در دو سه سال گذشته که دولت تدبیر و امید مسئولیت امور کشور را در دست گرفت، یکی از مهم‌ترین و پُرچالش‌ترین موارد این بوده که دولت باید روند پرداخت یارانه نقدی را متوقف کند و در این زمینه در مجلس قبل مصوبات و تکالیفی بر عهده دولت گذاشته شد و نمایندگان مجلس نهم تا واپسین روزهای فعالیت خود بر این مسئله که دولت باید یارانه نقدی میلیون‌ها نفر را قطع کند، پافشاری می‌کردند.

هرچند اصل موضوع مطرح شدن پرداخت یارانه نقدی در زمان دولت سابق بر عادلانه شدن توزیع ثروت در کشور و برخوردار کردن اقشار کم درآمد از منابع کشور بود، اما عملا کارها در مسیری افتاد که یارانه نقدی به همه کشور پرداخت شد و موضوع توزیع عادلانه یارانه‌ها از همان ابتدا زیر سوال رفت. اساسا افزایش قیمت حامل های انرژی به این دلیل اتفاق افتاده بود که منابع حاصل از آن به اقشار ضعیف جامعه پرداخت شود ولی در عمل چنین نشد.

پس از آن پرداخت یارانه نقدی به همه ایرانیان با هر میزان درآمد و برخورداری آغاز شد و ماهیانه به حساب هر ایرانی ۴۵۵۰۰ تومان واریز شد. دولت وقت می‌گفت ما می‌خواهیم یارانه را از افراد ثروتمند بگیریم و آن را به طبقات ضعیف جامعه بدهیم، ادعایی که هرگز عملی نشد و می‌توان گفت بار افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها در کشور نیز نهایتا دوباره بر دوش اقشار ضعیف قرار گرفت.

بار گرانی‌ها بر دوش کم درآمدها

در تابستان سال ۹۲ وقتی دولت تدبیر و امید فعالیت خود را آغاز کرد، اساسا با پرداخت یارانه نقدی به اقشار جامعه موافق نبود اما امکان حذف یکباره یارانه نقدی مردم هم وجود نداشت. دولت نه بانک اطلاعاتی مناسبی برای شناسایی گروه‌های پُردرآمد داشت و نه اینکه تمایل داشت حذف یارانه نقدی مردم به اسم وی ثبت شود.

در عین حال، برخی مباحث مطرح شده درباره تکالیف مجلس قبل برای دولت درباره حذف یارانه نقدی این بوده که شائبه کار سیاسی مطرح است و مجلس می‌خواهد از این طریق دولت را تحت فشار قرار دهد. با این وجود، اصل موضوع لزوم حذف یارانه گروه‌های برخوردار و حمایت بیشتر از اقشار کم درآمد، موضوعی کاملا درست و تقریبا مورد قبول همه کارشناسان و مسئولان است.

سال گذشته دولت تلاش کرد تا به صورت مسالمت آمیز مردم را راضی کند از خیر یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی بگذرند و به دولت اجازه دهند تا این منابع را در جاهای دیگری هزینه کند. دولت مدعی است می‌تواند در صورت انصراف مردم از دریافت یارانه به عنوان نمونه خدمات بهداشت و درمان را رایگان کند.

موضوع دیگر اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم است به نوعی که امروز قریب به اتفاق اقشار جامعه در تنگناهای اقتصادی به سر می‌برند و با مشکلات اقتصادی فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، از اینرو آنها از هر ناحیه‌ای که بتوانند تلاش می‌کنند منابعی را برای هزینه کردن در زندگی خود فراهم نمایند که یکی از آنها یارانه‌های نقدی است؛ هر چند ناچیز باشد.

یک دلیل دیگر که بسیار برای مردم ملاک عمل و حائز اهمیت است اینکه نمایندگان مجلس می‌نشینند و برای حذف یارانه‌ها مصوبه می‌دهند، آنگاه خود از دریافت یارانه نقدی انصراف نمی‌دهند تا وزارت کار مجبور شود یارانه ۵۰ نفر از آنها را قطع و اعلام عمومی کند.

وقتی در مسئولان چنین دیدگاهی وجود دارد و آنها نیز برای دریافت یارانه نقدی صف می‌کشند، آیا می‌توان به مردم و آن بخشی از جامعه که دچار مشکلات و بحران‌های مالی و معیشتی است گفت لطفا یارانه نگیرید؟

با این حال، دولت در یکی دو سال گذشته از طریق وزارت کار اقدام به قطع یارانه بیش از ۳ میلیون نفر گرفته و معتقد است یارانه از ابتدا هم نباید به این گروه‌ها تعلق می‌گرفت؛ با این وجود برخی اشتباهات در حذف یارانه اقشار کم درآمد نیز باعث اعتراضاتی در این زمینه شده که در نهایت دستور به برگرداندن یارانه برخی معترضان شد.

مسئولانی که همچنان یارانه می‌گیرند

در عین حال، این مسئله که برخی مسئولان و نمایندگان مجلس همچنان اقدام به دریافت یارانه نقدی می‌کنند نیز تامل برانگیز است. پیش از این، افشای فیش‌های حقوقی نجومی برخی مدیران دولتی حواشی فراوانی را در کشور به وجود آورد و موجی از دلخوری و نارضایتی مردم از وجود مدیران اشرافی و متمول به راه افتاد.

اشتباهات پیش آمده در حذف یارانه برخی گروه‌های کم درآمد باعث شده تا نوعی نگرانی همیشگی با برخی گروه‌ها مانند کارگران همراه باشد و آنها هر ماه دچار این دغدغه باشند که ممکن است یارانه آنها قطع شده باشد. در واقع عملکرد نامناسب در شناسایی گروه‌های پُردرآمد و حذف یارانه برخی اقشار معمولی کشور، نوعی ترس و نگرانی در بین مردم ایجاد کرده است.

حالا وزارت کار درباره زمزمه حذف یارانه کارگران که پیش از این نیز از سوی برخی نمایندگان کارگری کشور هشدار داده شده بود واکنش نشان داد و اعلام کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نه تنها برنامه‌ای برای حذف یارانه کارگران ندارد، بلکه تلاش می‌کند با حذف یارانه افراد برخوردار، منابع لازم را به سمت اجرای طرح‌های حمایتی از اقشار کم درآمد هدایت کند.

در این اطلاعیه تاکید شده است: اجرای طرح بیمه همگانی برای بیش از ۱۰ میلیون نفر، ارائه بسته‌های حمایت غذایی، تصویب میزان دستمزد کارگران بیش از تورم از جمله اقداماتی است که دولت تدبیر و امید در اجرای سیاست رفاهی انجام داده است.

دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران با بیان اینکه امیدواریم حذف یارانه‌ها به کارگران نرسد گفت: اگر اینگونه شود که گروه‌های کارگری کشور باید از کمیته امداد برای امرار معاش خود کمک بگیرند.

هادی ابوی اظهار داشت: ما پیش از این هشدارهای لازم را درباره قطع یارانه کارگران داده بودیم. ابوی در اینباره که به دلیل اشتباهات صورت گرفته در حذف یارانه برخی کم درآمدها، احتمال حذف یارانه کارگران نیز دور از ذهن نیست گفت: ملاک‌هایی که وزارت کار برای حذف یارانه‌ها دارد، کارگر بودن افراد را مشخص نمی‌کند.

ابوی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه وزارت کار می‌گوید یارانه کارگران قطع نخواهد شد، اما به دلیل اینکه بانک‌های اطلاعاتی موثقی نداریم که نشان دهد فرد مورد بررسی کارگر است و یا خیر، شاید یارانه کارگران هم حذف شود. ممکن است کارگری دارای منزل مسکونی و یا خودرو و مانند آن باشد و یارانه‌اش قطع شود. آیا در سیستم‌های اطلاعاتی وزارت کار، مشخص می‌شود که فرد کارگر است و یا خیر؟

 خبرگزاری مهر