1 . معرفی

انتشار گازهای گلخانه ای (GHG)، به ویژه CO ₂ ، ناشی از مصرف سوخت فسیلی، گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی را به یک مسئله اصلی در قرن بیست و یکم تبدیل کرده است ( Nunes, 2023 ). انتشار CO ₂ از دهه 1960 افزایش یافته است و آن را به علت اصلی گرم شدن کره زمین تبدیل کرده است (رایهان و باری، 2024) . گرمایش جهانی به اقتصاد، دولت، هنجارهای اجتماعی و ژئوپلیتیک آسیب می رساند. گرمایش جهانی و تغییرات محیطی بسیاری از مردم را در معرض قحطی، بیماری، سیل و کمبود آب قرار داده است (رایهان، 2023a) .

در طول چهل سال گذشته، گردشگری باعث پیشرفت اقتصادی در کشورهای ثروتمند و در حال توسعه شده است و اقتصاد جهانی را تقویت کرده است. سفر و گردشگری بین سال‌های 2014 تا 2019، قبل از همه‌گیری کووید-19، یک پنجم کل مشاغل جدید را در سراسر جهان ایجاد کرد. در سال 2019، این صنعت 10.3 درصد از کل اشتغال یا 334 میلیون شغل و 10.4 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان یا 10 تریلیون دلار را به خود اختصاص داده است ( WTTC، 2023 ). شورای جهانی سفر و گردشگری ( WTTC، 2023 ) گزارش داد که صنعت گردشگری پس از شیوع بیماری 7.6 درصد به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کرده است. کسب‌وکارهای مرتبط با گردشگری از جمله مهمان‌نوازی، اقامت و پذیرایی، بیکاری را کاهش داده و بخش‌های تولیدی و خدماتی را تقویت می‌کنند. بنابراین، این کمک‌ها باعث تقویت اقتصاد کشورهای مستقر و در حال ظهور می‌شود ( موونو و شیونز، 2022 ؛ خیزار و همکاران، 2023 ). گردشگری برای رونق اقتصادی حیاتی است و بهبود آن برای کاهش مشکلات اقتصادی کووید-19 بسیار مهم است.

در حالی که گردشگری دارای مزایای اقتصادی است، ممکن است به محیط زیست آسیب برساند. استفاده از انرژی گردشگران برای حمل و نقل، اسکان و تفریح ​​همگی از طریق انتشار کربن انتشار کربن به تغییرات آب و هوایی کمک می کنند ( Adebayo et al., 2023 ; Nwaeze et al., 2023 ). بنابراین، گردشگری به طور مستقیم و غیرمستقیم بر اکوسیستم های محلی و جهانی تأثیر می گذارد ( عزیز و همکاران، 2020 ؛ Ehigiamusoe و همکاران، 2023 ). طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری، گردشگری تقریباً 5 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای جهان را به خود اختصاص می دهد که حمل و نقل 75 درصد و تسهیلات مسکن 20 درصد سهم دارند ( جیاقی و همکاران، 2022 ). با این حال، به گفته UNWTO، می تواند اکوسیستم های ساحلی، سیستم های حمل و نقل و زیرساخت ها را نیز بهبود بخشد. چندین کشور برای تامین مالی حفاظت از محیط زیست، مالیات سبز بر گردشگران وضع کرده اند. علیرغم کمبود اطلاعات، درآمدها برای به حداقل رساندن اثرات مضر گردشگری و حفاظت از محیط های دریایی و ساحلی استفاده می شود. کشورهای نوظهور برای رشد و توسعه اقتصادی به شدت به گردشگری متکی هستند و تحقیقات پایداری گردشگری را حیاتی می کند. این اقتصادها در برابر تخریب محیط زیست، بهره برداری و افزایش سطح دریاها آسیب پذیر هستند ( جهانگر و همکاران، 2023 ).

گردشگری پایدار می تواند از محیط زیست محافظت کند، رفاه جامعه و آموزش را بهبود بخشد و فقر را کاهش دهد (رایحان، 2024a) . اغلب برای رسیدگی و هماهنگ کردن گردشگری تاریخی، مدیریت گردشگری، نگرانی های اجتماعی و پیشرفت اقتصادی استفاده می شود. اگر گردشگری به نفع جوامع میزبان باشد و مانعی برای نسل های آینده نباشد، گردشگری می تواند به دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDGs) کمک کند. پایداری در تجارت گردشگری بسیار مهم است زیرا می تواند به محیط زیست و اقتصاد محلی آسیب برساند. بنابراین، ممکن است جمعیت های محلی را به حاشیه رانده و توسعه فراگیر را محدود کند ( چن، 2023 ). در دستور کار 2030 برای توسعه پایدار به گردشگری اشاره شده است ( رسولی منش و همکاران، 2023 ). به طور خاص، SDG Target 8.9 گردشگری پایدار را ترویج می کند که فرهنگ و محصولات محلی را حفظ می کند و شغل ایجاد می کند. هدف SDG 12. b بر نظارت بر توسعه پایدار گردشگری، به ویژه مصرف و تولید تأکید دارد. در نهایت، SDG Target 14.7 به دنبال تقویت اقتصاد کشورهای در حال توسعه با استفاده پایدار از منابع دریایی، به ویژه گردشگری است. گردشگری می تواند به طور غیرمستقیم از همه SDG ها حمایت کند. به عنوان مثال، اشتغال و پول نقد ایجاد می کند و آن را برای کاهش فقر حیاتی می کند.

گردشگری، توسعه اقتصادی، مصرف انرژی و پایداری زیست محیطی به هم مرتبط هستند و بسیاری از کارشناسان آنها را مورد مطالعه قرار داده اند. بسیاری از مطالعات بررسی کرده اند که چگونه گردشگری، پیشرفت اقتصادی و مصرف انرژی بر انتشار CO ₂ در کشورهای مختلف یا خوشه های کشور تأثیر می گذارد (Raihan, 2024b) . بر اساس این مطالعات، گردشگری می تواند پیامدهای مثبت و منفی بر سطوح آلودگی داشته باشد. اگرچه تحقیقات قبلی نشان داده است که گردشگری کیفیت هوا را کاهش می دهد، اما هیچ چیز در مورد چگونگی تأثیر گردشگری بر انتشار CO2 در کویت شناخته نشده _است . تأثیر زیست‌محیطی گردشگری در کشورهای در حال توسعه با اقتصادهای پردرآمد مانند کویت، به ویژه با استفاده از روش‌های اقتصادسنجی، به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. تحقیق برای توسعه استراتژی های گردشگری پایدار در کویت ضروری است. گردشگری و انتشار کربن به‌ویژه در زمینه بی‌طرفی کربن و SDGs مورد مطالعه ضعیفی قرار گرفته‌اند.

با توجه به تأثیرات فزاینده تغییرات آب و هوایی بر محیط زیست، تلاش های متعددی توسط کشورهای متعددی در سراسر جهان برای دستیابی به بی طرفی کربن و پایداری صورت گرفته است. اگرچه مطالعات متعددی اثرات زیست محیطی عوامل مختلف را در بسیاری از کشورها در سراسر جهان مورد بررسی قرار داده‌اند، اما هنوز یک شکاف تحقیقاتی در ادبیات موجود وجود دارد که تأثیرات عوامل محیطی را برای دستیابی به بی‌طرفی کربن به‌ویژه در زمینه کویت برجسته می‌کند. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی اثرات پویای ورود بازدیدکنندگان خارجی، گسترش اقتصادی و مصرف انرژی بر انتشار _{CO2 کویت است.}

کویت برای مطالعه فعلی برای بررسی گردشگری و انتشار CO2 در چارچوب انرژی-اقتصاد-محیط زیست به دلایل مختلف انتخاب _شد . کویت یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان با اقتصاد مبتنی بر نفت است. کویت از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه رتبه پنجم و در تولید ناخالص داخلی سرانه رتبه بیستم را دارد. تولید ناخالص داخلی سرانه کویت در سال 2022، 43434 دلار بود ( بانک جهانی، 2024 ). اقتصاد کویت تحت سلطه صنعت وابسته به انرژی است. سیاست‌های متنوع‌سازی، نفت را به 43 درصد از تولید ناخالص داخلی و 70 درصد از صادرات تبدیل کرده است ( Gelan et al., 2021 ). کویت برای تامین انرژی مورد نیاز خود از سوخت های فسیلی مانند نفت و گاز استفاده می کند. با افزایش مصرف سوخت فسیلی، انتشار CO ₂ افزایش می یابد. ملت نگران افزایش انتشار گازهای گلخانه ای، به ویژه در صنعت انرژی است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی ( IEA، 2024 )، کویت از 15.7 مگاوات ساعت در هر نفر در سال برق استفاده می کند که در رتبه ششم بین المللی قرار دارد . کویت، یک ایالت بسیار شهری با جاذبه های گردشگری و خدمات مختلف، همچنین دارای بخش گردشگری رو به رشدی است. با صنعت هتلداری کوچک اما قوی خود، مهمان نوازی در سطح جهانی را ارائه می دهد. شهر کویت دارای موزه‌های عالی، کرنیشی با سواحل شانه‌شده و رستوران‌های مجلل، مجتمع‌های تجاری و تفرجگاه‌های تفریحی پیشرفته، استراحت‌گاه‌های طولانی و آرامش‌بخش، و استراحتگاه‌های ساحلی جدید است. بر اساس گزارش بانک جهانی (2024) ، کویت در سال 2019 شانزدهمین کشور پربازدید در آسیا و هشتمین کشور خاورمیانه بود. بخش گردشگری کویت 6 درصد از تولید ناخالص داخلی و 7 درصد رشد اشتغال را در سال 2019 داشته است. تخمین زده می شود که درآمد گردشگری افزایش یابد. 5.46 درصد در سال، به 1.2 میلیارد دلار در کویت تا سال 2027.

افزایش مصرف برق ناشی از فعالیت‌های اقتصادی و گردشگری، سوزاندن سوخت‌های فسیلی بیشتری را الزامی می‌کند که باعث افزایش انتشار CO ₂ در کویت می‌شود. به گفته وزارت برق و آب کویت تا سال 2030، مصرف انرژی در کویت چهار برابر خواهد شد. انتشار CO ₂ مرتبط با انرژی کویت در سال 2021 بیش از چهار برابر میزان سال 1990 بود. آنها بین سال‌های 2016 و 2021 13 درصد رشد کردند. پس از قطر، این کشور دومین بالاترین سرانه انتشار CO ₂ ناشی از احتراق سوخت را در سال 2021 به ثبت رساند ( AlAbdullah et al., 2023 ). تغییرات آب و هوای کویت بر تنوع زیستی دریایی، کمبود آب، افزایش سطح دریاهای ساحلی و دمای بیشتر تأثیر می گذارد. خطرات قلبی عروقی و میزان مرگ و میر کارگران جدید کویتی در دمای بالا سه برابر می شود ( Alahmad et al., 2020 ). با این حال، کویت متعهد به بی طرفی کربن در نفت و گاز تا سال 2050 و سایر بخش ها تا سال 2060 شده است ( KUNA, 2022 ). بنابراین، کویت باید سیاست ها و برنامه های عملیاتی مناسبی را برای دستیابی به اهداف اقلیمی و حفظ پایداری زیست محیطی ایجاد کند. یک مطالعه تجربی گسترده در مورد رشد اقتصادی، گردشگری، مصرف انرژی و انتشار دی‌اکسید کربن _در کویت می‌تواند سیاست‌هایی را برای کاهش انتشار کربن و دستیابی به اهداف اقلیمی و در عین حال تقویت اقتصاد از طریق گردشگری پایدار ارائه دهد.

مطالعه حاضر اولین مطالعه ای است که رابطه متقابل بین گردشگری و انتشار کربن را در محیط خاص کویت بررسی می کند. ما تأثیر دوگانه مشارکت های منفی و مثبت گردشگری را در چارچوبی جامع ارزیابی می کنیم که مصرف انرژی را به حساب می آورد. این مطالعه ادبیات مربوط به توانایی کربن زدایی را برای کاهش انتشار و رسیدن به خنثی کربن از طریق تکنیک تاخیر توزیع شده اتورگرسیو (ARDL) گسترش می دهد. با افزودن ادغام ترکیبی سری، مدل ARDL می‌تواند یک رابطه بلندمدت را شبیه‌سازی کند و عملکرد تخریب محیطی را بهتر از سایر روش‌های هم‌انجمادی به تصویر بکشد. برای تایید یافته ها از چندین آزمایش ریشه واحد و تشخیصی استفاده شد. نتایج نشان خواهد داد که آیا بخش گردشگری کویت به ابتکارات بهره وری انرژی و بهره وری نیاز دارد یا خیر. انتشار کربن و زوال محیطی گردشگری به نوع انرژی بستگی دارد. این مطالعه بر اهمیت تقویت انرژی پاک، فناوری کارآمد انرژی و منابع مالی انرژی تجدیدپذیر در گردشگری کویت تاکید کرد. این استراتژی ممکن است به دستیابی به SDG 7 و بی طرفی کربن کمک کند.

سیاست گذارانی در کویت و سایر کشورهای در حال توسعه که مایل به سرمایه گذاری در گردشگری هستند، از این تحقیق سود خواهند برد. این مطالعه همچنین آگاهی در مورد کاهش آلودگی، مدیریت زباله، و بودجه برای سایت‌های میراث فرهنگی کویت را افزایش می‌دهد. انتظار می رود این تلاش ها برای تقویت گردشگری بین المللی، دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار، ترویج مصرف و تولید پایدار، مبارزه با تغییرات آب و هوا و حفظ استفاده از منابع طبیعی باشد. این اهداف با اهداف SDG 8، 12، 13 و 14 مطابقت دارند. با این حال، همه‌گیری جهانی COVID-19 باعث رشد گردشگری شده است که ممکن است به دولت‌ها در غلبه بر مشکلات اقتصادی خود کمک کند. بنابراین، تجزیه و تحلیل یکپارچه گردشگری، اقتصاد، انرژی و انتشار گازهای گلخانه ای می تواند به مسائل توسعه کویت بپردازد. مطالعه ای مانند این می تواند به اقدامات کاهش انتشار کمک کند و به کویت در رسیدن به بی طرفی کربن کمک کند. این مطالعه پیامدهای عملی برای ارزیابی سیاست های زیست محیطی و توسعه استراتژی هایی برای آماده سازی کویت برای آینده آب و هوای جهانی 1.5 درجه سانتی گراد دارد. چارچوب های سیاستی پیشرفته و اقدامات استراتژیک برای مقابله با اثرات منفی تغییرات آب و هوا از توسعه پایدار و رفاه طولانی مدت زیست محیطی محافظت می کند. این مطالعه بررسی روابط بین گردشگری، اقتصاد، انرژی و محیط زیست در سایر کشورهای در حال رشد را برای یافتن تعادلی بین رشد اقتصادی مبتنی بر گردشگری و حفاظت از محیط زیست توصیه می‌کند.

2 . بررسی ادبیات

تخریب محیط زیست به دلیل تغییرات آب و هوایی یک مشکل بزرگ در مقیاس جهانی است. مطالعات متعددی منابع مختلف انتشار کربن را به عنوان ابزاری برای جلوگیری از آسیب بیشتر مورد بررسی قرار دادند . . ادبیات موجود رابطه بین انتشار کربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی را بررسی می‌کند، اما تأثیر عدم قطعیت‌های سیاست اقتصادی و فعالیت‌های انسانی مانند گردشگری بر عملکرد کربن به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است. مطالعات قبلی به این نتیجه رسیدند که گردشگری عامل اصلی تخریب محیط زیست است. در نتیجه، اخیراً فعالیت های زیادی توسط سیاستمداران و محققان علاقه مند به بررسی تأثیر گردشگری بر محیط طبیعی صورت گرفته است. به عنوان مثال، پیگرام (1980) ارتباط بین گردشگری و محیط زیست را بررسی کرد و دریافت که ممکن است تأثیر مثبت، خنثی یا منفی بر کیفیت محیط داشته باشد. چندین مطالعه نشان داده اند که گردشگری تأثیر مثبت و قابل توجهی بر انتشار CO ₂ دارد (گردشگری باعث افزایش انتشار CO ₂ می شود ).

افزایش درازمدت در انتشار CO ₂ ممکن است نتیجه گردشگری باشد، با افزایش مصرف انرژی که مستقیما بر انتشار CO _{2 تاثیر می گذارد.} لئون و همکاران (2014) از یک رویکرد STIRPAT برای داده های تابلویی متوازن کشورهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته برای دوره 1998 تا 2006 استفاده کرد. نتایج نشان داد که گردشگری به میزان قابل توجهی در انتشار CO ₂ در کشورهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته کمک می کند. علاوه بر این، Ochoa-Moreno و همکاران. (2022) یک رابطه مثبت بین گردشگری و انتشار CO ₂ از سال 1995 تا 2018 در نمونه ای از 20 کشور آمریکای لاتین کشف کرد. زمان و همکاران (2016) رابطه بین رشد اقتصادی، انتشار CO ₂ ، توسعه گردشگری و تقاضای انرژی را در پانل سه منطقه متنوع جهان شامل شرق آسیا و اقیانوسیه، اتحادیه اروپا و OECD با درآمد بالا (سازمان همکاری اقتصادی و توسعه) و کشورهای غیر OECD. این مطالعه گزارش داد که انتشار CO ₂ ناشی از گردشگری و مصرف انرژی به طور یکنواخت است. فاروق و همکاران (2024) از داده های اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) برای سال های 2000-2019 در حالی که رویکردهای حداقل مربعات معمولی کاملاً اصلاح شده (FMOLS) و حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) را برای بررسی رابطه بین تخریب گردشگری-انرژی-محیط زیست به کار گرفت. . این مطالعه نشان داد که تعداد ورود گردشگران و استفاده از انرژی سوخت فسیلی رابطه مثبتی با انتشار _{CO2 نشان داد.}

بالی و همکاران با استفاده از داده‌های 1995 تا 2014 . (2019) گزارش داد که رشد اقتصادی و گردشگری باعث افزایش انتشار CO ₂ در کشورهای مدیترانه ای می شود. دوربری و سیتانا (2015) تأثیر گردشگری و سفر بر تغییرات آب و هوایی در موریس را بررسی کردند و کشف کردند که افزایش ورود گردشگران و رشد اقتصادی با افزایش انتشار CO2 همراه _است . نواز و همکاران (2023) از داده‌های 1995 تا 2018 برای 12 کشور برتر توریستی اتحادیه اروپا (EU) استفاده کرد و پیوندهای پویا بین توسعه‌های گردشگری و انتشار CO ₂ را در حالی که تأثیر رشد اقتصادی و تقاضای انرژی را تحت چارچوب پانل کنترل کرد، بررسی کرد. ARDL. یافته‌ها نشان داد که رشد اقتصادی، گردشگری و مصرف انرژی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای تأثیر مثبت دارد. نوشین و همکاران با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) با استفاده از داده های سری زمانی از سال 1995 تا 2017 . (2021) دریافتند که گردشگری، رشد اقتصادی و استفاده از انرژی با افزایش انتشار CO2 در منطقه آسیا به تخریب محیط زیست کمک کرده _است . Balsalobre-Lorente و همکاران. (2020) نشان داد که تغییرات آب و هوایی ناشی از انتشار CO _{2 توسط استفاده از انرژی، گردشگری و رشد اقتصادی در کشورهای OECD بین سال‌های 1994 تا 2014 افزایش می‌یابد.} سلواناتان و همکاران با استفاده از مدل ARDL . (2021) روابط متقابل بین گردشگری، مصرف انرژی، انتشار CO2 و رشد اقتصادی در جنوب آسیا را با استفاده از داده‌های دوره 1990-2014 بررسی _کرد . این مطالعه نشان داد که گردشگری، استفاده از انرژی و رشد اقتصادی به طور مثبت در انتشار CO ₂ در بلندمدت نقش دارند. خان و همکاران با استفاده از داده‌های 1990-2016 برای 51 کشور ابتکاری کمربند و جاده (BRI) . (2020) گزارش داد که گردشگری، رشد اقتصادی و استفاده از انرژی باعث افزایش انتشار CO _{2 می شود.} لی و براهماسرن (2016) گزارش دادند که گردشگری، استفاده از انرژی و رشد اقتصادی تأثیر مثبتی بر انتشار کربن در جنوب صحرای آفریقا دارد.

شریف و همکاران (2017) رشد ورود گردشگران انتشار CO ₂ در پاکستان را با گرفتن داده های سری زمانی از دوره 1972-2013 بررسی کرد. نتایج حاصل از ARDL، FMOLS، و DOLS نشان داد که رشد اقتصادی و تعداد گردشگرانی که از پاکستان بازدید می‌کنند تأثیر عمده‌ای بر انتشار کربن این کشور دارد. علاوه بر این، علی و همکاران. (2020) با استفاده از رویکرد ARDL ، تأثیر ورود گردشگران، رشد اقتصادی و استفاده از انرژی بر انتشار CO ₂ در پاکستان را طی دوره 1981 تا 2017 بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که رشد اقتصادی، گردشگری بین‌المللی و مصرف انرژی به قیمت کیفیت محیطی تمام می‌شود. با استفاده از داده های دوره 1977 تا 2015، Katircioglu و همکاران. (2020) گزارش داد که رشد اقتصادی، مصرف انرژی و گردشگری تأثیر مثبتی بر انتشار CO2 _در قبرس دارد. سکرافی و سقایر (2018) رابطه بین توسعه گردشگری، مصرف انرژی و انتشار کربن در تونس را از سال 1974 تا 2014 با استفاده از رویکرد ARDL بررسی کردند. این مطالعه گزارش داد که گردشگری به طور غیرمستقیم از طریق مصرف انرژی بر کیفیت محیط تاثیر می گذارد.

سولارین (2014) از داده های دوره 1972 تا 2010 برای مالزی استفاده کرد و گزارش داد که رشد اقتصادی، مصرف انرژی و گردشگری تأثیر مثبتی برانتشار _{CO2 دارند.} آدبایو و همکاران با استفاده از داده های دوره 1995 تا 2018 . (2023) گزارش داد که ورود گردشگران، رشد اقتصادی و مصرف انرژی باعث افزایش تخریب محیط زیست در تایلند می شود. ژانگ و ژانگ (2021) از داده‌های 30 استان چین در دوره 2000 تا 2017 استفاده کردند. این مطالعه تأثیر مثبت رشد اقتصادی، مصرف انرژی و گردشگری را برانتشار _{CO2 گزارش کرد.} نپال و همکاران با استفاده از داده های دوره 1975 تا 2014 . (2019) گزارش داد که ورود گردشگران، رشد اقتصادی و مصرف انرژی باعث افزایش تخریب محیط زیست در نپال می شود. ایوب اوغلو و اوزار (2020) ارتباط بین انتشار CO ₂ ، ورود گردشگران، مصرف انرژی و رشد اقتصادی را برای دوره 1960 تا 2014 در ترکیه تجزیه و تحلیل کردند. نتایج نشان داد که گردشگری، رشد اقتصادی و مصرف انرژی از عوامل انتشار CO2 _هستند . خانال و همکاران (2022) رابطه بین گردشگری، استفاده از انرژی، رشد اقتصادی و انتشار کربن را در زمینه استرالیا با استفاده از روش ARDL با استفاده از داده‌های سال‌های 1976 تا 2019 بررسی کرد. نتایج نشان داد که گردشگری، مصرف انرژی و رشد اقتصادی دارای مثبت هستند. و رابطه آماری معنی دار بلندمدت با انتشار کربن. Jayasinghe و Selvanathan (2021) با استفاده از چارچوب مدل ARDL،رابطه بین مصرف انرژی، انتشار CO2، تولید ناخالص داخلی و ورود گردشگران بین‌المللی به هند را طی سال‌های 1991-2018 بررسی کردند _. نتایج نشان داد که مصرف انرژی، رشد اقتصادی و گردشگری به طور مثبت در انتشار CO2 نقش _دارند . علاوه بر این، یک علیت یک طرفه بلندمدت از مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی و ورود گردشگران به سمت انتشار CO2 _مشاهده شد.

در حالی که مطالعات قبلی نشان داد که گردشگری باعث آسیب زیست محیطی می شود، برخی از مطالعات نشان دادند که گردشگری انتشار CO2 را کاهش می _دهد . لیتائو و لورنته (2020) ارتباط بین رشد اقتصادی، ورود گردشگری و انتشار دی اکسید کربن در اتحادیه اروپا را با استفاده از پنل FMOLS، پانل DOLS و برآوردگرهای GMM-System ارزیابی کردند. یافته‌ها نشان داد که ورودی‌های گردشگری باعث کاهش انتشار CO2 شد _در حالی که رشد اقتصادی باعث افزایش انتشار CO2 _شد . علاوه بر این، دوگان و اصلان (2017) از اثرات ثابت OLS، FMOLS، DOLS و برآوردگر میانگین گروهی برای بررسی ارتباط بین انتشار CO ₂ ، تولید ناخالص داخلی واقعی، مصرف انرژی و گردشگری در کشورهای اتحادیه اروپا استفاده کردند. این مطالعه نشان داد که مصرف انرژی به میزان انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند در حالی که درآمد واقعی و گردشگری انتشار CO2 را کاهش می _دهد . با استفاده از داده های تابلویی از کشورهای اتحادیه اروپا از سال 1988 تا 2009، لی و براهماسرن (2013) از آزمون های همگرایی برای تجزیه و تحلیل تاثیر گردشگری بر رشد اقتصادی و انتشار _CO2 استفاده کردند. این تحقیق به این نتیجه رسید که گردشگری بین‌المللی بر رشد اقتصادی اتحادیه اروپا تأثیر مثبت دارد و به کاهش ردپای کربن در منطقه کمک می‌کند.

رحمان و همکاران با استفاده از روش CS-ARDL . (2022) اثرات گردشگری را بر محیط زیست در ده کشور برتر توریستی جهان از سال 1972 تا 2021 بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که تخریب محیط زیست می تواند با استفاده از سوخت های فسیلی تسریع شود در حالی که افزایش فعالیت گردشگری تأثیر مثبتی بر کیفیت محیطی دارد. عزیز و همکاران (2020) از داده های سالانه کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) از سال 1995 تا 2018 استفاده کرد. نتایج برآورد FMOLS و DOLS نشان داد که گردشگری تأثیر منفی بر انتشار CO ₂ دارد در حالی که رشد اقتصادی تأثیر مثبتی بر انتشار CO ₂ دارد. علاوه بر این، با استفاده از داده های 1995 تا 2018 برای آزمون CS-ARDL، Ullah و همکاران. (2023) گزارش داد که افزایش رشد اقتصادی باعث افزایش انتشار CO ₂ در اقتصادهای BRICS می شود در حالی که افزایش گردشگری منجر به کاهش انتشار CO ₂ در بین کشورها می شود. جبلی و همکاران (2019) نشان داد که رشد اقتصادی منجر به انتشار کربن بیشتر شده است در حالی که گردشگری به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در 22 کشور آمریکای مرکزی و جنوبی طی دوره 1995-2010 کمک می کند. آکادیری و همکاران (2021) رابطه بین انتشار کربن و رشد گردشگری بین‌المللی را از طریق کانال‌های جهانی شدن و درآمد واقعی طی دوره‌های 1995-2016 برای 16 کشور جزیره گردشگری انتخابی که گردشگری را به عنوان وسیله‌ای برای حداکثر کردن رشد اقتصادی در اولویت قرار داده بودند، بررسی کرد. یافته‌های مطالعه نشان داد که گردشگری بین‌المللی تأثیر منفی بر انتشار کربن دارد، در حالی که درآمد واقعی تأثیر مثبتی بر انتشار کربن در بلندمدت دارد.

طبق یافته های شرافتیان جهرمی و همکاران. (2017) ، رشد اقتصادی و استفاده از انرژی تأثیر مثبتی دارد در حالی که گردشگری تأثیر منفی بر انتشار CO2 _در جنوب شرقی آسیا دارد. شکوری و همکاران (2017) تأثیر گردشگری، استفاده از انرژی و رشد اقتصادی را بر انتشار CO ₂ با استفاده از داده های تابلویی برای کشورهای منتخب آسیا و اقیانوسیه برای سال های 1995-2013 بررسی کرد. نتایج تجزیه و تحلیل پانل روش تعمیم لحظه‌ها (GMM) نشان داد که رشد اقتصادی و استفاده از انرژی تأثیر مثبتی بر انتشار CO2 دارد _در حالی که ورود گردشگران تأثیر منفی بر انتشار CO2 _دارد . با استفاده از داده‌های دوره 1995-2018، وی و لیهوا (2023) یک رابطه مثبت بین انتشار کربن و رشد اقتصادی در کشورهای آسه آن یافتند در حالی که نوآوری‌های زیست محیطی و گردشگری عواملی هستند که انتشار CO ₂ را کاهش می‌دهند . وومیک و همکاران (2023) اثرات گردشگری، رشد اقتصادی و شدت انرژی را بر انتشار CO ₂ در 40 کشور آسیایی با استفاده از داده‌های بین سال‌های 1995 تا 2019 بررسی کرد. نتایج مدل CS-ARDL نشان داد که انتشار CO2 _به دلیل افزایش انرژی افزایش می‌یابد. استفاده و توسعه اقتصادی در حالی که گردشگری می تواند به کاهش انتشار CO ₂ کمک کند. علاوه بر این، Katircioglu و همکاران. (2020) دریافتند که رشد اقتصادی و استفاده از انرژی تأثیر مثبتی بر انتشار CO ₂ دارد در حالی که گردشگری تأثیر منفی بر انتشار CO ₂ در زمینه سنگاپور دارد. Xiangyu و همکاران (2021) با در نظر گرفتن اطلاعات ماهانه از سال 2000 تا 2018 ، تأثیر نامتقارن ورود گردشگران، استفاده از انرژی و رشد تولید را بر انتشار CO 2 در ایالات متحده بررسی کرد. _این تحقیق از رویکرد ARDL کمی استفاده کرد تا نشان دهد که ورود گردشگران باعث کاهش انتشار CO ₂ می شود در حالی که افزایش مصرف انرژی باعث افزایش انتشار CO ₂ می شود . با استفاده از رویکرد بوت استرپینگ ARDL، Yue و همکاران. (2021) نشان داد که گردشگری با کاهش انتشار CO2 در تایلند منجر به کاهش آسیب زیست محیطی شده _است .

با استفاده از داده های سری زمانی برای اتحادیه اروپا، پاراماتی و همکاران. (2017) دریافتند که گردشگری انتشار CO2 را در شرق اتحادیه اروپا افزایش می دهد _اما در غرب اتحادیه اروپا کاهش می یابد. Ghosh (2020) از برآوردگرهای FMOLS، DOLS و PMG برای بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت محیطی برای پانلی متشکل از 95 کشور بر اساس داده های سالانه از سال 1995 تا 2014 استفاده کرد. این مطالعه تأثیر منفی گردشگری بر انتشار CO ₂ در کشورهای با درآمد بالا در حالی که تاثیر مثبت گردشگری بر انتشار CO2 _در کشورهای با درآمد متوسط ​​دارد. اعظم و همکاران (2018) تأثیر ورود گردشگران را بر آلودگی محیطی ناشی از انتشار CO2 در مالزی، تایلند و سنگاپور طی دوره 1990-2014 بررسی _کرد . نتایج تجربی نشان داد که گردشگری تاثیر مثبت و معناداری بر آلودگی محیط زیست در مالزی دارد در حالی که رابطه معکوس بین گردشگری و آلودگی محیط زیست در تایلند و سنگاپور مشاهده شد. دوگرو و همکاران (2020) نشان داد که توسعه گردشگری اثرات منفی و معناداری بر انتشار CO ₂ در کانادا، چک و ترکیه دارد، در حالی که توسعه گردشگری اثرات مثبت و معناداری بر انتشار CO2 _در ایتالیا، لوکزامبورگ و جمهوری اسلواکی دارد. با استفاده از داده های 1995 تا 2020، محمود و همکاران. (2022) تأثیر منفی گردشگری بر انتشار CO ₂ در پاکستان و نپال یافت در حالی که تأثیر مثبت گردشگری بر انتشار CO ₂ در سریلانکا و هند. سغایر و همکاران (2019) نشان داد که گردشگری تأثیر منفی بر کیفیت محیط زیست در مصر دارد در حالی که تأثیر مثبت در تونس و بی طرف در مراکش دارد.

با این حال، کوچاک و همکاران. (2020) تأثیر تحولات گردشگری را بر انتشار CO ₂ در کشورهای پربازدید از سال 1995 تا 2014 بررسی کرد. نتایج تجربی نشان داد که ورودی های گردشگری اثر فزاینده ای بر انتشار CO ₂ دارند ، در حالی که دریافت های گردشگری اثر کاهشی بر انتشار CO ₂ دارند . علاوه بر این، شی و همکاران. (2020) گزارش کرد که انتشار CO ₂ در کشورهای کم درآمد و کشورهای با درآمد بالا به ترتیب 0.072٪ و 0.059٪ افزایش می یابد که یک٪ افزایش در جریان خالص گردشگران بین المللی دارد. پاراماتی و همکاران (2016) نشان داد که تأثیر گردشگری بر انتشار CO ₂ در اقتصادهای توسعه یافته بسیار سریعتر از اقتصادهای در حال توسعه کاهش می یابد. گردشگری بین‌المللی هنگامی که اقتصادها به مرحله بهبود معینی در صنعت گردشگری خود می‌رسند، منجر به بهبودهای زیست‌محیطی می‌شود، همانطور که با تحلیل بلندمدت رابطه بین رشد اقتصادی، گردشگری بین‌المللی، مصرف انرژی و انتشار CO ₂ در کشورهای توسعه‌یافته توسط Balsalobre-Lorente تعیین می‌شود. و همکاران (2020) .

ادبیات تجربی نشان می دهد که گردشگری ممکن است اثرات مثبت و منفی بر محیط زیست داشته باشد. بنابراین، نتایج مربوط به رابطه بین ورود گردشگر و تخریب محیط زیست در ادبیات موجود، برای تعیین تأثیر واقعی گردشگری در کشورهای در حال توسعه با اقتصادهای پردرآمد، قطعی نیست. کویت، علیرغم اندازه متوسط ​​خود، سالانه پذیرای حدود 8.5 میلیون گردشگر است – بیش از دو برابر کل جمعیت – و در نتیجه مقدار قابل توجهی CO ₂ منتشر می کند ( بانک جهانی، 2024 ). بنابراین، ارزیابی رابطه بین ورود گردشگران و انتشار CO2 در زمینه کویت ضروری _است . با این حال، هیچ مطالعه ای در ادبیات موجود برای بررسی پیوند گردشگری-انرژی-اقتصاد-محیط زیست در زمینه کویت وجود ندارد. دو روش وجود دارد که مطالعه حاضر جدا از تلاش‌های مشابه است و به آن اجازه می‌دهد خلأ موجود در ادبیات موجود را پر کند. برای دستیابی به بی‌طرفی کربن و پایداری زیست‌محیطی در کویت، این مطالعه اولین مطالعه‌ای است که با استفاده از روش‌های اقتصادسنجی، گردشگری را در چارچوب‌های متنوع اقتصادی-انرژی-انتشاری به کار می‌گیرد. تازگی و سهم علمی این کار در استفاده از چندین رویکرد اقتصادسنجی برای بررسی رابطه بین انتشار کربن، گردشگری، رشد اقتصادی و مصرف انرژی در کویت نهفته است.