بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که با شروع فصل رونق در اقتصاد ایران، آمار تغییر مالکیت‌ها و تغییر سهامداران فعال هر گروه نسبت به قبل با تغییر قابل توجهی همراه بوده است. به گونه‌ای که تحرک خرید و فروش در سهم‌ها به خوبی قابل مشاهده است. به باور برخی کارشناسان، در شرایط فعلی، شرکت‌ها در‌صدد تغییر پرتفو یا سبد سهام خود هستند و انتخاب سهم‌های آنها عمدتا تحت تاثیر رفع تحریم‌های هسته‌ای و قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد. کارشناسان بازار سهام بر این باورند که شناسایی سود، بهینه‌سازی سبد سهام و اقبال خوب نسبت به صنایع مرتبط با پسابرجام از عواملی است که باعث تغییر سبد سهام شرکت‌ها و صندوق‌های بورسی شده است. افزایش میزان حجم و ارزش معاملات نیز گواه رویکرد جدید است.

گروه بورس – مهرنوش سلوکی: این روزها، رهاورد پسابرجام برای تالار شیشه‌ای رشد و رونقی فراگیر در تمام مولفه‌های بازار است. بورس تهران که در یک ماه اخیر توانسته تا حدی انرژی از دست رفته خود را باز‌یابد، اکنون شاهد تحرک بیشتر بازیگران بازار در تمام زمینه‌ها است. افزایش میزان حجم و ارزش معاملات نیز گواه این قضیه است که سهامداران با رویکردی جدید وارد بازار شده و به فعالیت می‌پردازند. در این میان بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که با شروع فصل رونق در اقتصاد ایران، آمار تغییر مالکیت‌ها و تغییر سهامداران فعال هر گروه نسبت به قبل با تغییر قابل توجهی همراه بوده، به گونه‌ای که تحرک خرید و فروش در سهم‌ها به خوبی دیده می‌شود. به زعم برخی کارشناسان، در شرایط فعلی، شرکت‌ها در‌صدد تغییر پرتفو یا سبد سهام خود هستند و انتخاب سهم‌های آنها عمدتا تحت تاثیر رفع تحریم‌های هسته‌ای و قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد. کارشناسان بازار سهام بر این باورند که شناسایی سود، بهینه‌سازی سبد سهام و اقبال خوب نسبت به صنایع مرتبط با پسابرجام از عواملی است که باعث تغییر سبد سهام شرکت‌ها و صندوق‌های بورسی شده است.

موج جدید خرید و فروش در بازار سهام

پس از دو سال فعالیت شرکت‌های بورسی در شرایط رکود بازار، عملکرد معامله‌گران بازار در روزهای اخیر با رفتاری متفاوت همراه شده به گونه‌ای که افزایش حجم و ارزش معاملات را به همراه داشته است. در این میان، آمارها نشان می‌دهد درصد تغییر مالکیت و فعالیت سهامداران فعال نسبت به قبل با افزایش قابل توجهی مواجه بوده است. با توجه به اینکه در دوران رکود و افت شاخص، شرکت‌های بورسی به دلیل عدم اطمینان به شرایط بازار و وجود ریسک‌های متعدد تمایل چندانی به تغییر سبد سهام یا پرتفوی خود نداشتند، اینک با توجه به بهبود شرایط اقتصادی و کاهش ریسک‌های بازار اقدام به بهینه‌سازی و تغییر ترکیب دارایی‌های پرتفوی خود کرده‌اند. علیرضا مستقل تحلیلگر بازار سرمایه، در زمینه تغییر نگرش سهامداران بازار به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با رفع تحریم‌های هسته‌ای به نظر می‌رسد بازار وارد فاز جدیدی از تحولات اقتصادی شده که عمدتا از شرایط بنیادی تاثیر می‌پذیرد. در این شرایط به نظر می‌رسد پیش بینی‌های رونق بیشتر از گذشته محتمل شده و بازار سرمایه در مسیری جدید قرار گرفته است.

وی با تایید تغییر سبد سهام شرکت‌ها در مدت اخیر، دلایل این تحولات را این چنین بیان کرد: حجم معاملات بازار سهام تا حد زیادی افزایش یافته و وارد فاز رونقی شده که در ماه‌های اخیر کمتر به خود دیده بود. در این شرایط، بسیاری از بازیگران حقوقی میل به بهینه‌سازی سبد سهم‌های خود داشته و همین امر منجر به جابه جایی بیشتر سهم‌ها می‌شود. از سوی دیگر در بازار نزولی و ضعیف شرایط فروش سهام بسیار سخت است؛ حال که بازار روند رو به رشدی به خود گرفته است، سرمایه‌گذاران با تغییر موقعیت و تمایل به خرید و فروش بیشتر در بازار حضور یافته‌اند. وی در ادامه و درخصوص دلایل این تغییر پرتفوها گفت: عمده این تغییرات را می‌توان در زمینه شناسایی سود از سوی سهامداران دانست؛ اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که توانسته نگرش سهامداران را به بازار تا حد زیادی تغییر دهد. همان‌طور که قبل‌تر نیز ذکر شد بورس تهران در شرایطی قرار دارد که بهترین فرصت برای جابه‌جایی و بهینه‌سازی سبد‌ها است. بسیاری از صندوق‌ها و شرکت‌ها در شرایط رکود بازار کمتر اقدام به تغییر سبد سهام خود کرده و معاملات خود را به‌صورت محدود و تنها در تعدادی از سهم‌ها انجام می‌دادند اما با شروع فاز رونق در بازارها این گروه‌ها اقدام به بهبود پرتفوهای خود کرده و جابه‌جایی‌های زیادی را انجام می‌دهند. مستقل سومین عامل تغییر این رویکرد را تامین نقدینگی لازم برای شرکت‌های حقوقی دانست و گفت: در چند سال اخیر شرکت‌های بزرگ به دلیل تعمیق شرایط رکود و سقوط قابل توجه قیمت‌های جهانی به خصوص در کالاهایی مانند نفت با کاهش درآمد و به تبع آن کمبود نقدینگی مواجه شدند.

حال که بازار زیر سایه پسابرجام در شرایط صعودی قرار گرفته است، بسیاری از شرکت‌ها اقدام به فروش سهام‌ خود برای تامین نقدینگی کرده‌اند که این خود می‌تواند در مسیر سرمایه‌گذاری آنها تا حد زیادی موثر باشد. وی در ادامه بیان کرد: دلایل دیگری نیز در تغییر این پرتفو‌ها موثر است،عده‌ای در شرایط فعلی وارد بازار شده و تنها با نگاه سرمایه‌گذاری در بازار سهام اقدام به خرید سهام‌ با اقبال خوب می‌کنند. در این بین هستند افرادی که با دید کوتاه‌مدت وارد بازار شده و تنها به قصد نوسان‌گیری به خرید و فروش سهام پرداخته‌اند که این عوامل نیز می‌تواند در تغییر مالکیت کلی سهام‌ تاثیر بسزایی داشته باشد. مستقل همچنین درخصوص معیارهای انتخاب سبد سهام جدید از سوی شرکت‌ها بیان کرد: با توجه به شرایط اقتصاد ایران و بین‌الملل به نظر می‌رسد بیشتر پرتفوهایی تشکیل شود که صنایع آنها تاثیر‌پذیری کمتری از قیمت‌های جهانی داشته باشد. با توجه به روند نزولی که در بازار‌های جهانی دیده می‌شود به نظر نمی‌رسد این صنایع بتوانند در ماه‌های آتی صورت مالی‌های مطلوبی داشته باشند. اما در مقابل صنایع خوش‌اقبال این روزها صنایع موثر از رفع تحریم‌های هسته‌ای هستند. در روز‌های گذشته بیشترین حجم تغییر مالکیت‌ها در اختیار گروه‌های خودرو و بانک بوده است.روز گذشته نیز گروه‌های دارویی با رشد همراه بوده و به صف خرید نیز رسیدند. به نظر می‌رسد سهام این صنایع این روزها بیشتر از قبل مورد توجه صندوق‌ها و شرکت‌ها بوده و تقاضای خرید آنها نیز با افزایش همراه باشد.

تغییر پرتفو برای صندوق‌ها

در همین زمینه ایمان مقدسیان، مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری سهام گستران نیز به «دنیای اقتصاد» گفت: در ماه‌های گذشته میانگین ارزش معاملات روزانه در نهایت حدود 50 تا 60 میلیارد تومان بود، اما بررسی این مولفه در یک ماه اخیر نشان می‌دهد که میزان ارزش معاملات به رقمی بین 200 تا 300 میلیارد تومان رسیده است. در این شرایط بسیاری از سهامدارانی که قبل‌تر نمی‌توانستند سهام خود را تغییر دهند این روز‌ها سهم یا پرتفوی خود را تغییر یا برای تامین نقدینگی به فروش رسانده‌اند. وی در ادامه بیان کرد: آمار تغییر مالکیت سهم‌ها این مورد را به خوبی نشان می‌دهد که سهامداران این روزها در حال جابه‌جایی سهم‌ها هستند. در این بین بیشترین تغییر پرتفو در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیده می‌شود که عمدتا در حال شناسایی سود هستند. به‌عنوان مثال اگر قیمت سهم‌ها را نسبت به یک ماه قبل بررسی کنیم شرکت‌ها همچون سایپا و زامیاد با رشد‌های خوبی مواجه بوده‌اند که این روزها با اقبال خوبی از سوی سهامداران مواجه هستند.

مقدسیان همچنین درخصوص فعالیت گروه‌های حقوقی در بحث تغییر مالکیت‌ها و تغییر پرتفوها گفت: به نظر می‌رسد بیشتر این تغییر مالکیت‌ها برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. اما در گروه‌های حقوقی بازار شرایط متفاوت است، در سال‌های اخیر استراتژی سرمایه‌گذاری این گروه‌ها به گونه‌ای بوده است که با تحولات این چنینی پرتفوی خود را تغییر نمی‌دهد. شرایط فعلی بازار نیز توجیه‌پذیری لازم برای تغییرات را ندارد و این بازیگران کلان بازار برای تغییر استراتژی خود نیاز به تحولات بنیادی بیشتری دارند. این کارشناس همچنین درخصوص معیارهای تغییر این پرتفوها در مدت اخیر بیان کرد: شرایط پسابرجام در صنایع مختلف تاثیر می‌گذارد. اما در این بین صنایعی می‌توانند بیشتر مورد توجه قرار بگیرند که تاثیر عملی رفع تحریم‌های هسته‌ای را سریعتر نشان دهند. هم‌اکنون گروه‌هایی مانند تجهیزات، بانک و خودرویی‌ها از شرایط بهتری برخوردار بوده و در مقابل صنایعی که با بازار‌های جهانی مرتبط هستند به دلیل افت قیمت‌های جهانی از اقبال کمتری برخوردار هستند. وی در ادامه بیان کرد: رفتار بازار این روزها رفتار منطقی است که پیش‌تر شاهد آن نبودیم. اما سهامداران نباید از این مساله غافل شوند که سهم‌هایی که با یک رشد غیر‌منطقی و بی‌بنیاد همراه بوده‌اند؛ در زمان اصلاح قیمت‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاران را با ضرر و زیان‌های زیادی مواجه کند. به‌عنوان مثال در صنایعی مانند خودرو همچنان صورت‌های مالی‌ ضعیفی در این شرکت‌ها وجود دارد و از لحاظ بنیادی این گروه نتوانسته به جایگاه مطلوبی برسد. چنین صنایعی تا به امروز رشد ناشی از خوش‌بینی‌های رفع تحریم‌های هسته‌ای را داشته است و پیش‌بینی می‌شود در آینده نتواند با صعود بیشتری همراه باشند.

سطح‌شکنی جدید در نماگر شاخص

موج رشد شاخص در بازار سهام روز گذشته همچنان ادامه داشت؛ به‌طوری‌که نماگر شاخص کل برای پنجمین روز متوالی با رشد قابل توجه همراه شد و توانست به سطح 67 هزار و 740 واحد برسد. بررسی‌ها از بورس تهران نشان می‌دهد که رفته رفته اجرای عملی برجام در صنایع مختلف رخنه کرده و بازار در فاز جدیدی از سرمایه‌گذاری وارد می‌شود. شاخص بورس تهران که دومین روز هفته را با جهش 780واحدی پشت سر گذاشت، رکورد بیشترین رقم شاخص از 30 تیر سال جاری را نیز شکست. بر همین اساس روز گذشته دیگر شاخص‌های بازار نیز با رشد همراه شدند؛ به‌گونه‌ای‌که شاخص کل (هم وزن) و شاخص قیمت (هم وزن) به رشد 62/ 1 درصدی رسیدند. در همین زمینه، نماد‌های فولاد، وبصادر و رمپنا هر یک به ترتیب شاخص را 91، 58 و 54 واحد ارتقا دادند. حجم و ارزش معاملات نیز که این روزها در سطوح بالایی قرار گرفته همچنان نسبت به میانگین ماه قبل خود با رشدی هیجان‌انگیز همراه است و به رقم 1817 میلیون سهم و 3330میلیارد ریال رسید.

نفوذ هیجانات به بورس تهران 

شاخص کل بورس تهران روز گذشته توانست سطح 66 هزار واحد را نیز پشت سر بگذارد، ظاهرا این روزها فعالان خرد بازار یا همان بازیگران حقیقی با شور و هیجان خاصی در بازار ظاهر می‌شوند. این رفتار در گروه‌های حقوقی نیز دیده می‌شود؛ اما با این تفاوت که کماکان احتیاط و رفتاری سنجیده‌تر در این گروه هست که نشان از برنامه دقیق‌تر این گروه از بازیگران بازار در معاملات سهام دارد. از سوی دیگر، رشد بی‌رویه این روزهای شاخص نیز یکی از نگرانی‌های کارشناسان و فعالان بازار سهام است که ممکن است موجب حبابی شدن بازار و تجربه رشد کاذب سال 92 شود. کارشناسان بر این باورند که روند فعلی به‌گونه‌ای است که رفتار معقول سهامداران در هفته‌های گذشته رفته رفته جای خود را به رفتار هیجانی داده است. همچنین این نگرانی وجود دارد که صف‌نشینی‌های مداوم سهامداران اگر با دید کوتاه‌مدت ترکیب شود، می‌تواند موجب ناپایداری بازار شده و در میان مدت به سقوط ناگهانی شاخص کل منتهی شود. با این حال تفاوت‌هایی همچون ایجاد صف خرید توسط حقوقی‌ها نسبت به دوره‌های قبل، تا حدودی از نگرانی‌های تحلیلگران بورسی کاسته و این امید را به جای گذاشته است که شاخص با روندی منطقی در روزهای آتی به فعالیت خود ادامه دهد.