گروه گردشگری، پرستو فخاریان: مشاور ایرانی سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) معتقد است که تفاوت در زمان آغاز و پایان سال تحصیلی دانشگاه‌ها می‌تواند به توزیع زمانی سفر بینجامد.

پروفسور جعفر جعفری که سال‌ها است در دانشگاه های آمریکا و اروپا گردشگری تدریس می‌کند، با بیان تجربه آمریکا از ساماندهی و توزیع تعطیلات، در گفت‌وگویی به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «دانشگاه‌های آمریکا، اغلب در تاریخ‌های متفاوتی سال تحصیلی خود را آغاز می‌کنند و به تبع آن در تاریخ‌های متفاوتی نیز این سال را به پایان می‌رسانند. این عدم همزمانی به افراد اجازه می‌دهد، زمان‌های مختلفی را برای برگزاری سفرهای خود انتخاب کنند و از حجم متراکم سفرها در یک دوره مشخص بکاهند.»

 در حالی که تابستان به‌عنوان فصل سفرهای ایرانی‌ها به پایان رسیده، سفرهای داخلی به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است؛ امری که نگرانی صاحبان کسب‌وکارهای توریستی را برمی‌انگیزد و آنها را ناچار می‌کند که تنها روی گردشگران خارجی تمرکز داشته باشند. در عین حال فصل پیک سفر خارجی‌ها نیز تنها مربوط به دو ماه پاییز می‌شود و با سرد شدن هوا، کم کم از تعداد گردشگران خارجی نیز کاسته خواهد شد و این کسب و کارها وارد دوران رکود می‌شوند.

پروفسور جعفری یکی از راهکارهای جلوگیری از این رکود را در گردشگری داخلی و کسب و کارهای توریستی، همین موضوع عنوان می‌کند که دانشگاه‌ها زمان آغاز و پایان سال تحصیلی خود را مصادف با تاریخ‌ها و ماه‌های مختلفی قرار دهند و همچنین تعطیلات در ادارات و شرکت‌ها شناور باشد؛ یعنی کارمندان این امکان را داشته باشند که از فرصت تعطیلات خود، در زمان‌های مختلف استفاده کنند. 
مشاور سازمان جهانی گردشگری در این باره توضیح می‌دهد: «توزیع تعطیلات به این ترتیب، منجر به انتخاب مقاصد مختلف برای سفر نیز می‌شود که این امر نیز از تراکم مسافران در مقاصد خاص خواهد کاست.»
وی با اشاره به اینکه متاسفانه در ایران توزیع زمانی آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها رخ نمی‌دهد، خاطر نشان می‌کند: «در کشور ما همه دانشگاه‌ها در یک زمان گشایش می‌یابند و در یک زمان سال تحصیلی خود را به پایان می‌رسانند که این، دامنه انتخاب زمان سفر را از افراد خواهد گرفت.»

پروفسور جعفری، همچنین با برشمردن تجربه‌ای دیگر از توزیع تعطیلات در آمریکا تصریح می‌کند: «در ادارات دولتی و شرکت‌ها نیز به کارمندان آزادی داده می‌شود که ساعت آغاز و پایان روز کاری خود را انتخاب کنند. این موضوع به توزیع ترافیک در طول روز می‌انجامد. علاوه براین، شرکت‌ها و ادارات این آزادی را دارند که در برخی تعطیلات فعال باشند و در ازای آن، در تاریخ‌های دیگری از تعطیلات خود استفاده کنند.» به گفته این متخصص گردشگری، این امر نیز از تراکم سفر در برهه‌ای خاص می‌کاهد و سفر را در ایام مختلف سال توزیع خواهد کرد.

راهکار جهانی شدن
این استاد دانشگاه، با تاکید بر لزوم تعریف تعطیلات آخر هفته در ایران، از تجربه کشورهای مسلمان اطراف ایران در خصوص تعیین تعطیلات آخرهفته یاد می‌کند و توضیح می‌دهد: «کشورهای همسایه تعطیلات آخر هفته خود را تغییر دادند. این کشورهای مسلمان از آنجا که راهی برای حذف جمعه به عنوان یک روز مذهبی از تعطیلات خود نداشتند، شنبه را نیز به تعطیلات آخر هفته خود افزودند تا به تقویم جهانی نزدیک شوند. در واقع این راهی برای جهانی شدن است.»

پروفسور جعفری خاطرنشان می‌کند: «برای اینکه اشتراک بیشتری با آخرهفته‌های دیگر کشورها داشته باشیم، پیشنهاد انتخاب تعطیلات آخر هفته در روزهای جمعه و شنبه در ایران می‌تواند مثمرثمر باشد.» این عضو هیات علمی مدرسه مدیریت هتلداری دانشگاه ویسکانسن اسکات در خصوص ساماندهی دیگر تعطیلات در ایران نیز، به محدودیت‌های مذهبی و ملی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در آمریکا مثلا اولین دوشنبه هر ماه به یک مناسبت تعطیل است ولی در ایران نمی‌توانیم چنین کاری را با مناسبت‌های مذهبی یا ملی انجام دهیم؛ برای مثال نمی‌توانیم تولد حضرت محمد(ص) را بگوییم اولین شنبه فلان ماه باشد.

این مناسبت‌ها براساس تقویم قمری هر جا قرار بگیرد باید در همان تاریخ گرامی داشته و تعطیل شود. نوروز هم همینطور است و نمی‌شود جای آن را عوض کرد، اما شاید بتوان در تعداد روزهای تعطیل آن تجدیدنظر کرد.» وی در پایان تاکید می‌کند: «نباید چرخ را از نو اختراع کرد. تجربه‌های متعددی در خصوص ساماندهی تعطیلات در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد که می‌تواند برای ایران الگو باشد. باید الگوها و مدل‌های مختلف را در کنار هم قرار داد، متناسب‌ترین آنها را با فرهنگ ایرانی انتخاب و سپس آن را بومی کرد و از آن بهره گرفت.»

اکنون تنها برخی شرکت‌ها و ادارات معدود برای کارکنان خود تعطیلات فصلی تعریف کرده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد از سفر در ایام پرحجم گردشگران داخلی خودداری و سفر خود را به تعطیلات فصلی ادارات خود موکول کنند. با این حال عدم توزیع زمانی ترم‌های دانشگاهی و فقدان تعطیلات آخرهفته که سفر را برای خانواده‌هایی که فرزندشان به مدرسه می‌رود آسان‌تر می‌کند، همچنان پاییز و تابستان را فصل‌های رکود توریسم داخلی قرار می‌دهد؛ همه اینها درحالی است که دولت همچنان درخصوص برداشتن گامی موثر برای ساماندهی تعطیلات تعلل می‌کند.