بازار املاک کشوری در سال گذشته با چهار رویداد موثر بر بازیگران حوزه‌های ساخت، خرید و اجاره‌خانه روبه‌رو شد. طبق داده‌های جدید مرکز آمار -که وضعیت نبض املاک در زمستان۱۴۰۰ را روایت کرده است- سال گذشته سرعت رشد نقطه‌ای قیمت مسکن در کشور فصل به فصل کاهش پیدا کرد که این موضوع کاملا متاثر از کاهش «انتظارات تورمی» و البته «تحولات بازار مسکن تهران» بود. تورم کشوری مسکن در سال گذشته به زیر ۵۰درصد رسید؛ مقایسه این نرخ با تورم مسکن سال۹۹ به معنای آن است که پارسال سرعت رشد قیمت خانه و آپارتمان در کل شهرهای ایران به نصف سال قبل از آن کاهش پیدا کرد. اما با این حال، بررسی رابطه قیمت و اجاره‌خانه در آمار کشوری، «اضافه‌پرش» قیمت را مشابه آنچه در پایتخت رخ داده است، نشان می‌دهد. تابلوی ارقام اجاره مسکن هم خبر از «شکست سقف دولتی» می‌دهد. پارسال قرار بود در کل کشور، اجاره‌بها ۲۰درصد رشد کند؛ اما در واقعیت، تا سه برابر افزایش یافت.

تازه‌‌‌‌ترین آمارهای کشوری از تحولات بازار مسکن نشان‌دهنده کاهش تورم کشوری مسکن است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، بر اساس داده‌‌‌‌های اعلام شده از سوی مرکز آمار، تورم نقطه‌‌‌‌ای مسکن در شهرهای کشور در حالی زمستان سال گذشته به 25‌درصد رسید که این میزان در سه فصل قبل (بهار، تابستان و پاییز 1400)، بیش از این مقدار بوده است. این موضوع به معنای کاهش سرعت رشد قیمت مسکن به لحاظ تحولات نقطه‌‌‌‌ای در زمستان 1400 است.بهار 1400 متوسط قیمت مسکن در کشور در مقایسه با بهار 1399 رشد 100‌درصدی را تجربه کرد. در تابستان تورم نقطه‌‌‌‌ای مسکن کشوری به 60‌درصد کاهش یافت. این میزان در پاییز 1400 به 31‌درصد و در زمستان سال گذشته به 25‌درصد رسید.

تورم بی‌‌‌‌سابقه در بازار اجاره

این در حالی است که بررسی‌‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» با استناد به آمارهای رسمی نشان می‌دهد، سال گذشته، اجاره‌‌‌‌بهای مسکن در کشور سه برابر سقف مصوب دولتی رشد کرد. در شرایطی که مطابق با مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، سقف مجاز افزایش اجاره‌‌‌‌بهای مسکن در کشور به طور متوسط 20‌درصد تعیین شده بود، میانگین اجاره‌‌‌‌بهای کشوری در سال 1400، معادل 59‌درصد رشد کرد و تورم اجاره به مرز 60‌درصد یعنی 3 برابر‌درصد مجاز افزایش اجاره‌‌‌‌بها، رسید. آمارها نشان از تورم بی‌‌‌‌سابقه در بازار اجاره مسکن کشور دارد.آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد متوسط اجاره‌‌‌‌بهای هرمترمربع مسکن به علاوه 3درصد مبلغ ودیعه، در سال 1400 در کشور به 31‌هزار و 720 تومان افزایش یافت که این میزان در مقایسه با متوسط اجاره‌‌‌‌بهای مسکن در سال 99، رشد 59‌درصدی داشته است. این در حالی است که در بازار اجاره مسکن شهر تهران نیز اجاره‌‌‌‌بها بیش از سقف مصوب و تعیین شده از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا افزایش یافته است.

آمار جدید از تورم اجاره

بر اساس گزارشی که روز گذشته مرکز آمار ایران از وضعیت بازار مسکن در زمستان 1400 منتشر کرد، متوسط اجاره‌‌‌‌بهای هر مترمربع واحد مسکونی به علاوه 3درصد مبلغ ودیعه، در زمستان 1400 به 36‌هزار و 900 تومان رسید که این میزان در مقایسه با زمستان سال گذشته 61‌درصد رشد داشته است. این در حالی است که مصوبه افزایش 20‌درصدی اجاره‌‌‌‌بها در زمستان سال گذشته نیز در فرآیند اجرا قرار داشت اما در نهایت قراردادهای اجاره مسکن با افزایش بیش از 60‌درصدی به جای افزایش حداکثر 20‌درصدی تمدید شد.

 بررسی روند تورم اجاره مسکن در کشور در چهار فصل سال 1400 نشان می‌دهد، متوسط رشد اجاره‌‌‌‌بهای مسکن در کشور در بهار سال گذشته حدود 64‌درصد، در تابستان حول و حوش 59‌درصد و در پاییز حدود 52‌درصد بوده است که این میزان در زمستان 1400 به 61‌درصد رسید.

محاسبه اضافه‌‌‌‌پرش مسکن کشوری

«دنیای‌اقتصاد» همچنین با استناد به آمارهای رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، میزان اضافه پرش قیمت  در بازار مسکن کشوری را محاسبه کرد. بر اساس برآوردهای صورت گرفته، نسبت قیمت به اجاره‌‌‌‌بهای مسکن در کشور هم‌‌‌‌اکنون به عدد 29 رسیده است. نسبت قیمت به اجاره‌‌‌‌بهای مسکن که در اصطلاح به آن نسبت pبهr گفته می‌شود، یکی از ابزارهای اصلی سنجش حباب و اضافه پرش قیمت در بازار مسکن است. این نسبت در زمستان 1400 و بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار، به 29 رسیده است. در حالی که در شرایط متعارف باید این نسبت بین عدد 15 تا حداکثر 25 باشد.

فاصله بین این اعداد تا عدد 29 نشان‌دهنده میزان اضافه پرش قیمت در بازار مسکن کشوری در سال 1400 است.

اعلام قیمت مسکن در 1400

مرکز آمار ایران در حالی اطلاعات مربوط به تحولات بازار مسکن در زمستان سال 1400 را در روز گذشته منتشر کرد که محاسبات «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در کشور در سال گذشته به 11‌میلیون و850‌هزار تومان رسیده است. این میزان در مقایسه با متوسط قیمت مسکن کشور در سال 1399 معادل 48‌درصد افزایش داشته است.  متوسط قیمت زمین و املاک مسکونی کلنگی نیز در سال 1400 در کشور به ازای هر مترمربع به 11‌میلیون و 250‌هزار تومان رسید که این میزان نیز رشد 44‌درصدی نسبت به سال 99 را نشان می‌دهد. آمارها و برآوردها نشان می‌دهد در سال گذشته هم به لحاظ سطح قیمت وهم به لحاظ میزان تورم، جاماندگی بازار زمین از بازار مسکن کشوری مشهود است. یعنی در سال گذشته هم متوسط قیمت وهم میزان رشد قیمت در بازار معاملات واحدهای مسکونی بیشتر از بازار معاملات زمین و املاک مسکونی کلنگی بوده است.

آمار فصلی از تحولات مسکن

بر اساس اعلام مرکز آمار ایران در زمستان سال گذشته، متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌‌‌‌های معاملات ملکی در کل کشور 11‌میلیون و670‌هزار تومان با میانگین مساحت ٢٤٥ مترمربع بوده است، که نسبت به فصل قبل، 8/ 6‌درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 4/ 25درصد افزایش داشته است.

همچنین، متوسط قیمت فروش هر مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌‌‌‌های معاملات ملکی در سطح کل کشور 12‌میلیون و797 ‌هزار تومان با میانگین مساحت ١٠٧ مترمربع و متوسط عمر بنای ١٣ سال بوده است، که نسبت به فصل قبل، 8/ 8درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 8/ 24‌درصد افزایش داشته است. داده‌‌‌‌های اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران درباره تحولات بازار مسکن کشور در زمستان 1400 همچنین حاکی است: متوسط مبلغ اجاره‎ ماهانه به‌‌‌‌علاوه‎ 3‌درصد ودیعه‎ پرداختی برای اجاره‎ یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌‌‌‌های معاملات ملکی در سطح کشور حدود 36‌هزار و 900 تومان با میانگین مساحت ١٠٣ مترمربع و متوسط عمر بنای ١٥ سال بوده است، که نسبت به فصل قبل 3/ 16‌درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 9/ 60‌درصد افزایش داشته است.