بسیاری از مقاصد جدید نیز به مقاصد مورد نظر سنتی اروپا و آمریکای شمالی افزوده شده‌اند.  بر اساس گزارش «نکات برجسته» سازمان جهانی گردشگری، در سال ۲۰۱۶ میلادی به درآمد ۱۲۲۰ میلیارد دلاری دست یافت. براساس این گزارش که به تازگی از سوی UNWTO منتشر شده، ایران با کاهش ۲۹۵ هزار نفری در تعداد گردشگران ورودی‌اش روبه‌رو بوده است.

توسعه سالانه

گردشگری به‌رغم شوک‌های واردشده به آن، رشدی بی‌وقفه را در طول زمان تجربه کرده است که این امر نشان از قدرت آن دارد. به عنوان نمونه، شمار گردشگران بین‌المللی در سراسر جهان از ۲۵میلیون نفر در سال ۱۹۵۰ به ۲۷۸ میلیون نفر در سال ۱۹۸۰ رسید و با افزایش چشمگیر در سال ۲۰۰۰ به مرز ۶۷۴ میلیون نفر دست یافت. در سال ۲۰۱۶ نیز این رقم به یک میلیارد و ۲۳۵ میلیون نفر رسید. عواید دریافتی از محل گردشگری در مقاصد سراسر جهان نیز به همین ترتیب افزایش یافته است. این میزان در سال ۱۹۵۰ تنها ۲ میلیارد دلار بود اما در سال ۱۹۸۰ به ۱۰۴ میلیارد دلار رسید و در سال ۲۰۰۰ نیز از مرز ۴۹۵ میلیارد دلار گذشت. این عواید در سال ۲۰۱۶ میلادی نیز به رقم چشمگیر ۱۲۲۰ میلیارد دلار رسید. افزون بر این، می‌توان گفت توریسم شامل خدمات گسترده‌ای می‌شود که علاوه‌بر عواید حاصل از مقاصد منجر به رشد آن بخش‌ها نیز می‌شود.

برای مثال در سال ۲۰۱۶ در مجموع ۲۱۶ میلیارد دلار در نتیجه استفاده افراد غیرمقیم از خدمات حمل و نقل مسافری بین‌المللی به دست آمد که مجموع ارزش صادراتی توریسم را به ۴/ ۱ تریلیون دلار آمریکا یا به عبارت دیگر به‌طور متوسط ۴ میلیارد دلار در روز می‌رساند. براساس گزارش UNWTO، گردشگری بین‌المللی تقریبا ۷ درصد از صادرات کالا و خدمات جهان را در سال ۲۰۱۶ به خود اختصاص داده که نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایشی یک درصدی نشان می‌دهد. همچنین بنابر گزارش‌های مختلف، گردشگری در ۵سال اخیر از بخش تجارت جهانی سریع‌تر رشد کرده است. این موارد موجب شده توریسم پس از بخش مواد شیمیایی و سوخت و پیش از خودروسازی و مواد غذایی در رده مهمترین بخش‌های صادرات جهان قرار داشته باشد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه گردشگری در رتبه نخست صادرات و کسب درآمد از آن قرار دارد.

چشم‌اندازها و روندهای کلیدی

طبق این گزارش، میزان ورود گردشگران بین‌المللی (با اقامت‌های شبانه) در سال ۲۰۱۶ حدود ۹/ ۳ درصد رشد کرده و به یک میلیارد و ۲۳۵ میلیون نفر در سراسر جهان رسیده است که نسبت به سال پیش افزایشی ۴۶ میلیون نفری نشان می‌دهد. این هفتمین سال متوالی پس از بحران اقتصادی جهانی از سال ۲۰۰۹ است که رشد گردشگری بین‌المللی بیش از میانگین آن در طول زمان بوده است. تقاضا برای گردشگری بین‌المللی در بسیاری از مقاصد در سال‌های اخیر مثبت بوده و مقاصد بسیاری با رشد خوبی مواجه شده‌اند. براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۱۶ رشد ۹درصدی را در خصوص ورود گردشگران بین‌المللی تجربه کرده و از این لحاظ بیشترین رشد به این منطقه تعلق دارد.

پس از آن، قاره آفریقا رشدی ۸ درصدی در این زمینه داشت و قاره آمریکا نیز رشد ۳ درصدی را شاهد بود. پربازدیدترین منطقه جهان که قاره اروپا است نیز رشدی ۲ درصدی را پشت سر گذاشت و این در حالی بود که شواهد نشان می‌دهند خاورمیانه با کاهش ۴ درصدی در میزان ورود گردشگران به این منطقه روبه‌رو شده است. عواید به دست آمده از محل گردشگری نیز رشد حقیقی ۶/ ۲درصدی را شاهد بود و درآمد کل آن از مقاصد به یک تریلیون و ۲۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ رسید که معادل با یک تریلیون و ۱۰۲ میلیارد یورو است. چین، ایالات متحده آمریکا و آلمان همچنان از نظر سفرهای برون‌مرزی آمار بسیار قابل توجهی دارند و در صدر رتبه‌بندی هزینه‌کرد قرار گرفته‌اند.

محبوب‌ترین راه سفر

در سال ۲۰۱۶ کمی بیش از نیمی از گردشگران از راه هوایی به مقصد مورد نظر خود سفر کرده‌اند (۵۵ درصد) این در حالی است که حمل‌ونقل جاده‌ای (۳۹ درصد) و ریلی (۲ درصد) و آبی (۴درصد) مابقی گونه‌های سفر را تشکیل داده‌اند. همچنین مروری بر اطلاعات نشان می‌دهد بیش از نیمی از گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۱۶ در جست‌وجوی فراغت و تفریح بوده‌اند؛ یعنی ۵۳ درصد گردشگران و معادل ۶۵۷ میلیون نفر. علاوه‌بر آن ۱۳ درصد به‌منظور تجاری یا حرفه‌ای سفر کرده‌اند. ۲۷ درصد از سفرها نیز از سوی افراد با انگیزه‌ها و دلایل مختلف مانند دیدار دوستان و خویشاوندان، دلایل مذهبی و زیارتی، سلامت و درمان و برخی دیگر بوده است. در این میان، ۷ درصد باقی مانده نیز هدف مشخصی را ذکر نکرده‌اند.

رشد عواید حاصل از گردشگری

محاسبه عواید حاصل از گردشگری گویای آن است که قاره آفریقا با رشدی ۸ درصدی بیش از سایر مناطق جهان در این خصوص پیش رفته است. پس از این قاره، آسیا و اقیانوسیه رشدی ۵ درصدی را تجربه کرده‌اند و پس از آن نیز قاره آمریکا با رشد ۳درصدی، اروپا با رشد یک درصدی و در نهایت خاورمیانه با رشد منفی ۲ درصدی قرار دارند. سهم بازارهای مختلف از این عواید نیز قابل‌توجه است. قاره اروپا از کل عواید دریافتی در جهان مالک ۷/ ۳۶درصد است، آسیا و اقیانوسیه ۱/ ۳۰ درصد از آن را در اختیار دارد، ۷/ ۲۵درصد متعلق به قاره آمریکا است، ۷/ ۴ درصد را خاورمیانه به خود اختصاص داده و ۹/ ۲ درصد از عواید نیز در قاره آفریقا واقع شده است. این به معنی آن است که در سال ۲۰۱۶ اروپا عوایدی معادل با تقریبا ۴۴۷میلیارد دلار، آسیا و اقیانوسیه تقریبا ۳۶۷میلیارد دلار، قاره آمریکا تقریبا ۳۱۳ میلیارد دلار، خاورمیانه حدودا ۵۸ میلیارد دلار و قاره آفریقا نیز در حدود ۳۵ میلیارد دلار را از محل گردشگری مقاصد خود به‌دست می‌آورند.

برترین مقاصد

براساس گزارش UNWTO، فرانسه، ایالات متحده‌آمریکا، اسپانیا، چین و ایتالیا در سال ۲۰۱۶ نیز به صدرنشینی در رتبه‌بندی میزان ورود گردشگران خارجی ادامه می‌دهند. این کشورها به ترتیب ۶/ ۸۲، ۶/ ۷۵، ۶/ ۷۵، ۳/ ۵۹ و ۴/ ۵۲ میلیون نفر گردشگر را در سال ۲۰۱۶ جذب کرده‌اند. پس از این کشورها نیز بریتانیا، آلمان، مکزیک، تایلند و ترکیه قرار گرفته‌اند و به این ترتیب فهرست ده‌گانه مقاصد برتر جهان در سال ۲۰۱۶ را نشان می‌دهند. با این حال در این گزارش آمار ترکیه برای سال ۲۰۱۶ ذکر نشده است. در این گزارش میزان ورود گردشگران به ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی ۴میلیون و ۹۴۲ هزار نفر ذکر شده که نسبت به سال ۲۰۱۵ کاهشی ۲۹۵ هزار نفری را نشان می‌دهد.

از نظر عواید حاصل از گردشگری نیز ایالات‌متحده و اسپانیا در صدر قرار دارند و پس از آنها نیز تایلند قرار گرفته که سال گذشته به رده سوم ارتقا یافت، چین نیز در رده چهارم بیشترین عواید حاصل از گردشگری جای گرفته است. فرانسه و ایتالیا نیز به ترتیب جایگاه پنجم و ششم را در این رتبه‌بندی در اختیار دارند و این در حالی است که بریتانیا، آلمان، هنگ‌کنگ و استرالیا در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند. رقم عواید ایالات‌متحده به ۲۰۶ میلیارد دلار می‌رسد و اسپانیا نیز ۳/ ۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ از محل گردشگری منتفع شده است. در این گزارش میزان عواید ایران در سال ۲۰۱۶ ذکر نشده و آخرین آمار متعلق به سال ۲۰۱۵ است که حدود ۸۷/ ۳ میلیارد دلار بوده است.

پیش‌بینی‌ ۲۰۳۰

پیش‌بینی‌های انجام گرفته تا سال ۲۰۳۰ حاکی از آن است که خاورمیانه تا سال ۲۰۲۰ پذیرای ۱۰۱میلیون نفر خواهد بود و این میزان تا سال ۲۰۳۰ نیز به ۱۴۹ میلیون نفر خواهد رسید. آسیا و اقیانوسیه نیز که در سال ۲۰۱۰ پذیرای ۲۰۴ میلیون نفر بودند تا سال ۲۰۲۰ رقمی در حدود ۳۵۵ میلیون نفر و تا سال ۲۰۳۰ بالغ بر ۵۳۵ میلیون نفر را جذب خواهند کرد که در این میان سهم آسیای‌جنوبی که طبق تقسیم‌بندی این سازمان ایران نیز در آن قسمت واقع شده، از ۱/ ۱۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به ۲۱میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ و ۳۶ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید.

انتظار می‌رود قاره اروپا نیز در سال ۲۰۲۰ پذیرای ۶۰۲ میلیون گردشگر باشد و در سال ۲۰۳۰، ۷۴۴میلیون نفر را به خاک خود بکشاند. این میزان برای قاره آمریکا به ترتیب ۱۹۹ و ۲۴۸ میلیون نفر خواهد بود و برای قاره آفریقا نیز ۸۵ و ۱۳۴ میلیون نفر در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۳۰ از این قاره دیدن خواهند کرد. در خلال این ۲۰ سال، میزان ورود به مقاصد نوظهور رشدی ۴/ ۴ درصدی در هر سال خواهد داشت و نرخ آن دوبرابر کشورهای پیشرفته است که در هر سال ۲/ ۲ درصد از نظر میزان ورود گردشگر رشد می‌کنند. همچنین سهم بازار اقتصادهای نوظهور از ۳۰ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۴۵ درصد در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۵۷ درصد نیز افزایش پیدا کند که معادل با ورود یک میلیارد گردشگر بین‌المللی است.