دنیای اقتصاد- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته نیز شاهد تداوم افت، معادل 4/1 درصد بود، به‌گونه‌ای که تمامی متغیرهای کلان بازار کاهش را نشان دادند. در بازار سهام هفته گذشته ارزش معاملات در مقایسه با میانگین هفته ماقبل با افت 20 درصدی مواجه شد. این در حالی است که شاخص نیز با مجموع افت 910 واحدی معادل 4/1 درصد مواجه شد تا تنها 28 واحد تا ترک کانال 65 هزار واحد فاصله داشته باشد. این کارنامه ضعیف موجب شد تا انتهای هفته گذشته سهامداران در تالار بورس اعتراضاتی را مطرح کنند که مهمترین آنها، سه موضوع آزار‌دهنده توقف دراز مدت نمادها، وعده‌های عمل نشده حمایت دولتی و در نهایت نبود برنامه‌ای منسجم برای خروج بازار از وضعیت کنونی بود.

از زمان شروع افت بازار در دی ماه سال 92 تاکنون بازار سهام در انتظار گام‌های عملی برای حمایت بوده است، هر‌چند حمایت موثری با ایجاد صندوق توسعه صورت گرفت، اما این صندوق هرگز نتوانست منابع لازم را از دولت دریافت کند و محدود شدن منابع به یک‌دهم وعده اولیه 4 هزار میلیارد تومانی باعث شد بازار به افت ناشی از تغییرات سیاست کلان از جمله رشد سود بانکی ادامه دهد تا در ابتدای زمستان با افت شدید بهای نفت این بار معضل سنگین‌تری برای بازار رخ دهد. در این شرایط، توقف نمادهای پالایشگاهی و عدم بازگشایی آنها به یکی از معضلات بازار تبدیل شده است. شاخص غیر‌صحیح، حجم مبنا و دامنه نوسان نیز انگیزه‌ها را در بازار از میان برده و وعده‌های جسته و گریخته وزیر اقتصاد در مورد به کف رسیدن بازار نیز نتوانست انگیزه روانی لازم را در بازار ایجاد کند. با این شرایط، تغییر رئیس سازمان نیز هر چند انتظار می‌رفت به تزریق امیدواری و اندیشه جدید در بازار منجر شود تا‌کنون نتوانسته است هماهنگی میان فعالان بازار را برقرار کند.

در این بین، با گذشت بیش از یک ماه از انتصاب رئیس سازمان هنوز برنامه فوری و اضطراری برای شرایط بازار اعلام نشده است که همین امر نیز باعث شده سهامداران زیان دیده در نبود برنامه‌ای اعلامی و افت پیوسته بازار شاهد تنش‌های روحی و روانی زیادی باشند. در حال حاضر به نظر می‌رسد بازار چاره‌ای جز اتخاذ تصمیم‌های فوری و البته درونی ندارد؛ چرا که به نظر می‌رسد در مجموعه دولت، بازار سهام اولویت نخست نیست؛ همین امر نیز باعث می‌شود هر‌گونه اعلام یک طرفه امتیازها از طرف دولت برای بازار سرمایه نظیر آنچه در هفته گذشته در مورد تعویق کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها اعلام شده و هیات دولت و وزارت نفت تا‌کنون در برابرش سکوت کرده‌اند بدون نتیجه باقی بماند. حذف حجم مبنا، افزایش دامنه نوسان، کاهش کارمزد معاملات، افزایش سطوح اعتباری، سختگیری در مورد سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ، افزایش ورود شرکت‌های جدید و بازگشایی همه نمادهای متوقف و دسته بندی سه گانه شرکت‌ها میان بازار پایه، فرابورس و بورس به جای توقف نمادها مواردی هستند که می‌تواند به‌صورت اضطراری در بازار اجرا شود.

در این میان، در کنار شرایط درون بازار در تحولات کلان سیاسی دور جدید مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا از جمعه به مدت دو روز در شهر زوریخ سوئیس با حضور معاونان وزرای خارجه دو کشور برگزار می‌شود.

به گزارش «ایرنا»، این مذاکرات به ریاست سید‌عباس عراقچی معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه ایران و وندی شرمن رئیس هیات مذاکره‌کننده آمریکا برگزار می‌شود. یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای روز پنج‌شنبه گفت: مذاکرات زوریخ ادامه مذاکرات ژنو است و همه مباحث را در برمی‌گیرد.

در همین حال در تحولات اقتصادی نگاه‌ها بیش از تحولات درونی به تحولات خارجی است؛ جایی که بهای مواد خام از جمله نفت و فلزات از اهمیت بالایی برخوردار است. با کاهش بهای نفت، نگرانی‌هایی در حوزه بهای ارز و سکه ایجاد شده است که همین امر نیز مسوولان بانک مرکزی را به اتخاذ تصمیم‌هایی از جمله قرار دادن دامنه نوسان 2/0 درصدی برای بازار ارز واداشته است؛ امری که با واقعیت‌های یک بازار غیر‌قانونی و البته سیاه ارزی مطابقت ندارد. در همین حال با ایجاد محدودیت برای معاملات ارز فشار تقاضا به سکه و طلا منتقل خواهد شد.

در بازار جهانی نفت درگذشت پادشاه عربستان بازار را به‌صورت محدودی تحت تاثیر قرار داد، اما به رشد قابل ملاحظه‌ای ختم نشده و بهای دو نفت شاخص وست تگزاس و برنت کمتر از 50 دلار باقی مانده است. در بازار فلزات، بهای مس به 5 هزار و 630 دلار رسیده است. آلومینیوم، روی و سرب به ترتیب یک هزار و 831دلار، 2 هزار و 90 دلار و یک هزار و 862 دلار رقم خورده است.

در بازار جهانی هفته گذشته متوسط قیمت سنگ‌آهن خلوص ٦٢ درصد وارداتی به چین از 20/71 دلار به 80/69 دلار هر تن خشک سی اف آر رسید. به گزارش «ایفنا» موجودی سنگ‌آهن بنادر چین ٤٦٠ هزار تن بالا رفته و به ٩٨ میلیون و ٧٠٠ هزار تن رسیده است. بازار فولاد همچنان به شدت در رکود است. روند نزولی این بازار باعث شده است خریداران سنگ‌آهن هیچ عجله‌ای در معامله نداشته باشند و بعید است تا قبل از تعطیلات فوریه در چین تقاضا بهتر شود و بازار همچنان نزولی خواهد بود. مازاد عرضه باعث شده سال گذشته قیمت این ماده اولیه تقریبا نصف شود و در دسامبر به ٦٥ دلار و ٦٠ سنت برسد که از ژوئن ٢٠٠٩ بی‌سابقه بوده است. ظاهرا بار دیگر قیمت به این سطح نزدیک خواهد شد.

در این بین، بازار روز چهارشنبه بازاری منفی بود که تحت تاثیر صف‌های فروش سنگین بود. صف‌های فروشی که جمع‌آوری نشد تا فشار افت شاخص از نمادهای مرتبط با بازار جهانی به نمادهایی منتقل شود که وابسته به بازار جهانی نیستند. روز چهارشنبه همراه اول بیشترین سهم را در افت شاخص داشت این امر نشان می‌دهد در کمبود امکان نقدشوندگی بازار فشار فروش به نمادهایی منتقل شده که مدت‌ها در برابر افت بازار مقاومت کرده و توان سود آوری بالایی دارند. در این شرایط، اکثر کارشناسان معتقدند ادامه کمبود نقدینگی در بازار موجب فشار بیشتر به نمادهای بنیادی بازار خواهد شد؛ چرا‌که با نزدیک شدن پایان سال و همچنین تداوم ابطال‌ واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار نیازمند نقدینگی خواهد بود و در بازاری با متوسط معاملات کمتر از صد‌میلیارد تومان فشار بیشتری به بازار و نمادهای نقد شونده وارد خواهد کرد.

در بازار روز چهارشنبه، معامله‌گران شاهد توقف شمار قابل ملاحظه‌ای از نمادها بودند؛ نمادهایی که برای اعلام گزارش‌های 9 ماهه متوقف شدند. توسعه معادن روی، قند قزوین، پاک، پلاسکو کار، معادن بافق، پتروشیمی فارابی، آذراب، کارخانجات داروپخش، گروه صنعتی سپاهان، سایپا آذین به همراه دو نماد ایران ترانسفو و اکسیر که برای بررسی بیشتر اطلاعات متوقف شده‌اند از این دسته نمادها هستند. در این بین در گروه بانکی یک دادگاه عالی اتحادیه اروپا تحریم‌هایی که این اتحادیه علیه بانک تجارت، یک خط کشتیرانی و شرکت‌های مرتبط با آن وضع کرده بود را لغو کرد. دادگاه عالی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه حکم داد که این اتحادیه برای تصمیم خود برای وضع مصادره اموال و منابع مالی بانک تجارت توجیهات کافی ارائه نکرده است. در همین حال یک سال سود بالای بانکی و رکود اقتصاد در حال تاثیر‌گذاری بر صورت‌های مالی بانک‌ها است. در این شرایط بانک کارآفرین با تعدیل منفی 14 درصدی مواجه شده است. این گزارش پس از گزارش ضعیف قوامین دومین گزارش کمتر از انتظار بازار است.