در اولین هفته معاملاتی بعد از اعلام رفع تحریم‌های ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا بهای نفت به‌طور غیر‌منتظره‌ای رشد کرد به‌طوری‌که بیشترین رشد قیمتی دو‌روزه خود را ظرف 7 سال اخیر به ثبت رساند. به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت برنت، شاخص این کالا در بازار لندن، حدود 5 درصد رشد کرد و در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته نیز با رشد بیش از 10 درصدی مواجه شد و به قیمت بالای 32 دلار به ازای هر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز روز پنج‌شنبه رشد 11 درصدی و در روز جمعه رشد 9 درصدی قیمت را به ثبت رساند و بازار نایمکس در قیمت 17/ 32 دلار برای هر بشکه از این نفت شاخص بسته شد. بر این اساس رشد قیمت نفت در دو روز آخر هفته گذشته از سال 2007 تا کنون بی سابقه بوده است، همچنین بهای هر دو نفت شاخص برنت و WTI در هفته گذشته بعد از گذشت حدود یک ماه اولین رشد هفتگی خود را تجربه کردند. نفت برنت رشد هفتگی 8/ 10 درصدی و نفت خام آمریکا رشد 3/ 9 درصدی که به ترتیب معادل 12/ 3 و 75/ 2 دلار در هر بشکه بود را به ثبت رساندند. این در حالی است که قیمت نفت تا پایان معاملات روز چهارشنبه در مسیر کاهشی قرار داشت و حتی برنت به کف قیمتی 26 دلار در هر بشکه نیز رسید. کارشناسان بر این باورند مهم‌ترین‌ دلایل رشد قیمت نفت در دو روز پایانی هفته گذشته اول از همه به شناسایی کف و بازگشت بازار از کف قیمتی در دو روز پایانی هفته مربوط می‌شود و پس از آن عواملی از جمله اعلام بانک مرکزی اروپا مبنی بر تشدید سیاست‌های انبساطی، افزایش تقاضا در اروپا و آمریکا در پی ورود توده‌ هوای سرد به این مناطق و همچنین سفته‌بازی در رشد قیمت نفت دخیل بوده‌اند. با این وجود اغلب کارشناسان نفتی در سایت‌های بین‌المللی از موقتی بودن این رشد قیمت نفت خبر داده‌اند. به گفته این کارشناسان نفت برای رسیدن به روندی آرام اما با ثبات در قیمت‌ها حداقل باید چند ماه سخت و افت بیشتر قیمت‌ها را از سر بگذراند.

رکوردزنی رشد قیمت نفت

هفته گذشته بازار نفت با خبر رفع تحریم‌های 4 ساله نفتی ایران کار خود را شروع کرد، طبیعتا تحت تاثیر این خبر و افزایش گمانه‌ها نسبت به چگونگی بازگشت ایران به بازار‌های بین‌المللی قیمت نفت رو‌به کاهش گذاشت به‌طوری‌که بهای سبد نفتی اوپک به کانال 22 دلار وارد شد، قیمتی که حداقل از ژانویه 2003 تا کنون بی‌سابقه بوده است، رسید. ایران اعلام کرده که با رفع تحریم‌ها ظرف 6 ماه تولید روزانه خود را یک میلیون بشکه افزایش خواهد داد. در این بین موسسات و کارشناسان بین‌المللی برآوردهای کمتری از توان ایران در افزایش تولید نفت دارند، با این وجود افزایش هرمقداری تولید نفت در بازار کنونی که روزانه با یک تا دو میلیون بشکه مازاد عرضه مواجه است، افت قیمت نفت را تشدید خواهد کرد.روز چهارشنبه با اعلام افزایش مجدد حجم ذخایر نفتی آمریکا افت قیمت نفت تشدید شد. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به 15 ژانویه حدود 4 میلیون بشکه افزایش داشته و بر این اساس حجم دخایر نفتی آمریکا نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7/ 88 میلیون بشکه بیشتر شده است. افزایش حجم ذخایر نفتی طی یک سال گذشته از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار نفت بوده است، چراکه در این مدت کشورهای واردکننده با استفاده از فرصت نفت ارزان شروع به خرید نفت مازاد در بازار نفت و ذخیره‌سازی آن کرده‌اند، به‌طوری‌که حجم ذخایر نفت جهان به بیشترین مقدار طی 32 سال اخیر رسیده است. حال برخی کارشناسان از احتمال اشباع این ذخایر می‌گویند و اعلام می‌کنند به دلیل هزینه‌های بالای نگهداری از نفت در این ذخایر احتمال دارد برخی کشورها مقداری از موجودی نفتی خود را روانه بازار کنند که مازاد عرضه در بازار نفت را تشدید خواهد کرد.

اما روی دیگر افت قیمت نفت به کاهش تقاضا باز می‌گردد، در حال حاضر به غیر از آمریکا، شرایط اقتصادی دیگر کشورهای جهان چندان مساعد نیست، چین هفته گذشته آماری تازه از اقتصاد خود منتشر کرد که از رسیدن نرخ رشد اقتصادی این کشور به کمترین میزان طی 25 سال اخیر خبر می‌داد. از سوی دیگر کشورهای اروپایی نیز با رکود و تورم پایین دست و پنجه نرم می‌کنند که افت قیمت نفت و دیگر کالاها افزایش تورم و خروج از رکود را برای این کشورها دشوارتر کرده است. به همین دلیل هفته گذشته هم چین و هم رئیس بانک مرکزی اروپا از افزایش سیاست‌های انبساطی برای تحرک اقتصاد خود خبر دادند که به رشد کم سابقه‌ای در بازار سهام اروپا و در پی آن افزایش قیمت نفت منجر شد. اما با وجود این دست از اقدامات (کاهش نرخ بهره و افزایش سیاست‌های تسهیل کمی) در بسیاری از اقتصادهای جهان، همچنان انتظار افزایش رشد اقتصادی وجود ندارد. به‌طور مثال بانک جهانی در آخرین گزارش خود برآورد رشد اقتصادی جهان را از 3/ 3 درصد به 9/ 2 درصد کاهش داد. همچنین آژانس‌ بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود مقدار رشد تقاضای نفت در سال 2016 را حدود 2/ 1 میلیون بشکه پیش‌بینی کرد که نسبت به رشد 7/ 1 میلیون بشکه‌ای سال گذشته 500 هزار بشکه کمتر است.

اما روز جمعه خبرگزاری رویترز اعلام کرد که رشد قیمت نفت در پی رشد تقاضا در آمریکا و اروپا رخ داده است. به گزارش این خبرگزاری، جبهه هوای سرد وارد آمریکا و اروپا شده است که موجب بارندگی در سواحل شرقی آمریکا و بخش‌هایی از قاره اروپا شده و تقاضا برای نفت‌خام را افزایش داده است. با این وجود سازمان هواشناسی اعلام کرد این هوای سرد مدت زیادی دوام نخواهد آورد و در ادامه سال همچنان شاهد زمستانی معتدل در نیمکره شمالی خواهیم بود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، یکی از دلایل افت قیمت نفت در چند ماه اخیر به وضعیت آب و هوایی بر‌می‌گردد؛ چراکه امسال در نیم کره شمالی شاهد زمستانی معتدل بودیم که به‌طور موثری بر کاهش تقاضای نفت و افزایش مازاد عرضه در بازار نفت اثرگذار بود.

تداوم افت قیمت‌ها

هرچند که هفته گذشته بازار نفت با رکورد قیمت مواجه شد. اما کارشناسان نفتی بر این باورند که این رشد موقتی است، چراکه در بازار نفت عامل موثری که موجب تداوم این روند باشد وجود ندارد، اکونومیست و آژانس ‌بین‌المللی نیز در آخرین گزارش‌های خود برای تشریح وضعیت مازاد عرضه در بازار نفت از عبارت غرق شدن دنیا در نفت استفاده کردند. بر این اساس حداقل تا نیمه دوم سال شاهد رسیدن بازار به تعادل نخواهیم بود. در این خصوص می‌توان به گفته‌های ویلیام دوان، مدیر اجرایی مونترال بانک در گفت‌وگو با بلومبرگ اشاره کرد. به گفته این کارشناس، بازار نفت حداقل طی 2 یا 3 سال آینده به تعادل نخواهد رسید و انتظار رشد سریع قیمت‌ها و فاصله‌ گرفتن آنها از کف 12 ساله غیرمنطقی است. وی در این راستا به تجربه مشابه سال‌های 1986 اشاره کرد که برای عادی شدن بازار نفت دو سال زمان صرف شد و پس از آن قیمت‌ها شروع به افزایش کردند. به گفته وی، قیمت نفت در پی فشاری که تولیدکنندگان به بازار وارد کردند افت کرد و مادامی که تولید نفت کاهش نیابد شاهد تعادل بازار نفت نخواهیم بود.حتی کارشناسانی که نگاه خوش‌بینانه‌تری به بازار نفت دارند، از چند ماه سخت پیش روی بازار نفت خبر می‌دهند. پیر اندوراند، موسس اداره سرمایه‌گذاری اندوراند درخصوص وضعیت بازار نفت با بیان اینکه قیمت نفت در سال جاری به 50 دلار و در سال 2017 به 70 دلار بر بشکه خواهد رسید نسبت به نوسانات بیشتر قیمت‌ها ظرف چند ماه آینده هشدار داد. همچنین مورگان استنلی و گلدمن ساکس نیز رسیدن قیمت‌ها به زیر 20 دلار را پیش‌بینی کرده‎اند و استاندارد چارتر سقوط نفت تا مرز 10 دلار را نیز محتمل دانست.