکنون وجود ندارد.

قمصری در ادامه افزود: در واقع ما هم‌اکنون با بازاری روبه‌رو‌ هستیم که با 5/ 2 تا سه میلیون بشکه در روز مازاد عرضه روبه‌رو است و عرضه‌کنندگان نوظهوری که تقریبا حاضرند به هر قیمتی محصولات خود را بفروشند؛ بسیاری از این عرضه‌کنندگان نوظهور شرکت‌های بین‌المللی نفتی هستند که با قراردادهایی که وجود دارد نفت برای خودشان است. بنابراین، آنها همین اندازه که از نقطه سر به سری هزینه و درآمد بگذرند نفت برای آنها قابل فروش است و بی محابا و بدون هیچ ملاحظه‌ای آمادگی ارائه تخفیف‌های تشویقی به مشتریان هستند.

به گفته مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت ما برای حضور در این بازار و در این شرایط ملاحظات خاص خودمان را داریم و با توجه به شرایط بودجه‌ای کشور باید سعی کنیم درآمدهای کشور را تامین کنیم و از طرف دیگر تلاش می‌کنیم به گونه‌ای وارد بازار شویم که سبب تشدید سقوط قیمت‌ها نشود. قمصری درباره روش‌های ورود به بازارها گفت: شاید هم‌اکنون صلاح نباشد این روش‌ها تشریح شود؛ اما باید به گونه‌ای وارد بازار شویم که بازار بیش از این خراب نشود. ضمن اینکه قیمت‌های کنونی نفت در بازار قابل قبول نیست همان‌گونه که قیمت‌های بالای ١٠٠ دلار نیز قیمت‌های واقعی نبود؛ بنابراین باید تلاش شود بازار در جهت منفی متاثر نشود.

وی در باره عرضه 500 هزارتا یک میلیون بشکه‌ای نفت ایران و تاثیرش بر بازارهای جهانی نفت گفت: ایران بارها اعلام کرده است قابلیت افزایش ٥٠٠ هزار بشکه‌ای تولید نفت خود را ظرف کمتر از یک هفته و کمی بعدتر افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای نفت را دارد که دور از دسترس نیست. به گفته وی این بحث به‌طور کامل فنی است، اما اینکه چه مقدار از این میزان را راهی بازار کنیم بستگی به شرایط بازار دارد که ما فکر می‌کنیم به تدریج این میزان به بازار عرضه خواهد شد. وی با اشاره به اینکه بازار فکر می‌کند ایران کمتر از این می‌تواند تولید کند، گفت: بنابراین آنچه اعلام می‌شود بحث توان تولید است. بحث من شرایط جذب و فروش است، در واقع ما در سقف یک میلیون بشکه که توان تولید است صادرات خود را بر‌اساس آن تنظیم خواهیم کرد یعنی هر چقدر بازار جذب کند ما تولید می‌کنیم.

این مسوول نفتی کشورمان درباره بازپس‌گیری سهم کشور با توجه به شرایط کنونی و مازاد عرضه اظهار کرد: دو‌گونه می‌توان عمل کرد؛ نخست آنکه بخشی از بازار را که از دست دادیم با جنگندگی به دست بیاوریم و با روش‌هایی که ما داریم این کار عملی است. دوم اینکه باید به دنبال بازارهای نوین بود و سعی کرد از این بازار استفاده کرد، به‌عنوان مثال در آینده نزدیک چیزی حدود ٢ میلیون بشکه به واردات هند اضافه می‌شود و چینی‌ها نیز در آینده احتمال افزایش واردات دارند در واقع ایران باید از اضافه ظرفیت‌های بازار استفاده کند، ضمن اینکه باید در بحث صادرات حتما به دو موضوع توجه کرد.

مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت در ادامه این گفت‌وگو درباره راهکارهای فروش نفت به دو راهکار اشاره کرد؛ نخست حضور در بازارهای مقصد است که در واقع یکی از روش‌های نوین فروش نفت است. به گفته وی ما در این زمینه به دلیل اینکه درآمدهای نفت به‌طور مستقیم به خزانه کشور می‌رود تا حدودی نتوانستیم موفق باشیم. هم اکنون تعداد زیادی از شرکت‌های تولید‌کننده نفت خام در بازار مصرف خود پالایشگاه دارند. به گفته وی بنابراین یکی از راه‌های فروش نفت خرید پالایشگاه در مراکز مصرف است؛ روشی که کشورهایی مثل عربستان، کویت، امارات، آمریکا، چین، شرکت‌های انگلیسی- هلندی شل و بی پی انگلیس از آن استفاد می‌کنند و ما نباید از آن غافل بمانیم.

وی دومین موضوع را خرید تهاتری کالا و نفت اعلام کرد. به گفته قمصری، ایران باید از کشورهایی خرید کند که آنها نیز اقدام به خرید از ایران کنند. این موضوع در تراز تجاری بسیاری از کشورها رایج است؛ اما متاسفانه در ایران این گونه عمل نمی‌کنند. وزارت صنعت، معدن و تجارت و بقیه وزارتخانه‌ها که خرید دارند به‌صورت انفرادی عمل می‌کنند و شرکت ملی نفت ایران نیز مجبور است انفرادی عمل کند که این روند خیلی خوبی نیست. در واقع بخش‌های مختلف کشور در این شرایط نباید جزیره‌ای عمل کنند و شرکت ملی نفت ایران نباید در این شرایط تنها باشد.

وی افزود: در هر حال باید تبادل داشت؛ مثلا حجم صادرات ایران به کره خیلی متناسب با واردات از این کشور نیست، با بقیه هم همین‌طور. باید این تعامل میان ما و وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، موسسه‌هایی که خریدار هستند به نوعی ایجاد شود. هیچ دلیلی ندارد ایران از کره جنوبی این همه محصول وارد کند و بعد کره جنوبی در خرید نفت خام از ایران تعلل کند یا هندی‌ها همین‌طور. قمصری درخصوص مقدار خرید نفت توسط مشتریان سنتی و سهم آنها از خرید نفت ایران گفت: ارقام متفاوت است، از ١٠ تا ٦٠ تا ٧٠درصد را شامل می‌شود که البته طبیعی است بیشترین رقم مربوط به چین و هند است. البته ایران بازار بزرگی مثل اروپا را پیش رو دارد که پیش از تحریم‌ها ٥٠٠ هزار بشکه از ایران نفت وارد می‌کرد. وی در ادامه گفت: مشتریان کشورمان هم آسیایی و هم اروپایی هستند؛ مشتریان سنتی قدیمی ایران در اروپا هستند و البته برخی شرکت‌های جدید اروپایی نیز وارد شده‌اند که پیش از این با آنها کار نکرده بودیم و هم اکنون در حال مذاکره با آنها برای رفع برخی ابهام‌ها هستیم و طبیعی است این مذاکرات زمانبر باشند؛ البته این شرکت‌ها در صورتی برای ما قابل پذیرش هستند که بتوانند سهم ما را در بازار افزایش دهند؛ امیدواریم تا زمانی که تحریم‌ها برداشته می‌شود، بتوانیم مذاکراتمان را با آنها نهایی کنیم.