دنیای اقتصاد– زهرا رحیمی: معامله‌گران بورس تهران در روز گذشته شاهد تعادل نسبی در معاملات بازار سهام بودند تا جایی که شاخص کل مقاومت زیادی را برای حفظ سطح نزدیک به 64 هزار واحدی از خود نشان داد و با رشد 40 واحدی به رقم 63 هزار و 846 واحد رسید. کارشناسان معتقدند سهامداران، اخبار موضوع سرنوشت‌ساز مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه موسوم به 1+5 را دنبال می‌کنند؛ چرا‌که تجربه به آنان نشان داده مذاکرات هسته‌ای مهم‌ترین عامل اثر‌گذار بر افت قیمت سهام در سال جاری بوده است. در کنار نوسان ناشی از اخبار سیاسی به‌عنوان مهم‌ترین‌ عامل افت بورس در 14 ماه گذشته، افت قیمت‌های جهانی کالاها به خصوص نفت نیز تاثیر بسیار مهمی بر بورس تهران در 9 ماه اخیر داشته است. افت غیر‌قابل انتظار 50 درصدی نفت، تاثیرات منفی قابل توجهی را در قیمت محصولات پتروشیمی، شیمیایی، فلزات و فولاد موجب شده است. در این راستا می‌توان به افت قیمت انواع محصولات پلی‌اتیلنی، متانول، اوره و… اشاره کرد که متعاقب افت قیمت نفت کاهش قابل توجهی را در این دوره تجربه کرده‌اند.

همچنین در بازار فلزات اساسی، قیمت‌های مس، روی، سرب و آلومینیوم نسبت به اوایل تابستان به طور میانگین در حدود 22 درصد کاهش یافته است. فولاد نیز با افت حدود 35 درصدی مواجه شده است. در این بین قیمت سنگ‌آهن با افت حدود 50 درصدی به سقوط خود تا کف پنج سال اخیر ادامه داده است. با توجه به وزن زیاد صنایع مرتبط با قیمت‌های جهانی در بورس تهران، این افت قیمت‌ها موجب نگرانی سهامداران این گروه‌ها شده است تا جایی که می‌توان گفت در 9 ماه اخیر حتی در شرایطی که بازار با تعادل نسبی مواجه شد، سهام این شرکت‌ها در مسیر افت بوده است. به زعم کارشناسان، افت قیمت‌های جهانی تاثیر خود را بر سودآوری شرکت‌های مرتبط منعکس خواهد کرد و با توجه به وزن این شرکت‌ها در نوسان شاخص‌های بازار، سودآوری بورس تهران تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

در این رابطه مهدی افضلیان، تحلیلگر کارگزاری آگاه گفت: نفت مهم‌ترین‌ کالای خام در اقتصاد جهانی است و عمدتا به وسیله موسسات مالی بزرگ مورد مبادله قرار می‌گیرد، بنابراین، تاثیر‌پذیری و نوسانات قیمتی را که در بازار‌های سهام و طلا مشاهده می‌شود در این بازار نمی‌توان یافت؛ چون در معاملات نفت معامله‌گران غیر حرفه‌ای وجود ندارند که تعیین‌کننده قیمت نفت باشند.

افضلیان به افت قیمت نفت و تاثیر آن بر بازارهای کالایی اشاره کرد و گفت: پس از ریزش قیمت جهانی نفت و رسیدن قیمت آن از سطح 110 دلار به سطح 55 تا 60 دلار، شاهد ریزش قیمت کالاهای مرتبط با نفت بودیم و این ریزش‌ها البته با یک تاخیر زمانی به نسبت ریزش قیمت نفت تاثیرات خود را نشان دادند و اکنون که قیمت نفت به یک ثبات نسبی رسیده است تعدادی از این محصولات کالایی هنوز هم به ثبات قیمت نرسیده‌اند و در حال ریزش قیمتی هستند.

این کارشناس بازار سهام افزود: انتظار سرمایه‌گذاران برای کاهش بیشتر قیمت نفت موجب شده دست به خریدهای عمده نزنند و ترجیح دهند از موجودی‌های خود استفاده کنند تا اینکه شکاف قیمتی ایجاد‌شده بین کاهش قیمت نفت و قیمت محصولات کالایی از بین رفته و تولید‌کننده‌ها به خرید مشتقات نفتی برای تولید محصولات خود اقدام کنند.

افضلیان افت قیمت‌ها در بازارهای کالایی را تشریح کرد و گفت: در بازار کالایی نیز همزمان با کاهش قیمت نفت شاهد تغییرات قیمتی فراوان در مشتقات نفتی بودیم که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در کاهش قیمت متانول، پلی‌اتیلن‌ها، لوب‌کات و…. نام برد؛ به‌عنوان مثال، قیمت جهانی لوب کات بعد از کاهش قیمت نفت، ریزش حدود 40 درصدی داشته است و در بورس کالا نیز شاهد کمتر شدن حجم خرید و فروش و از طرفی کاهش قیمت آن بودیم.

این کارشناس بازار سهام ادامه داد: در پلی‌اتیلنی‌ها هم این تغییرات قیمت را شاهد هستیم اما درصد آن به میزان کمتری است، به‌طوری که در بورس کالا ریزش قیمت 20 درصدی را در این گروه داشته‌ایم که بخشی از آن مربوط به تغییرات قیمت ارز است.

افضلیان افت قیمت دیگر فرآورده‌های نفتی را هم بررسی کرد و افزود: با تثبیت قیمت نفت در محدوده فعلی که بالطبع موجب تثبیت قیمت‌های جهانی فرآورده‌های مرتبط با نفت نیز خواهد شد، از این به بعد نمی‌توان کاهشی بیشتر را برای محصولات مد نظر داشت، چون قیمت مشتقات و فرآورده‌های نفتی همانند قیمت نفت آنچنان تابع عرضه و تقاضا نیست و مانند نفت طرف عرضه قوی وجود ندارد و در طرف عرضه این محصولات تغییرات زیادی را شاهد نیستیم.

وی ادامه داد: اگر قیمت نفت در شرایط فعلی، کاهش قیمت محسوسی داشته باشد به مرور باید این کاهش را برای سایر کالاهای مرتبط با نفت البته نه به شدت افت نفت مدنظر قرار داد و اگر ثبات قیمت نفت را شاهد باشیم، قیمت‌های فعلی می‌توانند قیمت‌های تثبیت شده محصولات باشند.

وی خاطر‌نشان کرد: سقوط حدود50 درصدی قیمت‌های جهانی نفت بی‌تردید آثار مهمی بر صنایع فعال در بازار سهام کشور خواهد داشت؛ از آنجا که بخش مهمی از بودجه دولت از محل فروش نفت تامین می‌شود، افت قیمت این ماده خام طبیعتا تاثیر منفی بر منابع دولت نیز دارد.