معاون اول رئیس‌جمهوری و دو وزیر راه و شهر‌سازی و نیرو، رئیس اتاق ایران و رئیس سازمان میراث فرهنگی در راس یک هیات تجاری عازم ارمنستان شدند و برای ارتقای سطح روابط اقتصادی با این کشور مذاکراتی را در قالب یک همایش همایش اقتصادی-تجاری مشترک صورت دادند.

این دومین همایشی بود که پس از توافق وین در خارج از کشور برگزار می‌شود. پیوستن ارمنستان به اتحادیه اوراسیا موجب شده این کشور به‌عنوان پایگاه جدیدی برای صدور کالاهای ایرانی به این اتحادیه مورد توجه ویژه مسوولان قرار گیرد. بر این اساس، صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا با هزینه کمتری همراه خواهد بود و در عین حال دسترسی به کشورهای عضو این اتحادیه و اروپا آسان‌تر خواهد شد.

در این همایش اسحاق جهانگیری خواستار امضای موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی با ارمنستان شد که این امر نیز موجب تسهیل صدور کالا به این کشور و در نگاه کلان به اتحادیه اوراسیا خواهد شد. همچنین محسن جلال‌پور نیز توانمندی بالای شرکت‌های ایرانی در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی، گردشگری، حمل‌ونقل، انرژی و فعالیت‌های زیست‌محیطی را به‌عنوان زمینه همکاری مشترک با ارمنستان عنوان کرد.

از سویی در این همایش مارتین سرکیسیان رئیس اتاق ارمنستان از آمادگی برای واردات کالای نیمه آماده ایران و تکمیل آن در کشورش خبر داد و گفت: از این طریق ارمنستان می‌تواند حلقه واسطه کالای ایرانی برای اروپا و منطقه قفقاز باشد.

پیش از این نیز آرداشس تومانیان، سفیر ارمنستان در ایران بر توسعه روابط تجاری بین و کشور تاکید کرده و در گفت‌وگوی خود با «دنیای اقتصاد» گفته بود: عضویت ارمنستان در اتحادیه اوراسیا یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های این کشور برای توسعه روابط اقتصادی با ایران بوده و ورود کالاهای ایرانی به ارمنستان به منزله ورود این کالاها به بازار 200 میلیون نفری اوراسیا است.

تعرفه ترجیحی ایران و ارمنستان

معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه به دنبال امضای موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی بین ایران و ارمنستان هستیم، گفت: مشکلات تامین مالی پروژه خط سوم انتقال برق ارمنستان به ایران برطرف شده است.

اسحاق جهانگیری در همایش اقتصادی و تجاری مشترک ارمنستان و ایران گفت: ایران و ارمنستان دو همسایه دیرین و قدیمی هستند که از دیرباز، روابط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای داشته‌اند.

وی افزود: این روابط در طول تاریخ، فراز و نشیب‌هایی داشته، ولی هیچ‌گاه قطع نشده است. هم اکنون در ایران تعدادی از ارامنه زندگی می‌کنند که در نظر سایر هموطنان ایرانی، نه یک اقلیت، بلکه هموطنان خوب و قابل اعتمادی هستند. از زمان شکل‌گیری جمهوری ارمنستان، روابط مستقیم دو کشور از سر گرفته شد و تاکنون با روندی صعودی به جلو حرکت کرده است. هم‌اکنون روابط سیاسی دو کشور در عالی‌ترین سطح قرار دارد و ما هیچ محدودیت و سقفی برای آن قائل نیستیم.

معاون اول رئیس‌جمهوری ادامه داد: روابط اجتماعی و فرهنگی دو کشور نیز در سطح مناسبی است، ولی از سطح روابط اقتصادی و تجاری موجود نمی‌توانم ابراز رضایت کنم. قابل قبول نیست در شرایطی که در عالی‌ترین سطح دو کشور اراده سیاسی برای ارتقای روابط موجود است، سطح روابط اقتصادی و تجاری رضایت‌بخش نباشد. این یک نقیصه در روابط است و باید با کمک ارمنستان این مشکل را مرتفع کنیم.

جهانگیری با بیان اینکه از نظر ایران، جمهوری ارمنستان به‌عنوان تنها عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا که با ایران مرز خاکی دارد، می‌تواند به دروازه ورودی کالاهای ایرانی به آن اتحادیه تبدیل شود، گفت: این امکان وجود دارد که تولیدکنندگان ایرانی، بخشی از چرخه تولید محصولات خود را در ارمنستان انجام داده و با این کار، امکان توزیع در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، همچنین اتحادیه اروپا را به دست آورند. با توجه به شناخت خوب بازرگانان ارمنی از بازار اتحادیه اقتصادی اوراسیا و به ویژه روسیه، می‌توانند به‌عنوان مکمل تولیدکنندگان ایرانی برای توزیع کالاهای آنها در اتحادیه اقتصادی اوراسیا عمل کنند. وی افزود: از سوی دیگر، نقش ایران به‌عنوان یکی از مسیرهای ترانزیت کالاهای ارمنی باید پررنگ‌تر شود و این امر نیازمند توجه همکاران ارمنی است. در این راستا دو پروژه آزادراه شمال – جنوب ارمنستان و همچنین راه‌آهن جنوب ارمنستان و اتصال راه‌آهن دو کشور از طرح‌های بسیار مهمی است که تاثیرات آن نه تنها دوجانبه، بلکه منطقه‌ای خواهد بود و حمایت کامل ایران از انجام دو پروژه مزبور را اعلام می‌کنم.

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه خوشحالم اعلام کنم که مشکلات تامین مالی پروژه خط سوم انتقال برق ارمنستان به ایران برطرف شده و در حالی که در داخل ایران، واحدهای تولیدی مختلفی به گرفتن وام نیاز داشتند، ولی ایران با توجه به اهمیت روابط با ارمنستان تصمیم گرفت منابع مالی پروژه را از سوی بانک توسعه صادرات تامین کند، افزود: عملیات اجرایی پروژه از سر گرفته شده و ظرف مدت ۲۴ماه انجام خواهد شد. تکمیل این پروژه موجب اجرای کامل قرارداد تهاتر گاز و برق بین دو کشور خواهد شد که این مساله تاثیر زیادی در بالا بردن مبادلات اقتصادی دو کشور خواهد داشت.

جهانگیری بر لزوم رفع موانع بازرگانی تاکید کرد و افزود: باید تلاش کنیم قیمت تمام شده کالاهای صادره به کشور مقابل کاهش یابد و برای دستیابی به این هدف، امضای موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی بین دو کشور در حال پیگیری است. پیش‌نویس این موافقت‌نامه به مراجع ذی‌ربط ارمنستان ارائه شده است، معتقدم باید هر چه سریع‌تر کمیته دوجانبه‌ای تشکیل و این کار را به سرانجام برساند.

وی ادامه داد: تبادل هیات‌های تجاری بین دو کشور که موجب آشنایی طرفین با ظرفیت‌های اقتصادی یکدیگر می‌شود، بسیار مهم است و بر انجام آن تاکید می‌کنم. قرار است یک ماه دیگر هیات تجاری عالی‌رتبه ارمنستان به ایران سفر کند و همایش اقتصادی دو کشور با شرکت بازرگانان ایرانی و ارمنی برگزار شود.

معاون اول رئیس‌جمهوری افزود: تشکیل پنجره واحد گمرکی در مرز دو کشور تاکنون چند بار مطرح شده، ولی اجرایی نشده است. این اقدام، نقش به سزایی در کاهش تشریفات گمرکی دوجانبه خواهد داشت؛ استفاده از ظرفیت مناطق آزاد اقتصادی دو کشور، مقوله‌ای است که تاکنون استفاده چندانی از آن نشده است. منطقه آزاد اقتصادی ارس که هم مرز با جمهوری ارمنستان است، دارای ظرفیت بسیار گسترده‌ای است که بازرگانان و سرمایه‌گذاران ارمنستان می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین وی در دیدار با سرژ سرکیسیان رئیس‌جمهوری ارمنستان، این کشور را یکی از کشورهای دوست برای ایران برشمرد و با تاکید بر اینکه ارمنستان از جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی ایران برخوردار است، گفت: در تمام سطوح تصمیم‌گیری در ایران هیچ محدودیتی برای توسعه‌ مناسبات و گسترش روابط تهران ـ ایروان وجود ندارد. معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به تبادل هیات‌های بلندپایه میان دو کشور طی یکسال گذشته، به سفر نخست‌وزیر ارمنستان به ایران اشاره کرد و افزود: تصمیمات خوب و جدی برای گسترش روابط و توسعه‌ همکاری‌ها اتخاذ شده است.

جهانگیری همچنین با اشاره به اوضاع و تحولات منطقه و اقدامات بی‌رحمانه‌ای که در برخی کشورها از سوی گروه تروریستی داعش انجام می‌شود، تصریح کرد: داعش در سوریه کشتار و قتل عام مردم را در پیش گرفته و به هیچ کس رحم نمی‌کند. وی افزود: نتیجه این اتفاقات آن است که شرایط و اوضاع منطقه به‌هم خورده است و لازم است کشورهای منطقه تلاش بیشتری را برای حل این مساله در پیش گیرند.

رئیس‌جمهوری ارمنستان نیز در این دیدار با بیان اینکه علاقه‌مند هستیم روابط خود را با ایران تعمیق و گسترش دهیم، گفت: زمان آن فرارسیده است تا مناسبات میان دو کشور توسعه بیشتری پیدا کند و به سطح بالاتری ارتقا یابد. سرژ سرکیسیان گفت: اطمینان دارم سفر جنابعالی به ارمنستان روند رو به رشد روابط تهران و ایروان را گسترش خواهد داد. وی با تاکید بر لزوم رفع موانع پیش روی مناسبات اقتصادی میان دو کشور خاطرنشان کرد: باید موانع پیش رو را شناسایی کنیم و در جهت رفع این موانع اقدامات لازم را انجام دهیم. رئیس‌جمهوری ارمنستان ضرورت اجرای پروژه‌های مشترک کلان و نیز فراهم کردن زیرساخت‌ها برای توسعه روابط را مورد تاکید قرار داد و بر لزوم سرعت بخشیدن به روند اجرایی پروژه‌های مشترک میان دو کشور تاکید کرد. وی همچنین رفع موانع فراروی مبادلات اقتصادی میان دو کشور را گامی برای توسعه‌ روابط اقتصادی فی‌مابین برشمرد و گفت: ایجاد پنجره واحد و مشترک گمرک می‌تواند بخش زیادی از مشکلات در مبادلات اقتصادی را مرتفع سازد.

سرکیسیان به اوضاع منطقه و بحران سوریه نیز اشاره کرد و گفت: جمعیت زیادی از جامعه ارامنه در این کشور زندگی می‌کنند که متاسفانه آسیب فراوان دیده‌اند و بخش زیادی از میراث فرهنگی ارامنه نیز در این کشور در حال تخریب است. در همایش اقتصادی و تجاری مشترک ایران و ارمنستان، نخست‌وزیر ارمنستان نیز در سخنانی گردشگری، نساجی و صنعت حمل‌ونقل را از زمینه‌های همکاری میان دو کشور برشمرد و گفت: همکاری دو کشور در بخش حمل‌ونقل از اهمیت راهبردی در توسعه روابط دوجانبه برخوردار است. هویک آبراهامیان، احداث خط آهن ارمنستان ـ ایران و ایجاد کریدور شمال و جنوب را گامی مهم در توسعه روابط دو کشور دانست و افزود: مطمئن هستم این پروژه‌ها روند همکاری دو کشور را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد.

آمادگی ارمنستان برای واردات کالای نیمه آماده

محسن جلال‌پور در این همایش ضمن اشاره به تاریخچه خوب مناسبات دو کشور در دهه‌های اخیر‏ و اعتماد متقابل بین دو کشور، از سطح مناسبات اقتصادی دو کشور ابراز نارضایتی کرد.

وی تصریح کرد: شرایط ویژه ژئوپلیتیک ایران و ارمنستان در منطقه امکان دسترسی به بازار بیش از یک و نیم میلیارد نفری را به همراه دارد. وی با توجه به احتمال رفع تحریم‌های اقتصادی ایران گفت: ایجاد فضا و شرایط همکاری جدید با کشورهای بزرگ دنیا، موجب بی‌توجهی به همکاری اقتصادی با کشورهای همسایه به‌ویژه ارمنستان نخواهد شد.

جلال‌پور با اشاره به ابراز رضایت طرف‌های ارمنستانی از همکاری مشترک با ایران و ایجاد اعتماد متقابل گفت: با تکیه بر این اعتماد می‌توان سطح مراودات را تا حد زیادی تقویت کرد.

جلال‌پور با اشاره به کافی نبودن اراده سیاسی برای توسعه مناسبات اقتصادی، از بخش خصوصی دو کشور خواست با شناخت ظرفیت‌ها و ایجاد شرایط ویژه، سطح مبادلات خود را افزایش دهند.

وی با بیان اینکه اولین خواست بخش خصوصی تسهیل تعرفه گمرکی و شرایط ورود تجار است، گفت: مشکلات فراوانی در زمینه مسائل بانکی و مالیات، همچنین حمل‌ونقل وجود دارد.

به عقیده جلال‌پور، به واسطه موقعیت ژئوپلیتیک ارمنستان و ایران، می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های دو طرف‏، هاب منطقه‌ای ایجاد کرد و روند ورود به بازارهای جدید را تسریع کرد. توانمندی بالای شرکت‌های ایرانی در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی، گردشگری، حمل‌ونقل، انرژی و فعالیت‌های زیست‌محیطی می‌تواند به‌عنوان زمینه همکاری مشترک در نظر گرفته شود. وی پیشنهاد کرد با توجه به تجربه خوب همکاری در زمینه توسعه زیرساخت در کشور ارمنستان، پروژه کریدور آزاد راه شمال و جنوب این کشور به شرکت‌های ایرانی واگذار شود.

در ادامه مارتین سرکیسیان، رئیس اتاق ارمنستان ضمن ابراز تمایل از همگرایی اقتصادی، ایجاد تولید محصول با برند مشترک را موجب تسریع رشد اقتصادی دانست. سرکیسیان از آمادگی برای واردات کالای نیمه آماده ایران و تکمیل آن در کشورش خبر داد و گفت: از این طریق ارمنستان می‌تواند حلقه واصله کالای ایرانی برای اروپا و منطقه قفقاز باشد.

وی از آمادگی اتاق بازرگانی ارمنستان برای ارائه مشاوره حقوقی و اقتصادی برای تجار ایرانی خبر داد و گفت: دفاتر نمایندگی اتاق بازرگانی ارمنستان در کشورهای مختلف می‌تواند بازاریاب کالاهای ایرانی باشد. وی در پایان تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی را راه حل مناسبی برای تحرک بخشیدن به مبادلات اقتصادی و حل مسائل دانست.

در ادامه هویک مالکونیان، معاون وزیر اقتصاد ارمنستان با اشاره به عضویت کشورش در اتحادیه اوراسیا گفت: تجارت از طریق ارمنستان امکان بهرمندی از شرایط ویژه‌ای چون تعرفه صفر و معافیت مالیاتی را برای تجارت با منطقه قفقاز به همراه دارد.

مالکونیان از ایجاد شرایط ویژه برای سرمایه‌گذاری خارجی در کشورش خبر داد و گفت: تعرفه صفر درصد و معافیت مالیاتی از جمله این شرایط است. به گفته معاون وزیر اقتصاد ارمنستان، هیات پنجاه نفره تجار ارمنستانی 10 نوامبر (19آبان) به ایران سفر خواهد کرد.