تادائو آندو در سال 1941 در اوزاکای ژاپن به دنیا آمد. او که یکی از معماران برجسته معاصر ژاپن است، در واقع هرگز مدرک معماری را از یک موسسه دریافت نکرد. او یک معمار خودآموخته است که موفق شده است. او پروژه های مختلف و شناخته شده ای دارد و ساختمان های بتنی مینیمالیستی یکی از آثار برجسته اوست.
او قبل از حرفه‌اش در معماری، چندین شغل داشت که همگی به نوعی در ایجاد علاقه واقعی او نقش داشتند. او Tadao Ando Architect & Associates را در سال 1969 تأسیس کرد. از آن زمان تاکنون، او به خاطر پروژه های مختلف خود به رسمیت شناخته شده است و جوایز معتبری از جمله جایزه معماری Pritzker در سال 1995 دریافت کرده است. Tadao Ando به دلیل استفاده هنری از نور طبیعی و رویکرد طراحی که خطوط ارگانیک منظره اطراف را به جای تحمیل سازه های مصنوعی بر آن در بر می گیرد. مجموعه آثار او به دنبال ادغام هماهنگ سازه ها با محیط خود، حفظ زیبایی طبیعی و در عین حال ایجاد فضاهایی است که در وحدتی یکپارچه با چشم انداز اطراف وجود دارند. برخی از شناخته شده ترین آثار او عبارتند از: کلیسای نور در اوزاکا، خانه آزوما در سومیوشی، معبد آب در جزیره آواجی، خانه 4×4 در کوبه، کلیسای روی آب در هوکایدو، موزه هنر چیچو در ناوشیما، تپه بودا در ساپورو، و بنسه خانه بیضی در ناوشیما .
من فکر می‌کنم معماری زمانی جالب می‌شود که شخصیتی دوگانه داشته باشد، یعنی زمانی که تا حد امکان ساده اما در عین حال پیچیده‌تر باشد.»
تادائو آندو
زندگی اولیه و تأثیرات
تادائو آندو قبل از اینکه به حرفه معمار بپردازد به عنوان یک بوکسور حرفه ای کار می کرد. حرفه بوکس او به او اجازه داد تا به سراسر جهان سفر کند. این سفرها جایی بود که او از بناهای معروف معماران آن زمان بازدید می کرد. در سفری به توکیو به عنوان دانشجوی دوم دبیرستان، او هتل امپریال طراحی شده توسط فرانک لوید رایت را تحسین کرد و در نهایت تصمیم گرفت به حرفه بوکس خود پایان دهد و کمتر از دو سال پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان، معمار شود. او برای یادگیری طراحی در کلاس های شبانه شرکت می کرد و در دوره های مکاتبه ای طراحی داخلی شرکت می کرد.
او قبل از بازگشت به اوزاکا در سال 1968 برای تأسیس استودیوی طراحی خود، Tadao Ando Architects and Associates، از ساختمان‌های طراحی شده توسط معماران مشهوری مانند لوکوربوزیه، لودویگ میس ون در روه، فرانک لوید رایت و لوئیس کان بازدید کرد. او به عنوان استاد مدعو در چندین دانشگاه از جمله ییل و هاروارد تدریس کرده است و از سال 1997 در هیئت علمی دانشگاه توکیو بوده است، جایی که اکنون استاد ممتاز است.
سبک معماری
فرانچسکو دال، مورخ معماری، رویکرد تادائو آندو به معماری و منظر را به عنوان “منطقه گرایی انتقادی” طبقه بندی کرد. که می‌توان آن را رویکردی به معماری خلاصه کرد که هدف آن تولید سازه‌های دلسوزانه‌تر است که از طریق انتخاب‌های طراحی و متریال، فرهنگ و سنت‌های مناطق ساخته شده را نشان می‌دهند. گفته می شود سبک معماری او باعث ایجاد یک اثر “هایکو” می شود که بر فضا تأکید می کند و زیبایی را از طریق سادگی ایجاد می کند.
سبک معماری آندو، عمیقاً تحت تأثیر فرهنگ ژاپنی، حول مفهوم احساس و تجربیات فیزیکی، با تأکید شدید بر سادگی متمرکز است. این تمرکز بر سادگی با اصطلاح مذهبی ذن که احساسات درونی را بر ظواهر بیرونی اولویت می‌دهد، پیوند نزدیکی دارد. تأثیر ذن در آثار آندو مشهود است و به یکی از ویژگی‌های بارز طراحی‌های او تبدیل شده است. آندو ایده سادگی را در معماری خود عمدتاً از طریق استفاده از بتن به دست می آورد که به طور متناقضی علیرغم اینکه یک ماده سنگین است، حس تمیزی و بی وزنی را ایجاد می کند. نمای بیرونی ساختمان‌های او این سادگی را به نمایش می‌گذارد و فضای و پتانسیل فراوانی را در ساخت و سازماندهی فضاهای داخلی فراهم می‌کند که همگی در خدمت نمایش زیبایی‌شناسی حس هستند.
بدنه آثار تادائو آندو به دلیل استفاده خلاقانه از نور طبیعی و ساختارهای آن که از اشکال طبیعی محیط پیروی می کند به جای اینکه آن را با اجبار به تناسب فضای ساخته شده یک ساختمان تغییر دهد، مشهور است. ویژگی مشترک سازه های آندو چیدمان گردشی پیچیده و سه بعدی آنهاست. این مسیرها در نواحی داخلی و خارجی می پیچند که هم در داخل و هم بین ساختارهای هندسی گسترده ایجاد می شوند.
برای نگاهی دقیق تر به رویکرد تادائو آندو به معماری، در اینجا 8 پروژه معروف او آورده شده است.
1. کلیسای نور
مکان : اوزاکا، ژاپن
سال : 1989
“نور تنها زمانی شکوهمند می شود که در پس زمینه عمیق ترین تاریکی روشن شود. من می خواستم طبیعت را تا حد زیادی انتزاع کنم و در عین حال معماری را به همان نسبت خالص کنم. تغییرات نور گذرا رابطه بین انسان و طبیعت را دوباره به ما یادآوری می کند.
تادائو آندو
کلیسای نور یکی از نمادین ترین و معرف ترین آثار تادائو آندو است. این کلیسا بخشی از یک پروژه بزرگتر بود که طراحی مجدد یک مجتمع مسیحی با یک معاونت و یک کلیسای چوبی کوچک از قبل موجود در یک محله مسکونی آرام در شهر کوچک ایباراکی، در استان اوزاکای ژاپن است. تکمیل کلیسای نور در سال 1989 اولین مرحله از فرآیندی بود که تادائو آندو در سال 1999 به پایان رساند.
سادگی غیرمعمول کلیسا مورد انتقاد قرار گرفته است. این کلیسا یکی از نمونه هایی است که رابطه آندو با بتن و نور به طرز چشمگیری خوانده می شود. اگرچه جز شش دیوار و سقف آن را چیزی بیان نکرده اند، اما جزئیات کلیسا و سادگی آن باعث جذابیت آن شده است. آندو گفت: «نور به تنهایی نور نمی‌سازد. باید تاریکی وجود داشته باشد تا نور به روشنایی تبدیل شود – درخشنده با عزت و قدرت. تاریکی که درخشندگی نور را روشن می کند و قدرت نور را آشکار می کند، ذاتاً بخشی از نور است.» نوری که نقش مهمی در طراحی این کلیسا دارد به صورت کاملا کنترل شده به داخل خانه گرفته شده است. جدا از چهار دیوار بتنی که فضا را تشکیل می دهند، دیوار بتنی پایینی که با ایجاد زاویه 15 درجه دیوار را برش می دهد نه تنها مسیری را برای ورودی مشخص می کند بلکه فضایی را برای نور کنترل شده ایجاد می کند.
با دنبال کردن مسیر دیوار که پذیرای بازدیدکننده است و آن را در بر می گیرد، قبل از ورود به داخل کلیسا از سوراخ بلندی که در یکی از دیوارها وجود دارد، به کلیسا نزدیک شده و وارد آن می شود. فضای داخلی کلیسا با نوری که از چند شکاف نوری پراکنده در سرتاسر سازه وارد می شود تا به محراب و دیوار جلویی آن می رسد که به شکل صلیب بریده شده است. این امر باعث ایجاد تضاد بین فضای روشن و تاریک معبد می شود که در نتیجه شکاف های روشنایی ظاهر می شود .
2. خانه آزوما (معروف به خانه ردیف)
مکان : اوزاکا، ژاپن
سال : 1976
خانه آزوما که به خانه ردیفی نیز معروف است، یکی از اولین آثار تادائو آندو است. این پروژه در Sumiyoshi، منطقه ای در مرکز اوزاکا واقع شده است. این خانه جایگزین یکی از خانه های چوبی سنتی منطقه می شود و در وسط سه خانه پلکانی ساخته شده قبلی قرار دارد.
آندو با استفاده از این خانه‌های سنتی موجود به عنوان الگو و بهره‌گیری از محدودیت‌های سایت باریک و کشیده بین دیوارهای مهمانی، حجم مرکزی خانه‌های ردیف سنتی را با یک جعبه بتون مسلح که به بیرون بسته شده بود، جایگزین کرد. فضاهای داخلی آن اکنون در اطراف یک پاسیو تازه کشف شده در وسط چیده شده بود که اجازه می داد هوا و نور از آن عبور کند. آندو زمانی که تصمیم گرفت کل خانه را به داخل تبدیل کند، شروع به ترکیب فضاهای باز در داخل پروژه های خود کرد.
ورودی خانه آزوما با یک در از خیابان که پذیرای هشتی خانه است فراهم می شود. پس از داخل شدن، خانه به سه بخش با اندازه مساوی تقسیم می شود که پاسیو در مرکز هر بخش قرار دارد. فضاهای عمومی شامل اتاق نشیمن، آشپزخانه، اتاق غذاخوری و سرویس های بهداشتی در طبقه همکف خانه قرار دارند. برای اتاق خواب های خانه، سطح بالایی برای فضاهای خصوصی بیشتر در نظر گرفته شده است. پاسیو در وسط خانه قرار دارد تا با ترکیب فضاهای باز، اتاق بزرگتری ایجاد شود. به این ترتیب پاسیو مرکزی به عنوان محور و مرکز فعالیت‌های روزمره خانواده عمل می‌کند و علاوه بر اینکه منبع روشنایی خانه است، به یک موجود فضایی تبدیل می‌شود که می‌تواند اندازه محدود آن را جبران کند.
3. معبد آب
مکان : جزیره آواجی، ژاپن
سال : 1991
معبد آب یکی از شناخته شده ترین و مورد قدردانی ترین آثار تادائو آندو در ژاپن است. سهم آن در فرهنگ ژاپن شناخته شده است و با رویکرد طراحی غیرمعمول خود، نه تنها تجربیات فضایی بلکه هیجان انگیز را برای بازدیدکنندگان ایجاد می کند.
من یک بار در طول فصل بارانی در هند سفر کردم، جایی که صحنه ای از معبدی را دیدم که در تاریکی در طرف مقابل یک حوض عریض نیلوفر آبی ایستاده بود، و فکر کردم که شبیه تصویر یکی از بهشت های بودایی است. ایده سالنی در زیر حوضی پوشیده از سبزی گل های نیلوفر آبی احتمالاً از آن خاطره بیرون آمده است.
تادائو آندو
تجربه هیجان انگیز با دیوارهایی شروع می شود که برای هدایت مسیر از طریق مکان مقدس طراحی شده اند. ورود به تالار با پیمودن مسیری باریک از میان جنگل تا رسیدن به دیوار بتنی سه متری با یک دهانه امکان پذیر است. پس از داخل شدن، یک دیوار منحنی دوم مهمانان را در مسیری که از سنگریزه سفید ساخته شده است هدایت می کند. هنگامی که فرد انتهای دیوار منحنی را دور می زند و به حوضی می رسد که شکل بیضوی آن یادآور گل نیلوفر آبی، نماد بودایی است، دامنه دید به طور ناگهانی به سمت افق گسترش می یابد. بازدیدکنندگان با پایین آمدن از پله‌هایی که از وسط می‌گذرد، به منطقه مقدس زیر حوض دسترسی پیدا می‌کنند و مسیر معمولی صعود به معبد را وارونه می‌کنند.
تادائو آندو در این پروژه از رنگ استفاده کرد و علاوه بر تأثیر متقابل نور و سایه ای که ایجاد کرد، عنصر قابل توجه دیگری را به فضای داخلی ارائه کرد. بازدیدکنندگان به مکان مقدس می رسند و یک میدان قرمز گرم را کشف می کنند. استفاده از رنگ و نور، تقدس فضا را برجسته می کند: نور طبیعی از یک منبع واحد از طریق رنده ای در پشت مجسمه بودا وارد شبستان می شود و رنگ قرمز قرمز رنگ داخلی را گرم می کند.
4. خانه 4×4
مکان : کوبه، ژاپن
سال : 2003
خانه 4×4 یک برج چهار طبقه با ابعاد 4 متر در 4 متر است. به یاد زلزله سال 1995 که ویرانی در منطقه به بار آورد و در ذهن مردم ماندگار است. تصمیم بر این شد که اتاق‌ها هیچ بخش ثابتی نداشته باشند تا بتوانند با عملکردهای مختلف سازگار شوند، زیرا مشتری می‌خواست خانه‌اش بتواند با تغییرات پیش‌بینی‌شده‌ای که دیر یا زود در زندگی او رخ می‌دهد، سازگار شود.
چهار ارتفاع مکعبی خانه – یک سرسرا در سطح ورودی، یک اتاق خواب در طبقه اول و یک مطالعه در طبقه دوم – از یک پایه بتنی غوطه ور بیرون می آید که برای ذخیره سازی استفاده می شود. سطح سوم یک مکعب 4 متری است که از پلان عمومی بیرون زده و اتاق نشیمن، ناهارخوری و آشپزخانه را که به دیوار راه پله متصل است، در خود جای داده است. ویژگی نمای ساختمان با طرح نهایی که بیش از یک متر ارتفاع دارد برجسته می شود. این برج 13.4 متری که دارای دهانه های بسیار کمی است، می تواند صدای قطار و ترافیک جاده های همسایه را مسدود کند.
جبهه شرقی دارای سه پنجره مربع کوچکتر است و سطح زمین دارای یک پنجره عمودی شبیه به پنجره های موجود در جبهه غربی است. ورودی به سمت شمال است و پنجره ای مستطیلی در بالای آن قرار دارد و طبقات دوم و سوم به زیبایی با دو پنجره دیگر به سمت جنوب که اندازه های متفاوتی دارند نشان می دهد. یک مکعب غالب شیشه ای در بالای کل حجم قرار می گیرد. بر خلاف بقیه بنا، سطح بالای آن کمی به سمت شرق امتداد دارد. نمای رو به دریا یک صفحه شیشه‌ای است که با استفاده از شمش‌های فولادی متقاطع به چهار قسمت تقسیم می‌شود و نمایی پریسکوپیک از مناظر دور ارائه می‌کند. در طرف دیگر مکعب، یک آخوند بزرگ، تکه‌ای از آسمان را قاب می‌کند که در داخل خانه به نقاشی رنگ‌های در حال تغییر تبدیل می‌شود.
در سال 2004، یک خانه مشابه (4×4 خانه II) توسط همسایه قطعه مجاور به تادائو آندو سفارش داده شد. اما این دو خانه دوقلو با استفاده از مصالح مختلف با پیشنهاد معمار ساخته شدند.
5. کلیسای آب
مکان : هوکایدو، ژاپن
سال : 1988
تادائو آندو در ابتدا ایده کلیسای روی آب را به‌عنوان پروژه‌ای داشت که در ساحل کوبه، روبه‌روی خلیج اوزاکا قرار می‌گرفت و می‌توانست برای بررسی و پیشنهاد شرایط معماری نامتجانس، مانند قرار دادن یک کلیسا روی آب، مورد استفاده قرار گیرد. آندو به کار بر روی این ایده اولیه ساده ادامه داد، که با گذشت زمان پیچیده‌تر شد تا اینکه مدلی در مقیاس بزرگ داشت که سپس در بهار 1987 آن را برای نمایش انتخاب کرد.
در آن نمایشگاه، یک مالک زمین از تومامو مجذوب این پیشنهاد شد و پیشنهاد ساخت کلیسا در زمین خود را داد. سایتی که مشتری برای موقعیت خود ارائه کرده بود در دل طبیعت بود که با پوشش گیاهی سرسبز از محیط اطراف جدا شده بود. تنها تغییر قابل توجه در مقایسه با نسخه اصلی پروژه، عدم وجود دریا در منطقه موقعیت مکانی بود، که باعث شد صلیبی که تادائو آندو در ابتدا قصد داشت در دریای متلاطم قرار گرفته در یک حوضچه آرام شنا کند.
«افق آسمان را از زمین، مقدس را از ناپاک جدا می کند. منظره لحظه به لحظه ظاهر خود را تغییر می دهد. در آن گذار، بازدیدکنندگان می توانند حضور طبیعت و امر مقدس را احساس کنند. نور خورشید، دریاچه و آسمان به خواندن ملودی های متنوع ادامه خواهند داد.»
تادائو آندو
بیشتر ساختمان‌های مذهبی حاوی تصاویری از نظر مذهبی مهم هستند. برخلاف آنها، کلیسای روی آب هیچ دیواری در جلو ندارد. در عوض، خود طبیعت را به عنوان نماد بیانگر خالق ارائه می دهد. این تصمیم محیطی پویا، چند رنگ و دائماً در حال تغییر را ارائه می‌کند، از پالت‌های پاییزی با رنگ قهوه‌ای تا رنگ‌های آبی زمستانی تا تکه‌های گل بهاری در سبزه‌های تابستانی روشن. این کلیسا با چشم انداز زیبای خود هر ساله میزبان عروسی های متعددی است و یکی از محبوب ترین مکان های عروسی است.
6. موزه هنر چیچو
مکان : ناوشیما، ژاپن
سال : 2004
موزه هنرهای معاصر ناوشیما از زمان تأسیس در سال 1992، جزیره ناوشیما را به یک مقصد گردشگری محبوب برای علاقه مندان به هنر و فرهنگ تبدیل کرده است. پالایشگاهی ضلع شمالی جزیره را اشغال کرده بود، اما وقتی سه سال بعد، ناشر Benesse منطقه جنوبی را با موزه و هتل تغییر داد، شخصیت جزیره تغییر کرد و آژانس‌های مسافرتی شروع به قرار دادن آن بر روی نقشه‌های توریستی خود کردند. آثار هنری کلود مونه، جیمز تورل و والتر دی ماریا در این ساختمان به نمایش گذاشته شده است.
موزه هنر چیچو 2500 متر مربع مساحت دارد. چیچو به معنای “در درون زمین” است، بنابراین، ترجمه تحت اللفظی نام موزه “موزه هنر در زمین” است. برای به حداقل رساندن تأثیر آن بر محیط طبیعی دریای داخلی ستو، موزه عمدتاً در زیر زمین ساخته شد. علیرغم اینکه این موزه بیشتر زیرزمینی است، نور طبیعی زیادی را در اختیار قرار می دهد که در طول یک روز و چهار فصل، ظاهر آثار هنری و فضای خود فضای بتنی را تغییر می دهد. موزه به عنوان یک کل را می توان به عنوان یک اثر هنری بسیار بزرگ برای سایت در نظر گرفت که با تبادل نظر هنرمندان و معمار شکل گرفت.
این موزه به دو بال تقسیم شده است، یکی شامل ورودی و قسمت های پشتیبانی و دیگری فضای واقعی نمایشگاه است. نمای ورودی اولیه یک دیوار بتنی مسلح است که تا حدودی از دامنه تپه جدا شده و برای هدایت بازدیدکنندگان به داخل استفاده می شود. بازدیدکنندگان از تنها دهانه آن وارد می‌شوند، از آن عبور می‌کنند و از یک گذرگاه سنگر مانند به سمت لابی در نوری نیمه‌نور پیش می‌روند که آنها را برای مسیری از میان دیوارهای بتنی آماده می‌کند که با حضور نور طبیعی هدایت می‌شود. این طراحی راهنما که با عناصر بتنی و نور ایجاد شده است، یکی از حرکات برجسته تادائو آندو است.
7. تپه بودا
مکان : ساپورو، ژاپن
سال: 2015
تپه بودا یک زیارتگاه بودایی در گورستان ماکومانای تاکینو در ساپورو، ژاپن است. این زیارتگاه شامل مجسمه ای به ارتفاع 13.5 متر و وزن 1500 تن است که در سال 2000 تراشیده شد و تا سال 2015 به تنهایی در مزرعه ایستاده بود و تا سال 2015 جلوه ناآرامی داشت. این مکان 180 هکتار با شیب ملایمی است. هدف از این پروژه ساخت نمازخانه در این مکان بود که جذابیت یک بودای سنگی را افزایش دهد.
«تاکنون، مجسمه بودا به تنهایی در میدان ایستاده است و احساس ناآرامی می‌دهد. مشتری می خواست به بازدیدکنندگان قدردانی آرام تری از بودا بدهد. ایده ما این بود که بودا زیر سر را با تپه ای از گیاهان اسطوخودوس بپوشانیم. ما این ایده را “بودای سر به زیر” نامیدیم.”
تادائو آندو
تادائو آندو پروژه را به شرح زیر توضیح می دهد. بنای یادبود، که از بیرون از دید پنهان است، قرار بود نقطه کانونی یک سکانس فضایی دراماتیک باشد که با نزدیک شدن طولانی از طریق تونل آغاز شد. هنگامی که بازدیدکنندگان وارد سالن می شوند، رو به بودا می شوند که سرش توسط هاله ای از آسمان احاطه شده است. صد و پنجاه هزار گیاه اسطوخودوس در تپه بودا کاشته شده است و از سبز تازه در بهار به بنفش کم رنگ در تابستان به سفید ابریشمی همراه با برف در زمستان تغییر می کند. این پروژه ممکن است بیشتر در مقیاس چشم انداز دیده شود تا معماری. تنظیم مجدد فضا نیاز به ذهنیت خاصی داشت و برای ما تجربه ای سخت و گرانبها بود.
8. Benesse House بیضی
مکان : ناوشیما، ژاپن
سال : 1995
خانه Benesse توسط تادائو آندو در سال 1992 برای تجربه ای کاملاً فراگیر از هنر و محیط طراحی شد. این در جزیره ژاپنی ناوشیما واقع شده است و امروزه شامل ساختمان های متعددی است که در طول زمان ساخته شده اند. موزه به عنوان پایه ساختمان عمل کرد، سپس بیضی، پارک، ساحل، موزه هنر چیچو، و موزه لی اوفان در سال 1995 اضافه شدند. آندو هر سازه را طراحی کرد، و با گذشت زمان، قرار است همه آنها بیشتر با محیط خود ادغام شوند. .
بیضی یکی از قابل تشخیص ترین ساختمان های منطقه است. این هتل کوچکی است که تنها شش اتاق دارد و یک استخر بیضی شکل جذاب که توسط آنها احاطه شده است. حوض بیضی شکل توسط یک رواق احاطه شده است که در آن روف گاردن برآمده است و تجربه ای زیرزمینی را ایجاد می کند. حیاط مرکزی ساختمان، طراحی یک طبقه و بیضی شکل آن را به مکانی منحصر به فرد برای اقامت تبدیل کرده است. Oval چهار اتاق دو نفره، دو سوئیت و یک کافه در محل به عنوان بخشی از گزینه های اقامتی لوکس خود ارائه می دهد. دسترسی به بیضی توسط یک تله کابین مونوریل از The Benesse House فراهم می شود که متفاوت است اما به تجربه منحصر به فرد کمک می کند.