شیوه نامه اجرایی تفاهمنامه وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت نفت ( ساماندهی ، طراحی و اجرا و نظارت بر لوله کشی گاز )
ماده – 1 – تعاریف : در این شیوه نامه عبارات در معانی مربوطه زیر به کار میروند کمیته مشترک راهبردی : کمیته مشترک راهبردی تفاهمنامه براساس تبصره ماده 4 تفاهمنامه متشکل از نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی ، وزارت نفت و شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان سازمان مسکن استان : سازمان مسکن و شهرسازی استان شورای مرکزی : شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان سازمان نظام استان : سازمان نظام مهندسی ساختمان استان شرکت گاز : شرکت ملی گاز ایران شرکت گاز استان : شرکت گاز استان مربوطه مفسر ذی صلاح : شخص دارای صلاحیت تفسیر فیلم رادیوگرافی یا آزمایش های تخصصی . مبحث هفدهم ( بخش متقاضیان عمده ): مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان است که محتوای آن برای کاربری گاز طبیعی تحویلی به ساختمان های با میزان مصرف ساعتی گاز بیش از 160 متر مکعب در ساعت یا فشار گاز بیش از 4/1 ( یک چهارم ) پوند بر اینچ مربع تدوین گردیده است ( با رعایت بند 2-2-3 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ، نظامات اداری صفحه 2) متقاضیان عمده : مالک یا نماینده مالک یا مالکین ساختمان هایی هستند که پیگیر دریافت انشعاب گاز با میزان درخواست ساعتی گاز بیش از 160 متر مکعب در ساعت و یا فشار گاز مورد تقاضای بیش از 4/1 ( یک چهارم ) پوند بر اینچ مربع میباشند . مشترکان عمده : متقاضیان عمده که عقد قرارداد با شرکت گاز استان مربوطه را انجام داده و دارای شماره قرارداد یا اشتراک میباشند . طراح : مهندس طراح ، محاسب و تعیین کننده مصارف ، مشخصات فنی و مصالح لوله کشی گاز فشار قوی براساس مبحث هفدهم ( بخش متقاضیان عمده ) و دارای پروانه اشتغال به کار پایه یک اصلی در رشته تاسیسات مکانیکی و دارای صلاحیت طراحی در این زمینه باشد . مهندس ناظر : مهندس ناظر از مهندسان تاسیسات مکانیکی ساختمان که دارای پروانه اشتغال به کار پایه یک اصلی و دارای صلاحیت نظارت در این زمینه باشد . تبصره : استفاده از مهندس ناظر گاز موضوع این شیو هنامه در مواردی الزامی است که ساختمان فاقد مهندس ناظر تاسیسات مکانیکی باشد و در صورت وجود مهندس ناظر تاسیسات مکانیکی انجام نظارت گاز بدون دریافت هزینه برعهده وی میباشد . مجری : مجریان حقوقی لوله کشی گاز ساختمان شرکت هایی هستند که در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده و تاسیس آن در ر وزنامه رسمی آگهی شده و لوله کشی گاز ساختمان ها جزء اساسنامه شرکت باشد و از وزارت مسکن و شهرسازی پروانه اشتغال به کار با صلاحیت اجرا دریافت نموده باشند . هیات 3 نفره گاز استان : هیاتی مرکب از نمایندگان سازمان مسکن و شهرسازی ، شرکت گاز استان و سازمان نظام مهندسی ساختمان در هر استان میباشد و دبیرخانه آن سازمان مسکن و شهرسازی استان میباشد
ماده – 2 – شرح وظایف و تعهدات الف ) وزارت مسکن و شهرسازی نظارت عالیه بر دوره های آموزشی و آزمون های پایان دوره 1) 2) نظارت عالیه بر عملکرد سازمان نظام استان و اشخاص حقیقی و حقوقی شاغل در بخش نظارت ، طراحی و اجرای لوله کشی گاز . 3) برگزاری جلسات کمیته مشترک راهبردی تفاهمنامه با حضور نمایندگان وزارت نفت و شورای مرکزی به منظور ایجاد همکاری و هماهنگی های لازم ب ) شرکت ملی گاز ایران 1) همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی در تدوین مقررات ملی ساختمان و ضوابط ایمنی و آموزشی در ارتباط با معیارها و استاندارد های فنی طراحی ، اجرا و نظارت بر لوله کشی گاز متقاضیان عمده 2) همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی در تهیه و تنظیم دستورالعمل تعیین صلاحیت مجری 3) اعلام فهرست شرکت های حقوقی مجری لوله کشی گاز فشار قوی که دارای صلاحیت میباشند پ ) سازمان مسکن استان 1) نظارت و تایید دوره های آموزشی و آزمون پایان دوره و تایید گواهی های پایان دوره مربوطه 2) درج صلاحیت نظارت و طراحی لوله کشی گاز مشترکان عمده در پروانه اشتغال بکار مهندسان تاسیسات مکانیکی ساختمان پس از طی مراحل قانونی 3) صدور و تمدید پروانه اشتغال به کار برای مجریان لوله کشی گاز مشترکان عمده با درج صلاحیت طراحی و اجرا 4) کنترل و نظارت بر عملکرد سازمان نظام استان در خصوص اجرای صحیح این شیوه نامه و ارایه گزارشات مربوطه به وزارت مسکن و شهرسازی ت ) شورای مرکزی 1) همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی در تدوین ضوابط ایمنی و آموزشی در اجرای صحیح مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان 2) همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی در تهیه و تنظیم دستورالعمل های مرتبط با شیوه 3) کنترل و بررسی عملکرد سازمان های نظام استان در اجرای این شیو هنامه و ارایه گزارشات مربوطه به وزارت مسکن و شهرسازی 4) برنامه ریزی و برگزاری دوره های آموزشی برای مدرسان دوره های آموزشی مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان با همکاری شرکت گاز و اخذ تاییدیه از وزارت مسکن و شهرسازی 5) اخذ سرفصل ها و منابع دوره های آموزشی تفسیر فیلم های رادیوگرافی ، بررسی آزمایشات مقاومت / نشتی و حفاظت در مقابل زنگ زدگی شبکه های گازرسانی از شرکت گاز و با هماهنگی با وزارت مسکن و شهرسازی و ابلاغ به سازمان های نظام استان جهت برگزاری دوره های مذکور 6) اخذ فهرست اقلام انواع مصالح استاندارد لوله کشی گاز و سایر موارد مرتبط از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و اضافه نمودن مصالح استاندارد جدید مورد تایید آن موسسه با هماهنگی با وزارت مسکن و شهرسازی در فهرست مذکور و ابلاغ به سازمان نظام استان جهت اجرا 7) انجام اقدامات لازم برای به هنگام نگهداشتن دانش فنی و مهارت طراحان ، ناظران و مجریان 8) کلیه دوره های آموزشی در استان ها می بایستی زیر نظر شورای مرکزی سازمان برگزار گردد . ث ) سازمان نظام استان 1) برگزاری دوره های آموزشی علمی و عملی لول هکشی گاز ساختمان در قالب مبحث هفدهم ( بخش متقاضیان عمده ) طبق سرفصل پیوست شماره ( 3) برای مهندس ناظر ، طراح و مجری واجد شرایط و اخذ آزمون پایان دوره با نظارت سازمان مسکن استان . 2) صدور گواهی پایان دوره برای اشخاصی که موفق به گذراندن دوره آموزشی مبحث هفدهم ( بخش متقاضیان عمده ) شده اند و ارایه آن به سازمان مسکن استان جهت تایید نهایی . 3) معرفی مهندس ناظر به مجری و متقاضی . 4) انتشار فهرست کامل مجریان و طراح های واجد صلاحیت . 5) تایید امضای مهندس ناظر و طراح . 6) بازآموزی و به هنگام ساختن دانش فنی مجریان لوله کشی گاز 7) آموزش افراد واجد شرایط برای تفسیر فیلم های رادیوگرافی ، بررسی آزمایشات مقاومت / نشتی و حفاظت در مقابل زنگ زدگی شبکه های گازرسانی جهت همکاری لازم با مهندس ناظر طبق سرفصل ابلاغی از وزارت مسکن و شهرسازی با هماهنگی شورای مرکزی . سرفصل ها و منابع دوره های آموزشی می بایست توسط شرکت ملی گاز ایران تدوین و پس از اخذ تاییدیه وزارت مسکن و شهرسازی از طریق شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان به سازمان های نظام استان ابلاغ شود . 8) دریافت و بررسی گزارشات ارایه شده از طریق مهندس ناظر و رسیدگی به تخلفات گزارش شده . 9) کنترل و نظارت بر عملکرد طراح ، مهندس ناظر و مجری و ارایه گزارشات مورد درخواست به سازمان مسکن استان . 10) اعلام خاتمه لول هکشی گاز به شرکت گاز جهت تحویل کنتور و سایر تجهیزات انشعاب گاز طبق پیوست شماره ( 1) و اعزام مهندس ناظر در زمان برقراری جریان گاز برای تاییدکارهای انجام شده توسط مجری و مهندس ن اظر پروژه . 11) ثبت و بررسی شکایات واصله علیه طراح ، مهندس ناظر یا مجری و اقدام جهت رفع اختلافات ایجاد شده و در صورت لزوم تشکیل پرونده و ارسال آن به شورای انتظامی یا مراجع حقوقی ذی ربط . 12) ایجاد راهکار های اندازه گیری رضایت مشترکین از طریق نظرسنجی و تهیه نمودار آن جهت بهبود و بالا بردن کیفیت کار در راستای تکریم ارباب رجوع . 13) بازرسی ادواری از شبکه داخلی اماکن بوسیله مهندسان ناظر . 14) اخذ تعهدنامه از مهندسان ناظر ، طراح و مجریان لول هکشی گاز در زمینه صحت انجام وظایف و تعهدات و اعطای اجازه به سازمان نظام استان در زمینه عدم ارجاع کار در صورت کشف تخلف تا زمان تعیین تکلیف در مراجع قضایی و انتظامی ( مراجع صالحه ). ج ) شرکت گاز استان 1) عقد قرارداد با متقاضیان عمده و تخصیص شماره قرارداد و اشتراک . 2) راهنمایی مجریان متقاضی لوله کشی گاز مشترکان عمده به سازمان نظام استان جهت تشکیل پرونده و تطبیق با شرایط این شیوه نامه و جلوگیری از فعالیت مجریان فاقد صلاحیت . 3) اعلام اسامی مناطق دارای امکان واگذاری اشتراک گاز به سازمان نظام استان . 4) برقراری جریان گاز با اعلام خاتمه لوله کشی گاز از سوی سازمان نظام استان . 5) اعزام نماینده جهت نظارت بر فرایند وصل و تحویل جریان گاز به مشترکینی که لول ه کشی گاز آن ها به تایید سازمان نظام استان رسیده است ( با حضور مهندس ناظر ) تبصره : در صورت مشاهده اشکال در کار ، گزارش کتبی به سازمان نظام استان جهت اطلاع ارسال خواهد شد . 6) اعلام فهرست شرکت های عایق کاری گرم و پرتو نگاری مورد به سازمان مسکن استان . 7) اعلام فوری گزارش حوادث گاز به سازمان مسکن استان و سازمان نظام استان جهت اطلاع . 8) تحویل کنتور و سایر تجهیزات انشعاب گاز به مجری یا پیمانکار تحت پوشش شرکت گاز پس از اعلام پایان کار لوله کشی گاز از سوی سازمان نظام استان . ح ) نحوه تعیین صلاحیت مهندس طراح و ناظر مهندسان متقاضی صلاحیت طراحی و نظارت در صورت احراز شرایط ذیل میتوانند درخواست صلاحیت مورد تقاضا را از سازمان مسکن و شهرسازی استان بنمایند . 1) دوره آموزشی مصوب را طبق سرفصل پیوست شماره ( 3) شیوه نامه گذرانده و حد نصاب قبولی را کسب نموده باشد . 2) ارایه گواهینامه گذراندن دوره کارورزی طبق سرفصل پیوست شماره ( 3) 3) داشتن حداقل سه سال سابقه طراحی و نظارت بر اجرای لوله کشی گاز 4/1 ( یک چهارم ) پوند بر اینچ مربع . 4) تعهد پذیرش دستور کار طبق ظرفیتی که سازمان نظام استان به استناد مصوبه هیات چهار نفره استانی در هر نقطه از استان تعیین میکند و ارایه تعهدنامه نظارت لوله کشی گاز ساختمان مشترکان عمده طبق فرم پیوست ( 2 5) نداشتن محکومیت انتظامی درجه سه و به بالا از شورای انتظامی نظام مهندسی . تبصره : سازمان نظام استان مکلف است دارندگان صلاحیت را که به دفعات مرتکب تقصیر یا محکومیت در زمینه ارایه خدمات خود شده اند جهت بازنگری در حدود صلاحیتشان به سازمان مسکن و شهرسازی معرفی کنند . خ ) وظایف و تعهدات مهندس طراح ، ناظر و مجری حداقل وظایف و محدوده صلاحیت مهندسان طراح ، ناظر و مجری به شرح پیوست شماره 5 الی 7 خواهد بود که به امضای تدوین کنندگان این شیو هنامه رسیده و در ادوار زمانی لازم بدون نیاز به اصلاح شیوه نامه ، بوسیله طرف های امضا کننده این شیوه نامه قابل اصلاح و تغییر است . د ) وظایف و محدوده صلاحیت هیات 3 نفره گاز استان : 1) اجرایی نمودن مصوبات ابلاغی وزارت مسکن و شهرسازی در استان . 2) بحث و بررسی در خصوص حل مسائل پیش آمده در استان و ارایه راهکار اجرایی به ذی نفع . 3) تشکیل جلسه و رسیدگی اولیه به هرگونه مشکلات مطروحه و شکوائیه های احتمالی از سوی متقاضی ، مجری ، مهندس ناظر ، شرکت گاز و سایر دستگاه های ذی ربط . 4) پیشنهاد حق الزحمه نظارت برای مهندسان ناظر ب ه هیات 4 نفره استانی موضوع بند 1-4 ماده ( 1) و بند 3-14 ماده ( 3) فصل ( 1) مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ( نظامات اداری ). 5) پیشنهاد ظرفیت کاری برای مهندسان طراح و ناظر و مجری به هیات 4 نفره استانی موضوع ماده 11 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان . ذ ) وظایف مشترکان عمده : 1. انتخاب مجری لوله کشی گاز از آخرین لیست اعلام شده در سازمان نظام استان . 2. انعقاد قرارداد با طراح و مجری لوله کشی گاز دارای صلاحیت و پرداخت هزینه ها طبق کاربرگ . 3. مشترک باید کلیه ضوابط و دستورالعمل های ایمنی استفاده از گاز طبیعی را ( با توجه به مسئولیت های مندرج 17-1-6 در رعایت نماید . این ضوابط در ( پیوست یک راهنمای ایمنی ) آورده شده است . 4. انعقاد قراداد نظارت بر لوله کشی گاز با ناظرین و پرداخت هزینه نظارت به سازمان استان . 5. پرداخت حق اشتراک ، بهای کنتور ، رگولاتور ، پست اختصاصی و سایر ملحقات انشعاب گاز . 6. رعایت راهنمای ایمنی استفاده از وسایل گازسوز بخش متقاضیان عمده ( پیوست مبحث هفدهم ). 7. در ساختمان های عمده ، نماینده مالکین موظف میباشد به تعداد واحد ها ، راهنمای ایمنی را تکثیر و تحویل مالکین واحد ها بدهند . 8. تهیه و تحویل مصالح گازرسانی استاندارد و مرغوب به مجری ( در صورتی که با مجری قرارداد بدون تهیه مصالح منعقد نموده باشد ). 9. برای تهیه نقشه استفاده از طراح واجد صلاحیت الزامی است . این طراح که به انتخاب مالک تعیین میشود میتواند مجری کار نیز باشد مشروط به آن که دارای پروانه اشتغال به کار صلاحیت مذکور باشد .
ماده – 3 – دوره های آموزشی کلیه مهندسان طراح و ناظر لوله کشی گاز موظف به گذراندن دوره های آموزشی مطابق سرفصل های اعلام شده در پیوست 3 این تفاهمنامه میباشند .
ماده – 4 – نحوه تعیین صلاحیت مجری 1. کلیه عملیات اجرایی لوله کشی گاز باید توسط مجری حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت مسکن و شهرسازی انجام گردد . 2. این مجریان بایستی در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده باشند و موضوع شرکت لوله کشی گاز ساختمان های عمده قید شده باشد . 3. ارایه حداقل 3 سال سابقه کار در زمینه اجرای عملیات گازرسانی فشار قوی و 10 سال برای فشار ضعیف برای این شرکت ها الزامی است 4. شرکت های حقوقی که دارای گواهی صلاحیت اجرا از معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور یا موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی و یا شرکت گاز برای مجریانی که در حال حاضر اجرای پروژه های مذکور را انجام می دهند به مدت 6 ماه با رعایت این دستورالعمل و استاندارد های شرکت گاز به فعالیت خود ادمه دهند و در سازمان نظام تشکیل پرونده داده و اقدم به اخذ پروانه اشتغال به کار نمایند . 5. نداشتن محکومیت انتظامی . 6. ارایه مدارک قبولی گذراندن دوره های آموزشی مربوطه از سازمان نظام استان و کلیه عوامل اجرایی مجری باید دارای پروانه مهارت فنی از مراجع ذی صلاح باشند . 7. جوشکاران مجری باید دارای پروانه صلاحیت در خصوص عملیات جوشکاری فشار قوی از مراجع ذی صلاح ( شرکت گاز و یا اداره استاندارد ) باشند . 8. مجری میتواند در محدوده استان محل دریافت پروانه فعالیت نماید و در صورت درخواست فعالیت در استان دیگر با تایید سازمان نظام هر دو استان بلامانع است .
ماده – 5 – نکات قابل توجه در دوره بهره برداری 1. مشترک باید کلیه ضوابط و دستورالعمل های ایمنی استفاده از گاز طبیعی را با توجه به مسئولیت های مندرج در 6-1-17 رعایت نماید . این ضوابط در ( پیوست یک راهنمای ایمنی ) آورده شده است . 2. رعایت راهنمای ایمنی استفاده از وسایل گازسوز بخش متقاضیان عمده ( پیوست مبحث هفدهم ). 3. هرگونه تغییر در ساختمان محل نصب موتورخانه که منجر به کم شدن فضا و یا مسدود و یا کم شدن مسیر های پیش بینی شده برای تامین هوای موردنیاز احتراق شود ، مجاز نیست . 4. هرگونه تغییر در وسایل و لوازم گازسوز ، اعم از اجاق گاز و یا سیستم حرارت مرکزی ، که موجب افزایش مصرف گاز بیشتر از پیش بینی اولیه شود ، مجاز نیست . 5. هر نوع کنده کاری در مسیر های عبور لولة گاز در داخل و یا خارج از ساختمان باید با آگاهی از مسیر های عبور لولة گاز به نحوی انجام شود که به لوله و پوشش محافظ روی لوله هیچگونه آسیبی وارد نشود . 6. در صورت صدمه دیدن لولة گاز و یا پوشش روی آن در هنگام کنده کاری ، هرگونه تعمیرات باید با اطلاع شرکت گاز ناحیه مربوطه انجام شود . 7. کنتور و تنظیم کنندة فشار گاز که توسط شرکت گاز ناحیه نصب شده است ، به هیچ وجه نباید دستکاری شود . در صورت مشاهده هرگونه اشکال در آن ها مراتب باید جهت تعمیر و یا سرویس به شرکت گاز ناحیه اطلاع داده شود . 8. شیر اصلی گاز ( بعد از کنتور ) به هیچ وجه نباید بدون اطلاع و هماهنگی کلیه مصرف کنندگان گاز ساختمان بسته شود . وصل مجدد گاز باید با حضور و اطلاع کلیه مصرف کنندگان و پس از حصول اطمینان کامل از بسته بودن شیر گاز کلیه نقاط مصرف ، انجام شود . برای جلوگیری از بسته شدن اتفاقی این شیر نصب تابلوی هشدار دهنده لازم است . 9. هرگونه دستکاری در لوازم گازسوز ، به ویژه تغییر در تنظیم مشعل موتورخانه و یا حس کنندة فشار گاز و هوای مشعل ، باید توسط افراد و یا شرکت های مجاز انجام شود . 10. قطع کردن و از مدار خارج نمودن لوازم کنترل و محافظ شعله در سیستم های حرارت مرکزی مجاز نیست . 11. از لوله کشی گاز نباید به منظور اتصال زمین استفاده شود .
ماده – 6 – این شیوه نامه در 6 ماده به انضمام 7 پیوست ، توسط کمیته مشترک راهبردی تفاهمنامه ابلاغی به شماره 56830/420/400 مورخ 16/11/87 منعقده فی ما بین وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت نفت تدوین شده است و هرگونه تفسیر ، توسعه و تجدیدنظر به عهده این کمیته میباشد . مرجع پاسخگویی و نظارت بر این شیوه نامه دفتر امور مقررات ملی ساختمان وزارت مسکن و شهرسازی میباشد .
