معاملات محصولات شیمیایی در بورس کالا شرایط مطلوبی داشت که نشان دهنده خودنمایی مجدد تقاضا است. از سوی دیگر در هفته جاری حجم معامله پلیمرها به شدت سقوط کرده که به کمترین حد از انتهای تیرماه تاکنون رسیده است. با توجه به این موارد بازار محصولات پتروشیمی افت و خیزهای خاصی را تجربه می‌کند هرچند که با اعلام قیمت‌های پایه در هفته پیش رو، شفافیت بیشتری به این بازار تزریق خواهد شد. در روز گذشته بدون احتساب مچینگ، حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالا برابر با 13947 تن بود که به نسبت سایر بازارهای مشابه، وضعیت نسبتا مطلوبی را نشان می‌دهد.

این در حالی است که در مدت مشابه در هفته گذشته حجم معامله این قبیل محصولات در بورس کالا 12692 تن بوده که حتی از افزایشی نزدیک به 1300 تن حکایت دارد که باید این رخداد را جدی گرفت. این رشد در حالی ثبت می‌شود که در روزهای آینده قیمت‌های پایه جدید اعلام خواهد شد و پس از کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام و محصولات پتروشیمی در کنار عقب‌نشینی کج دار و مریز بهای دلار در بازار آزاد، انتظار کاهش قیمت‌ها وجود دارد. به نظر می‌رسد بازار توجهی به رخدادهای پیش رو نداشته و به امید بهبود شرایط تولید، اقدام به تهیه مواد اولیه کرده است. از سوی دیگر ترس از وقفه در عرضه‌ها پس از کاهش احتمالی قیمت‌های پایه نیز موضوعی است که ممکن است به تقویت حجم معاملات کمک کرده باشد. بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها، خودنمایی تقاضا، امیدواری به بهبود وضعیت تولید در کنار رونق نسبی روزهای جاری، پایین بودن موجودی انبارها در بازار داخلی و حتی موجودی انبارهای کارخانه‌ها، ترس از کاهش عرضه‌ها در روزهای پیش رو با اعلام قیمت‌های پایه جدید، حضور اغلب گریدهای جذاب در عرضه‌های روز گذشته، پایین بودن نسبی حجم معاملات سلف – مچینگ یا نقدی – مچینگ و در نهایت عدم تاثیرپذیری از شرایط سخت جهانی را می‌توان مهم‌ترین‌‌ ویژگی‌های معاملات روز گذشته در رینگ محصولات شیمیایی دانست. ثبات نسبی قیمت دلار در سطوحی بالاتر از 3600 تومان را می‌توان برای این بازار بسیار مهم تلقی کرد زیرا احتمال حفظ سطوح موجود را در روزهای آینده تقویت می‌کند. به نظر می‌رسد بازار ارز هنوز برای کاهش قیمت‌ها به تبع برقراری مراودات ارزی بین‌المللی برای کاهش قیمت‌ها بسیار امیدوار است ولی سرعت‌گیرهای قدرتمندی در برابر آن وجود دارد. در آخرین قیمت‌های پایه اعلامی از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی بهای دلار در بازار آزاد 3678 تومان لحاظ شده که به نسبت روزهای اخیر، نزدیک به 2 درصد کاهش را نشان می‌دهد. با توجه به جهت‌گیری کاهشی قیمت‌های جهانی و همچنین افت بهای دلار شاید قیمت‌های پایه جدید با جهت‌گیری کاهشی و البته به‌صورت فراگیری رو به رو باشند که سیگنال مهمی برای دورنمای بازار به شمار می‌آید. به نظر می‌رسد نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و بهبود حجم تولید اثر بیشتری بر بازار محصولات شیمیایی داشته است تا اما و اگرهای اجرای برجام؛ زیرا از یکسو حجم معاملات افزایش یافته و از سوی دیگر بازار دیگر منتظر تغییر شرایط نمانده و حتی به بدبینی‌ها یا خوش‌بینی‌ها نیز توجه نشان نداده است. این نکته را باید بسیار جدی ارزیابی کرد زیرا در مقایسه با بازار پلیمرها نشان‌دهنده برتری محسوس بازار محصولات شیمیایی بر سایر معاملات در بورس کالا است که نشان‌دهنده شرایط بهتر تولید در صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده مواد اولیه شیمیایی است.

مقایسه‌ ابتدایی شیمیایی‌ها با بازار پلیمرها

نگاهی به معاملات محصولات پلیمری در بورس کالا در روزهای اخیر نشان می‌دهد که چه میزان معامله محصولات شیمیایی در وضعیت بهتری قرار دارد. در هفته جاری حجم معامله پلیمرها در بورس کالا برابر با 26 هزار و 32 تن بوده که در مقایسه با هفته پیش از آن و حجم معامله 48 هزار و 624 تن، از یک عقب‌نشینی جدی حکایت دارد. کاهش محسوس حجم معامله پلیمرها در هفته جاری را باید بسیار مهم ارزیابی کرد زیرا حجم معاملات را به کمترین حد از پایان تیرماه تاکنون کاهش داده است. کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی، انتظار بازار از کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا به دلیل افت بهای جهانی محصولات پتروشیمی و افت بهای دلار، بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها در بازار داخلی و پایین بودن فاصله قیمتی بین بورس و بازار را باید از مهم‌ترین دلایل کاهش حجم معاملات برشمرد.

از طرف دیگر تلاش عرضه‌کنندگان اصلی برای محدودکردن ورود محصولات خریداری شده از طریق کدهای معاف از مالیات به منطقه اصلی را نیز باید در کاهش قیمت‌ها مؤثر دانست زیرا جذابیت خرید برای گروه خاصی از خریداران به شدت کاهش یافته که با توجه به بالابودن حجم خرید در این بخش از بازار به افت محسوس حجم معاملات منجر شده است. از طرف دیگر بازار منتظر قیمت‌های پایه پایین تری در هفته آینده است، بنابراین با حفظ جانب احتیاط و به‌وسیله کاهش حجم خرید، تلاش دارد تا موضعی احتیاطی را اتخاذ کند تا از کاهش احتمالی قیمت‌ها در هفته پیش رو کمترین آسیب را ببیند. در مقام مقایسه باید گفت که خریداران محصولات شیمیایی از ترس کاهش عرضه‌ها شاید حجم خرید خود را افزایش داده باشند ولی با توجه به تنوع عرضه‌کنندگان در بازار پلیمرها، شاید احتمال استنکاف از عرضه‌ها از قدرت و احتمال کمتری برخوردار باشد. در هر حال با توجه به تجربیات گذشته بهتر است خریداران اصلی تنها برای مصرف خود اقدام به خرید کنند زیرا پتانسیل التهاب در بازار وجود خواهد داشت.

بازار داخلی پلیمرها

پس از کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در روزهای اخیر انتظار افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی وجود داشت که البته برای برخی گریدهای محدود نیز تجربه شد ولی هنوز بازار وارد یک فاز کاهشی نشده است حتی کاهش قیمت‌ها وسعت بیشتری نیز پیدا کرده است. روز چهارشنبه به جز BL3، EX5 پتروشیمی امیرکبیر و 209 شازند و برخی گریدهای سبک خطی سایر گریدها عمدتا با افت نرخ رو به رو بودند. به نظر می‌رسد این روند شکننده که می‌تواند جهت‌گیری صعودی محدودی به خود بگیرد حداقل تا اعلام قیمت‌های پایه جدید در بورس کالا ادامه خواهد داشت.

سیگنال جهانی به قیمت‌های داخلی

باز هم قیمت نفت خام در بازارهای جهانی با کاهش رو به رو شده و به نظر نمی‌رسد نفت برنت یا سبک آمریکا بتواند در کوتاه مدت باز هم به قیمت‌هایی بالاتر از 30 دلار بازگردد. این فرضیه را باید بسیار جدی تلقی کرد زیرا در صورت ادامه این وضعیت، قیمت محصولات پتروشیمی و شیمیایی در بازارهای جهانی باز هم کاهش یافته و در قیمت‌های پایینی تثبیت خواهد شد. در کنار ترس بازار از کاهش قیمت دلار در روزهای آینده شاید قیمت تمام شده مواد اولیه وارداتی حتی با ارز آزاد نیز در مسیر کاهش قرار بگیرد. بنابراین تضعیف قیمت‌های پایه می‌تواند اقدام مهم و مثبتی برای بازار تلقی شود. در لحظه تنظیم این گزارش بهای هر بشکه نفت خام برنت با 88/ 1 درصد کاهش به 22/ 28 دلار و قیمت هر بشکه نفت خام سبک آمریکا نیز با 92/ 2 درصد افت به 63/ 27 دلار رسیده است. کاهش قیمت نفت به کمترین حد در 13 سال اخیر، اما و اگرهای عرضه 500 هزار بشکه‌ای نفت جدید ایران به بازارهای جهانی، گزارش‌های ضعیف نهادهای تجاری و تحقیقاتی از دورنمای ضعیف بازار جهانی نفت، سقوط بازار سهام اروپا به کمترین حد در 13 ماه اخیر و نهایتا ابهامی فراگیر در بازار نفت را می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های بازار در روزهای اخیر دانست.