به‌دنبال افزایش اطمینان به لغو تحریم‌ها، یکی از مهم‌ترین ریسک‌های سیستماتیک بورس تهران رفع شد که نتیجه این امر را طی هفته گذشته با ورود سهامداران خرد و رشد شاخص کل شاهد بودیم. در ادامه اما، گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌ها نگرانی دوم سهامداران بورسی محسوب می‌شد که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد کاهش سودآوری آنها چندان بیش از انتظارات و پیش‌بینی‌ها نبوده و این موضوع پیش‌تر در قیمت سهام لحاظ شده‌اند. این مساله تاکید می‌کند با رفع دومین ریسک سهامداران، زنجیره‌های احیای بورس تهران در حال تکمیل شدن است.

 گروه بورس- هدیه لطفی، مهرنوش سلوکی: با پایان یافتن نیمه نخست سال جاری، عمده سهامداران به علت وضعیت رکودی اقتصاد داخلی و قیمت جهانی کالاها نگران گزارش‌های عملکرد شرکت‌های بورسی بودند. این موضوع سبب شده بود پیش از ارائه گزارش‌های 6 ماهه، تعدیل‌های قیمتی در بسیاری از سهام انجام شود و در نتیجه، ریزش‌های شدید و ادامه‌دار به دنبال گزارش‌های ارائه شده انتظار نمی‌رود.

پیش‌بینی می‌شود شرکت‌هایی که سهم فروش صادراتی بیشتری دارند، در 6 ماهه تاثیر شدیدتری از این حوزه بپذیرند. در مجموع، پیش‌بینی می‌شود به دلیل اثرگذاری نسبی این دو موضوع بر گروه شرکت‌های فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای، عملکرد 6ماهه این شرکت‌ها در مقایسه با پیش‌بینی‌های ارائه شده، کاهش نسبی را نشان دهد.

نمایان شدن مشکلات «خودرو» به دنبال کمپین

علی صابریان، مدیرعامل شرکت خانه سرمایه درخصوص گزارش‌های 6 ماهه صنعت خودرو و تعدیل منفی سنگین شرکت‌های فعال در این گروه معتقد است: ایران خودرو به‌عنوان لیدر این گروه 90 درصد کاهش سود نسبت به دوره مشابه سال قبل را تجربه کرده که عمده دلیل این موضوع مربوط به کاهش سود قطعه‌سازان زیر‌مجموعه ایران خودرو است که تاثیر خود را بر سود «خودرو» گذاشته است. بررسی صورت‌های مالی این صنعت بیانگر این موضوع است که هزینه‌های مالی، اداری و عمومی شرکت‌های خودرویی در مقایسه با دوره مشابه سال قبل با رشد حدود 50 درصدی روبه‌رو‌ شده که این مبلغ بیش از سود خالصی است که شرکت‌ها در دوره مزبور کسب کرده‌اند که در واقع این موضوع در کنار کاهش فروش 20 درصدی خودرویی‌ها به پررنگ‌تر شدن مشکلات این صنعت منجر شده است.

کمپین تحریم خودروی صفر باعث نمایان شدن زخم‌های صنعت خودرویی و مشکلات ساختاری این گروه شده که در کنار آنها کمبود نقدینگی، افزایش فروش اقساطی و توقف خط تولید برخی محصولات گزارش‌های نامطلوب 6 ماهه این صنعت را شکل داده است. احسان حاجی از تحلیلگران بازار سرمایه نیز در رابطه با گزارش‌های نامطلوب خودرویی‌ها اظهار کرد: با گذشت بیش از یک ماه از نیمه نخست سال اکثر شرکت‌ها گزارش‌های 6 ماهه خود را منتشر کرده‌اند که غالبا با تعدیل منفی یا عدم پوشش مناسب همراه بوده است. در این میان شرکت‌های خودرویی شاید پیشتاز در پوشش نامناسب سود قرار گرفته باشند؛ سایپا دیزل با تعدیل منفی سنگین در جایگاه نخست قرار گرفته است و خودروساز بزرگ کشور، ایران خودرو که زمانی لیدر کل بازار بود در حال حاضر سود 221 ریالی خود را به 57 ریال کاهش داده و در 6 ماه اول امسال 23 ریال یعنی معادل 40 درصد از پیش‌بینی جدید خود را محقق کرده است. شرکت‌های دیگر نیز وضعیتی بهتر از ایران‌خودرو ندارند. رکود فراگیر در کل صنایع کشور و بحران تقاضا مخصوصا در حوزه کالاهای با دوام مانند خودرو از عمده دلایلی است که منجر به ارائه گزارش‌های نامطلوب 6 ماهه در این صنعت شده است. انتشار چنین صورتی از عملکرد 6 ماهه یک صنعت در شرایط عادی بازار، مطمئنا صف‌های قفل شده فروش به مدت چندین روز را در پی داشت اما همان‌طور که در نوسان چند روزه قیمت‌ها مشاهده می‌شود اثرات گزارش‌های جدید از هفته‌ها و ماه‌های گذشته روی قیمت‌ها دیده شده‌اند. بنابراین هر‌چند سود‌سازی شرکت‌های خودرویی در وضعیت مناسبی قرار ندارد اما در کوتاه‌مدت و طی زمان باقی‌مانده تا پایان سال شاید موضوع تحریک تقاضا و وام‌های 25 میلیون تومانی بتواند کمک کوچکی به رشد فروش این صنعت داشته باشد تا حداقل شرکت‌های این گروه بتوانند بودجه فعلی خود را بدون تعدیل جدید، پوشش دهند. همچنین رفع تحریم‌ها می‌تواند منجر به عقد قرارداد شرکت‌های خارجی با برخی خودروسازان یا قطعه‌سازان شده و اجرای این موضوع موج مناسبی از سرمایه‌گذاری را روانه این صنعت کند.

رقابت میان شرکت‌های داخلی مواد غذایی

گزارش‌های صنعت مواد غذایی در عین اینکه در بسیاری از نماد‌ها بدون تغییر بوده اما در برخی نماد‌ها با تعدیل‌های مثبت و منفی قابل توجهی همراه بوده است. مهرزاد منتظری، تحلیلگر صنایع بورسی درخصوص شرایط این صنعت با توجه به گزارش‌های منتشر شده گفت: مزیت اصلی صنعت مواد غذایی این است که معمولا درگیر سیکل‌های رکود اقتصادی نمی‌شود. به این معنا که نوساناتی که در صنایعی مانند فولاد، معدن و خودرو رخ می‌دهد، برای صنعت غذا با توجه به نیاز تقریبا ثابت و حتی رو به رشد داخلی امکان وقوع ندارد. به همین دلیل در بررسی گزارش‌های دوره‌ای این صنعت عموما با گزارش‌های خوبی مواجه هستیم که پوشش مناسب و کمترین میزان افت سود را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهند. با این وجود به نظر می‌رسد این صنعت مشکل رقابت شدید در میان تولید‌کنندگان دارد. مساله نام تجاری و سهم بازار در میان شرکت‌های این صنعت بسیار مهم است، به همین دلیل شرکت‌های ضعیف و قوی همواره در رقابت سنگین قرار داشته‌اند. با این وجود می‌توان گفت در دید کلان و در مقایسه با بسیاری از گروه‌های بازار گزارش‌های میان دوره‌ای این صنعت از شرایط مناسبی برخوردار هستند. همچنین از میان گروه‌های داخل صنعت می‌توان گفت گروه تولید‌کنندگان روغن خوراکی (غبشهر و غمارگ) گزارش‌های خوبی داده‌اند. با این وجود به‌نظر می‌رسد شرکت‌های قوی و ضعیف در این صنعت در کنار یکدیگر قرار دارند. در سال جاری نیز مشاهده شد که شرکتی مانند پگاه اصفهان که از شرکت‌های قوی صنعت است گزارش مناسبی داده و در مقابل پاک که در سال‌های گذشته نیز از نظر سود‌سازی تضعیف شده بود، گزارش قابل توجهی نداشته است.

تاثیر نرخ جدید شکر در صورت‌های مالی

در زمینه گزارش‌های شرکت‌های قند و شکر الهام خلیلی به «دنیای اقتصاد» گفت: به‌طور سنتی هرساله فصل کشت چغندر قند از اوایل مهر آغاز می‌شود، به همین دلیل اکثر این شرکت‌ها گزارش‌های سالانه خود را در پایان شهریور اعلام می‌کنند. کارخانه‌های قند و شکر در یک سال اخیر تحت تاثیر تحولات بسیاری از جمله تغییر در قیمت شکر و محدودیت در واردات شکر خام با مشکلات بسیاری مواجه بوده‌اند. اما در 6 ماهه ابتدایی سال با توجه به در نظر گرفتن سهمیه 300هزار تنی شکر خام برای شرکت‌ها و پیش بینی افزایش قیمت این کالا شرکت‌ها با شرایط بهتری نسبت به مدت مشابه سال قبل عمل کردند. با این وجود شرکت‌ها درخصوص درخواست سازمان بورس مبنی بر در نظر گرفتن افزایش قیمت شکر در صورت‌های مالی EPS خود را تغییر چندانی نداده و به‌طور کلی با چشم‌انداز مثبتی به فعالیت خود ادامه داده‌اند.

 گزارش‌های ضعیف صنعت لاستیک

همچنین بررسی گروه‌های لاستیک حاکی از تعدیل منفی قابل توجه در این شرکت‌ها است. محمد‌هادی کیهان‌زاده در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در تشریح وضعیت صورت مالی‌های شرکت‌های لاستیک‌سازی گفت: یکی از اساسی ترین مشکلات این صنعت در چند ماه اخیر درخصوص کاهش شدید ارزش پول کشور‌های وارد‌کننده لاستیک (لیر، یوآن) بوده است. همین امر در طولانی مدت منجر شد تا کالاهای خارجی رقابت‌پذیری بیشتری با کالاهای تولیدی در داخل کشور داشته باشند. همچنین کاهش بهای تمام شده در کالاهایی نظیر کائوچو و مواد شیمیایی در بازارهای جهانی باعث شد تا محصول نهایی با قیمت کمتری تولید شده و بسیاری از شرکت‌ها در این مدت متضرر شوند. با این حال نباید از اثر رکود در بخش خودرو چشم‌پوشی کرد. شرکت‌های تولید‌کننده لاستیک در این مدت نتوانسته‌اند مطالبات خود را از خودروسازها دریافت کنند و با افزایش هزینه‌ها و کاهش حاشیه سود مواجه شدند. همچنین این شرکت‌ها در یکسال و نیم اخیر هیچ گونه افزایش نرخی نداشته و به همین دلیل نتوانسته‌اند در گزارش‌های 6 ماهه با شرایط مطلوبی همراه باشند.

 آینده مثبت در انتظار رايانه

هادی فراهانی از کارشناسان بازار سرمایه معتقد است: تکنولوژی و فناوری اطلاعات در توسعه و جهش کشورها در حوزه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بسیار تاثیر‌گذار است و با توجه به توسعه روز افزون اطلاعات و داده‌های تاثیر‌گذار در بخش‌های مختلف صنایع مختلف کشور، فناوری اطلاعات به‌عنوان یکی از پارامتر‌های مهم توسعه یک کشور محسوب می‌شود. این صنعت همیشه سود‌آور بوده و جزو کم‌ریسک‌ترین صنایع بورسی به حساب می‌آید، به‌طوری‌که میانگین وزنی P/ E صنعت برابر است با 7/ 7 و میانگین وزنی P/ B صنعت برابر است با 9/ 4 و همچنین این گروه حدود 5/ 1 درصد ارزش بورس و فرابورس را شامل می‌شود.

در واقع نوسانات نرخ ارز بزرگ‌ترین‌ ریسک این صنعت است که سود‌آوری شرکت‌های آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با توجه به واردات تجهیزات الکترونیکی و شبکه‌ای توسط این گروه نوسانات نرخ ارز باعث افزایش بهای تمام شده کالا‌های آنها می‌شود. همچنین بررسی و تحلیل صورت‌های مالی 6 ماهه این گروه نشان از افزایش فروش شرکت‌های این گروه به نسبت دوره مشابه سال قبل افزایش داشته و در برخی شرکت‌ها هزینه تمام شده کالای فروش رفته نیز افزایش داشته که عمدتا نتیجه نوسانات اخیر نرخ ارز است. شرکت‌های این صنعت بر‌اساس عملکرد 6 ماهه توانسته‌اند پوشش مناسبی از پیش‌بینی سود خود را داشته باشند و انتظار می‌رود روند سود‌آوری این شرکت‌ها در سال جاری هم ادامه‌دار باشد. با توجه به اینکه اکثر شرکت‌های صنعت رایانه در بورس تهران در حوزه توسعه و گسترش زیر ساخت‌های بانکی و تجارت الکترونیک کشور فعال هستند و افزایش آمار‌های پرداخت‌های اینترنتی، POS ATM و توسعه خدمات تجارت الکترونیک و وب سایت‌های فروشگاهی و نیاز آنها به بستر پرداخت‌های اینترنتی و بانک محوری اقتصاد ایران این صنعت را بسیار کم ریسک قرار داده و رشد سریع تکنولوژی در این حوزه باعث شده که شرکت‌ها برای ماندگاری در رقابت همیشه برنامه‌های توسعه محوری در استراتژی کلان خود دارا باشند.از طرفی دیگر با ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران، صنعت فناوری اطلاعات یکی از مهم‌ترین‌ بخش‌ها برای فعالیت شرکت‌های خارجی بوده و با توجه به وجود متخصصان توانمند داخلی و ایجاد تعاملات بین‌المللی در این حوزه پتانسیل سرمایه‌پذیری در این صنعت افزایش می‌یابد.