بورس اوراق‌بهادار تهران در حالی حمایت معتبر یک‌میلیون و ۳۰۰هزارواحدی را از دست داد که در جریان معاملات سومین روز از هفته نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با کاهش بیش از ۱۹هزار واحدی در سطح یک‌میلیون و ۲۷۷هزار واحد تثبیت شد؛ این در حالی است که تا پیش از این بسیاری از کارشناسان معتقد بودند با توجه به گزارش عملکرد ۶ماهه شرکت‌ها احتمالا حمایت و کف‌سازی معتبری در محدوده یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحد صورت بگیرد، اما بازار سهام برخلاف آنچه که انتظار می‌رفت بر مدار نزولی باقی‌ماند و با از‌دست‌دادن سطح یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحدی این احتمال را بیش از پیش تقویت کرد که احتمالا نماگر اصلی بورس تهران تا سطح یک‌میلیون و ۲۷۰هزار واحد یا احتمالا در سناریویی بدبینانه‌‌‌‌‌‌تر تا محدوده پایین‌تری افت کند.
سقوط آزاد شاخص‌کل
در جریان معاملات روز دوشنبه نماگر اصلی بازار با کاهش ۴۷/ ۱درصدی معادل ۱۹هزار و ۶۴ واحد کاهش داشت و در سطح یک‌میلیون و ۲۷۷هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص‌کل با افت ۱۸/ ۱درصدی در سطح ۳۷۷هزار واحد قرار گرفت. نبود جریان نقدینگی کافی در بازار سهام در کنار خروج ادامه‌دار سرمایه از بازار، بورس تهران را در مسیر بی‌تفاوتی قرار داده که نسبت به هیچ خبر و گزارشی که به بازار مخابره می‌شود، واکنشی نشان نمی‌دهد. در چنین شرایطی که فضای معاملاتی بازار سهام به‌طور کلی مناسب نیست، ناشران نیز به انتشار اطلاعات به‌موقع به سهامداران پایبند نیستند و این موضوع باعث‌شده تا علاوه‌بر افزایش ریسک معاملات در بازار یادشده، فعالان بازار سرمایه نیز نسبت به گزارش‌ها و اخباری که بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، بی‌تفاوت باشند، به‌طوری‌که در معاملات روز گذشته نیز مجموع ارزش معاملات خرد سهام در سطحی پایین‌تر از دو‌هزار میلیارد‌تومان باقی‌ماند و با افزایش ۶/ ۱۱درصدی در مقایسه با روز گذشته رقم هزار و ۵۵۸میلیارد‌تومان را به‌ثبت رساند. ضمن اینکه در ادامه روند خروج نقدینگی از بازار حدود ۱۹۵میلیارد‌تومان از سرمایه سرمایه‌گذاران خرد از بورس تهران خارج شد و برای هفدهمین روز متوالی خروج نقدینگی از بازار یادشده به‌ثبت رسید؛ این در حالی است که در روز گذشته گروه «محصولات شیمیایی» با بیش از ۳۹میلیارد‌تومان خروج نقدینگی، بیشترین خروج سرمایه حقیقی درمیان صنایع را به‌نام خود به‌ثبت رساند و پس از آن صنعت «فلزات اساسی» با خروج پول حدود ۱۷/ ۳۵میلیارد‌تومانی در دومین‌مرتبه از بیشترین خروج نقدینگی درمیان صنایع موجود در بازار سهام قرار گرفت. در عین‌حال گروه «خودرو و ساخت قطعات» با جذب نقدینگی بیش از ۸۵۰میلیون تومانی در صدرجدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت و پس از آن گروه «انبوه‌سازی» بیشترین ورود پول حقیقی را به‌ثبت رساندند. به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای روز گذشته بازار سرمایه «شپنا» با خروج بیش از ۷/ ۱۵میلیارد تومان در صدر خروج نقدینگی بورس روز گذشته قرار گرفت، پس از آن، «فولاد» با خروج بیش از ۳/ ۱۴میلیارد‌تومانی در رده دوم خروج پول حقیقی از نمادهای معامله‌شده بورس تهران قرار گرفت و در‌مرتبه بعدی جدول نیز «شتران» با خروج حدود ۱۳میلیارد‌تومانی بیشترین خروج سرمایه در روز دوشنبه را به‌نام خود به‌ثبت رساند؛ این در حالی است که نمادهای «شبندر» و «وآذر» به ترتیب با ورود پول حدود ۸/ ۳۹میلیارد‌تومان و بیش از ۲/ ۴میلیارد‌تومان همراه شدند.
بورس و بودجه
در حال‌حاضر بازار سرمایه در شرایطی قرار دارد که تقریبا بازار فرصت تاثیرپذیری از گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها را از دست داده و گزارش‌های منتشرشده نیز به واسطه جو غالبی که بر بازار حاکم است، جز نوسان‌هایی نصفه و نیمه در مقاطعی و برخی تک‌سهم‌های محدود نتوانستند آنطور که انتظار می‌رفت شرایط نسبتا مثبتی در بازار ایجاد کنند؛ این در حالی است که بر اساس تحلیل کارشناسان بورسی صنایعی مانند سنگ‌آهن، فولاد، فلزات و برخی پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌ها وضعیت چندان مناسبی در ۶ماهه ابتدایی سال نداشتند اما در مقابل برخی صنایع کوچک نظیر غذایی‌ها، کاشی‌ها، سیمان، دارو و البته برخی تک‌سهم‌ها و پالایشی‌‌‌‌‌‌‌ها وضعیت بهتری را تجربه کردند. در چنین شرایطی است که به‌نظر می‌رسد در کنار ریسک‌های متعدد سیاسی و غیر‌سیاسی که همواره بازار را تحت‌تاثیر خود قرار می‌دهد، احتمالا از این پس بازار میزبان خبرها و تحولات بودجه‌ای و همچنین گزارش عملکرد ماهانه مهر‌ماه شرکت‌ها قرار گیرد.
دو گزینه پیش‌رو
بررسی شرایط کلی بازار سهام حکایت از آن دارد که در وضعیت فعلی دو گزینه پیش‌روی بورس است که بر این اساس احتمالا دو سناریو پیش‌روی سرمایه‌گذاران این بازار خواهد بود. در سناریوی اول هرچند بر اساس تحلیل کارشناسان احتمال به‌وقوع پیوستن آن کم است، فرض می‌شود جریان نقدینگی جدیدی آرام‌آرام وارد بازار شود و قدرت خریدار در بازار نسبتا افزایش یابد، به‌طوری‌که فرض می‌شود احتمالا سهم‌های بزرگ به واسطه گزارش عملکردها، رفتار دولت درخصوص بودجه و همچنین رفتار بازار کمی درجا زده و آرام می‌شوند اما احتمالا برخی سهم‌های کوچک که هم گزارش خوبی داشته و هم احتمال افزایش اقبال بازار به آنها زیاد است، بیشتر مورد‌توجه سرمایه‌گذاران قرار خواهند گرفت.
در سناریوی بعدی که احتمالا بدبینانه‌ترین حالت ممکن است فرض بر این است که روند فرسایشی معاملات همچنان ادامه یابد و به‌دنبال این با پایداری طولانی‌مدت رکود در معاملات به تعبیر برخی تحلیلگران احتمالا مرگ مغزی بورس تهران را شاهد خواهیم بود، ضمن اینکه شرایط فعلی بازار سهام نیز بر این نگرانی می‌افزاید که بازار در عین ارزندگی در مداری خنثی باقی‌بماند. به تعبیر دیگر روند معاملات به گونه‌ای باشد که احتمالا بورس تهران نوسان‌های کوتاه‌مدت مثبت و منفی داشته باشد که برآیند آن برای بازار و سرمایه‌گذاران مطلوب نخواهد بود. ضمن اینکه به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی بازار سهام فارغ از ناامیدی‌‌‌‌‌‌‌هایی که ناشی از مشکلات داخلی است، آمار و اعداد منتشرشده از اقتصادهای جهانی نیز سیگنال خوبی به بازار مخابره نمی‌کنند، به‌طوری‌که نرخ افزایش دستمزد در آمریکا بعد از ۳۴سال نسبتا آرام، اکنون از دهه ۱۹۷۰ پیشی گرفته است. بر این اساس آمار و اعداد منتشرشده خبر از تورمی فراگیر در اقتصاد جهانی می‌دهد که راه طولانی برای کنترل آن نیاز است. احتمالا در ادامه رکودی سخت گریبانگیر بازارها خواهد شد. از طرفی کاهش رشد در اقتصاد منطقه یورو در ماه اکتبر عمیق‌تر دیده می‌شود و هر دو بخش خدمات و تولید همچنان شاهد تشدید رکود برای شروع سه‌ماهه چهارم هستند. ارقام ناامیدکننده داده‌های تقاضای چین نیز قیمت نفت را بیش از یک‌درصد کاهش داد. بر این اساس، با توجه به تاثیرپذیری بازار سرمایه ایران از متغیرهای جهانی و به ویژه وضعیت اقتصاد چین که مهم‌ترین خریدار کامودیتی ایران است، این عوامل در کنار هم خبر از ادامه روند رو به افول بورس تهران می‌دهد، بنابراین طبیعی است که تقاضایی در بازار وجود نداشته باشد و به‌دنبال نگرانی‌های موجود سرمایه‌گذاران به‌دنبال فروش سهم‌های خود و خروج از بازار سرمایه باشند. البته این احتمال منتفی نیست که در روزهای پیش رو عواملی خارج از پیش فرض های این تحلیل هر چند موقت روند بازار سهام را معکوس کنند و افزایش تقاضا منجر به تغییر کوتاه مدتی سمت و سوی شاخص کل بشود.
مسیر معاملات
نگاهی دقیق‌‌‌‌‌‌تر به روند معاملات بازار سهام در روز دوشنبه نشان می‌دهد که بورس تهران از آغاز معاملات تحت‌تاثیر نماد معاملاتی «فولاد» در مدار نزولی قرار گرفت، به‌طوری‌که در ۱۵ دقیقه ابتدایی نماگر اصلی بازار با تاثیرپذیری از نمادهای «فولاد»، «فارس» و «کچاد» با کاهش ۲هزار و ۲۹۰ واحدی مواجه شد. شاخص هم‌وزن نیز در مدت زمان یادشده افتی ۲۸ واحدی را به‌ثبت رساند؛ این در حالی است که شاخص‌کل تا میانه‌‌‌‌‌‌های بازار تحت‌تاثیر معاملات نمادهای «فولاد»، «نوری» و «فارس» کاهش بیش از ۳هزار و ۳۹۹ واحدی را به‌ثبت رساند. افزایش عرضه‌ها در بازار در حالی ادامه یافت که شاخص‌کل نهایتا در پایان معاملات روز دوشنبه افت چشمگیر بیش از ۱۹هزار واحدی را به‌ثبت رساند و در کانال یک‌میلیون و ۲۷۷هزار واحد مورد معامله قرار گرفت؛ این در حالی است که‌نماد معاملاتی «فولاد» با بیش از ۳هزار و ۶۸۴ واحد تاثیر منفی، نقش اول افت دیروز شاخص را بر عهده داشت. در‌مرتبه دوم نیز‌نماد «کچاد» با هزار و ۳۱۴ واحد تاثیر مثبت بر شاخص‌کل بیشترین تاثیر مثبت بر نماگر یادشده را به‌ثبت رساند. در نقطه مقابل نماد «شبندر» با بیش از ۶۸۷ واحد بیشترین تاثیر مثبت را روی نماگر اصلی بازار سهام داشت. شاخص هم‌وزن هم همانند شاخص‌کل از ابتدای معاملات در ریلی نزولی نوسان کرد و نهایتا با افتی ۱۸/ ۱درصدی (معادل ۴هزار و ۴۵۸ واحد) به معاملات خود پایان داد.
