کف‌خوابی بهای نفت در اوج توان دلار

نفت خام آمریکا در پایان هفته گذشته به زیر ۸۰دلار رسید و نفت خام برنت همچنان زیر ۹۰دلار باقی مانده ‌است. اگر گفته ‌شود آخرین باری که کشورهای اروپایی با چنین بحران انرژی روبه‌رو بودند، بحران دهه ۷۰میلادی بود گزاره دور از ذهنی مطرح نشده ‌است. درست است بهای نفت در پایین‌ترین حد خود در ۸ماهه گذشته قرار دارد اما از نگرانی کشورهای اروپایی برای زمستان امسال نکاسته ‌است.

افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو ایالات متحده که چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را رکودی کرده‌، همچنین توفان ایان و عرضه نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا، از دلایلی است که می‌توان قیمت پایین نفت را به آن‌ها نسبت داد. نشتی‌های مشکوک در اعماق دریای بالتیک موقعیت مناسبات را بدتر کرده‌ و تحریم‌های تازه اروپا علیه روسیه، عملا مسکو را زره‌پوش کرده ‌است. قیمت حامل‌های انرژی در ایالات متحده نیز روند نزولی طی کرده که البته انتظار می‌رود در هفته آینده صعود کند. همچنین بلومبرگ از نشانه‌های ضعیف تقاضا در هفته آینده خبر داده ‌است. اروپایی که از زمستان امسال می‌ترسد، روسیه‌ای که عزمش را برای ضربه‌های کاری به اروپا جزم می‌کند و آمریکایی که با کاهش ذخایر استراتژیک سعی در کنترل بازار انرژی دارد بازیگران اصلی بازار بحران‌زده نفت هستند؛ البته چین در گوشه دیگر دنیا درحال افزایش ذخایر استراتژیک و تجاری است و به گزارش رویترز عربستان سعودی نیز به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت، به دنبال «نفت بالای ۱۰۰ دلار است».

بازار در انتظار واکنش اوپک‌پلاس

ترس جهانی از رکود تورمی در آینده اقتصاد، به‌‌سبب ریسک بهای نفت است. به بیان دیگر، با چشم‌انداز تورمی که پیش چشم سرمایه‌گذاران است و اقدامات بانک‌های مرکزی برای حفظ ارزش پول و از بین بردن اثرات تورم، تمایل برای سرمایه‌گذاری را کاهش داده و در نتیجه نرخ‌ها در معاملات آتی فاز نزولی گرفته‌اند. پس می‌توان گزاره تاثیرگذاری دوطرفه سیاست‌های پولی و همچنین وقوع جنگ را محتمل دانست. به گزارش بلومبرگ، متوسط قیمت نفت در سه ماه گذشته در کمترین نرخ از سال ۲۰۲۰ معامله شده ‌است.

اد مویا کارشناس نفت درمورد شرایط کنونی بازار به بلومبرگ گفت: «قیمت پایین نفت، آینه تمام‌نمای بازاری است که به‌سبب ترس از رکود جهانی در حال‌ آب شدن است.» به گزارش بلومبرگ تحلیلگر دیگری معتقد است «بازیگران بازار منتظر واکنش شدیدی از سوی اوپک‌پلاس هستند». به گفته او به ‌نظر می‌رسد اوپک‌پلاس برنامه مدونی برای پشتیبانی از قیمت‌ها داشته ‌باشد: «حتی احتمال وقوع شرایط الاکلنگی و زیگزاگ قیمتی در بازار در هفته آینده وجود دارد تا بتوان داده‌های بیشتری از منابع اوپک‌پلاس به ‌دست آوریم.» نفت برنت در بازار دیروز هر بشکه ۸۵دلار فروخته شد و نفت خام آمریکا در کانال ۷۹دلار قرار گرفت که به نوبه خود سقوطی تاریخی است.

با وجود نزول قیمتی که نفت در سه ‌ماه گذشته داشته، نشانه‌هایی از افزاش قیمت در هفته‌های آینده به ‌چشم می‌خورد، نشانه‌هایی که از اوپک‌پلاس سرچشمه می‌گیرد. در جلسه گذشته این سازمان، عربستان از کاهش عرضه روزانه ۵۰۰هزاربشکه‌ای خبر داد که در مکانیزم بازار تاثیری نگذاشت و به عقیده بسیاری از تحلیلگران روسیه در آن سرعت‌گیر سعودی‌ها بوده‌ است. اما حالا خرس قهوه‌ای هم بر سر میز سعودی‌ها نشسته و خواهان کاهش عرضه است. به گزارش رویترز، روس‌ها برنامه کاهش تولید روزانه یک‌میلیون‌بشکه‌ای را با کشورهای عضو اوپک‌پلاس مطرح کرده‌اند و چندین کشور این سازمان، با روسیه همراه شده‌اند. کاهش تولید اوپک‌پلاس اگرچه امکان دارد بر چشم‌انداز رکودی اقتصاد تاثیر مثبت داشته ‌باشد اما تاثیر آن پایدار نخواهد بود، چراکه این سازمان در شرایط کنونی هم از برنامه تولید عقب است. میزان تولید نفت کشورهای اوپک‌پلاس در ماه اوت ۳میلیون بشکه کمتر از هدف تعیین‌ شده ‌بود.

به بیانی دیگر، هدف و رقم نهایی تولیدکنندگان هرچه باشد، با توجه به شرایط بازار جهانی، تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند عرضه کمتری در بازار وجود داشته ‌باشد. مخصوصا بعد از تحریم‌های حمل‌ونقل دریایی که اتحادیه اروپا علیه روسیه اعمال کرد که از اوایل دسامبر عملا آغاز می‌شود. به ‌نظر می‌رسد معامله‌گران در بازار فیزیکی و تحویل بشکه‌های نفت قدرت چانه‌زنی بیشتری برای تاثیر بر نرخ‌ها دارند، مخصوصا در شرایطی که  افزایش توان دلار آمریکا چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را خاکستری و رکودی کرده ‌است. قیمت نفت درحالی به پایین‌ترین نرخ در ۸ ماه گذشته رسیده که دلار آمریکا در موثرترین و قوی‌ترین حالت خود در دو دهه گذشته حاضر شده‌ است.

نشتی بی‌موقع یا به‌موقع؟

نشتی که در خطوط لوله نورداستریم در دریای بالتیک رخ داد عملا به تشتت و سوءظن بین اروپا و روسیه انجامید و این اتحادیه تحریم‌های تازه‌ای علیه روسیه اعمال کرد. دنیس کیسلر کارشناس ارشد انرژی باک‌فایننشیال (Bok Financial Securities) به بلومبرگ گفته خسارت به خطوط نورد‌استریم نگرانی‌های سیاسی و اقتصادی اروپا را تقویت کرده، این نگرانی که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان بر انرژی روسیه تکیه کرد: «در چنین شرایطی نگرانی اصلی کشورهای اروپایی شرایط داخلی است، به‌ نظر می‌رسد شروع زودرس زمستان امسال قیمت‌ها را عملا به پرواز درآورد.»

داده‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا از افزایش تقاضای ضعیفی در هفته‌ آینده خبر می‌دهد. به گزارش این سازمان حجم بزرگی از ذخایر استراتژیک نفت آمریکا به بازار عرضه شده ‌است. عرضه ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده به بازار نفت برای حمایت از متحدان اروپایی تا به اینجا کارنامه موفقی داشته ‌است و توانسته از صعود قیمت‌ها جلوگیری کند. در غرب آمریکا شاخص همه حامل‌های انرژی روند نزولی دارد؛ البته کاهش فعالیت پالایشگاه‌های امریکا به‌خاطر توفان «ایان» هم در کف‌خوابی نرخ‌ها بی‌تاثیر نبوده ‌است. ناگفته ‌نماند که روسیه هم بیکار ننشسته ‌است. به گزارش رویترز، این کشور با فشار بر کشورهای عضو اوپک‌پلاس برای کاهش تولید، سعی دارد بهای نفت را بالا بکشد. روسیه در هفته گذشته اعلام کرد به دنبال کاهش تولید یک‌میلیون‌بشکه‌ای در روز است و چند کشور تاثیرگذار اوپک هم از پیشنهاد او استقبال کردند. کاهش تولیدی که روسیه در نظر گرفته‌ است می‌تواند علاوه بر کوچک‌تر کردن بازار، قیمت‌ها را از کف‌خوابی نجات دهد. کشورهای نفت‌خیز عضو اوپک‌پلاس هم به سبب قیمت‌های پایین نفت، با کاهش درآمد روبه‌رو شده‌اند و به همین سبب از برنامه کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای در روز حمایت می‌کنند.

تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا علاوه بر اینکه شامل سقف قیمتی بر گاز روسیه ‌است، هرگونه واردات غیرضروری را از این کشور و همین‌طور صادرات کالاهایی که برای تکنولوژی و تجهیزات زیرساخت‌های روسیه مهم است مشمول می‌شود، امری که باعث شده عزم روسیه نسبت به از بین بردن نظم اروپایی و افزایش قیمت انرژی در زمستان امسال راسخ‌تر شود. در آن سوی جهان، چین، کشوری که بزرگترین واردکننده نفت است و به‌خاطر سیاست کوویدصفر عملا واحدهای صنعتی را تعطیل کرده ‌بود، در حال افزایش واردات و رشد ذخایر استراتژیک است و انتظار دارد همانطور که از یخ‌زدگی اقتصادی بیرون می‌آید، زمستان راحت‌تری نسبت به اروپا بگذراند.

این در حالی‌است که روسیه و چین برنامه‌های تازه‌ای برای خط لوله «قدرت سیبری۲» که از مغولستان می‌گذرد تدوین کرده‌اند و قرار است حجم بیشتری گاز از مسکو به پکن سرازیر شود. آن هم در‌حالی‌که اروپا انگشت اتهام «انفجارهای بالتیک» را به سمت روسیه نشانه رفته ‌است و مسکو به سمت واشنگتن. باید دید اکنون که روزهای سرد فرا رسیده ‌است و اروپا بیش از هر زمان دیگری به ثبات انرژی نیاز دارد، روسیه و چین مهره‌های بازی را چگونه می‌چینند.

به گفته کارشناسان، نشتی خط لوله‌های نورداستریم در مرزهای کشورهای اسکاندویناوی، اروپا را بیش از پیش به سمت ایالات متحده سوق می‌‌دهد، آن هم در‌حالی‌که ساختار انرژی این قاره «به‌شدت آسیب‌پذیر است.» باید دید «جنگ ترکیبی» که به گفته سران اروپایی، روسیه شروع کرده‌ است به چه سمت‌و‌سویی خواهد رفت تا بتوان مسیر بازار جهانی نفت را مشخص کرد. البته همان‌گونه که گفته ‌شد یکی از کارشناسان ارشد انرژی به بلومبرگ گفته نشانه‌های ضعیف تقاضا در هفته آینده دیده ‌می‌شود. اگر تکه تقاضای بالای چین برای افزایش ذخایر استراتژیک را هم در این پازل قرار دهیم، تصویر احتمال افزایش بهای نفت در روزهای پیش ‌رو دور از انتظار به‌ نظر نمی‌رسد.

بازار چه خبر؟

هر بشکه نفت سنگین برنت در آخرین روز معاملات یعنی پنجشنبه، هر بشکه ۷۹/ ۸۸دلار فروخته شد. این در حالی است که بهای برنت در بحبوحه حمله نظامی روسیه به اوکراین تا ۱۴۰ دلار رسید و تا روزهای گذشته در کانال ۹۰ دلار حرکت می‌کرد. هر بشکه نفت سبک وست‌تگزاس اینترمدیت نیز به زیر ۸۰دلار سقوط کرد و ۷۴/ ۷۹دلار فروخته شد. اوپک‌پلاس با محوریت حمایت از بهای نفت در پی تشکیل نشست است و رویترز گزارش داده منابع دولتی سعودی می‌گویند این کشور به‌دنبال «نفت بالای ۱۰۰ دلار است».