چکیده

شهر، پدیده ای است که خود را به صورت عینیتی قابل ادراک به استفاده کنندگانش می نمایاند. اطلاعات ارسالی از محیط های شهری فقط اطلاعات کالبدی و بصری نیستند، بلکه اطلاعاتی هستند که توسط کلیه حواس ادراک می شوند. لذا، منظر یک محیط شهری، کلیه اطلاعات موجود از فضا می باشد که توسط حواس قابل دریافت بوده و در فرایند ادراک پردازش می گردند. از این رو شاخص های یک منظر در سطوحی متعدد، از سطحی تا بنیادی خود را مطرح می سازند و تمامی آنها منشأ احساس هایی هستند که در فرد ایجاد می‌گردد.

صوت از جمله عوامل غیر کالبدی تشکیل دهنده منظر محیط های شهری است که با وجود نقش بسیار با اهمیتی که در کیفیت محیط شهری دارد، معمولاً از دید طراحان غافل می ماند. این عامل گاهی به صورت صدای پرندگان، حرکت برگ ها، جریان رودخانه و … ظاهر می شود و موجبات غنای حسی را فراهم می آورد و گاهی به صورت صدای ترافیک عبوری سواره، ماشین آلات صنعتی و … موجب آزار و اذیت افراد و حتی در پاره ای موارد موجب از بین بردن فرصت حضور افراد در محیط می گردد. در طراحی محیط های شهری باید به منظر صوتی، بو و … در کنار منظر بصری توجه نمود. برخی از بوها و صوت ها می توانند یادآور خاطرات خاصی در انسان باشند و مولفه ی معنا را تقویت نمایند.

این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم منظر صوتی، به تبیین نقش آن در کیفیت محیط های شهری پرداخته و راهکارهایی در جهت ارتقاء کیفیت محیط شهری با استفاده از منظر صوتی ارائه می دهد.

مقدمه

یکی از عوامل غیر کالبدی سازنده منظر شهری صدا می باشد. صداها و آهنگ ها، فارغ از اینکه ما بدان ها توجه داریم یا نه، نه تنها در شکل ها و درجات مختلف وجود دارند، بلکه به صورت لفاف و پوششی صوتی به عنوان راهنما، دعوت کننده و حتی در برخی موارد به صورت دفع کننده در شهر و فضاهای مختلف ادراک می شوند. این صداها در هر حالتی که باشند به عنوان یکی از مولفه های منظر شهری بر احساس، ادراک و الگوی رفتاری شهروندان و تعاملات اجتماعی آنان تأثیر می گذارد.

عدم توجه به این موارد در شهرهای امروزی سبب گشته است عمده ترین صداهایی که از متن شهر به گوش می رسد، صداهای ناخوشایندی چون صدای ترافیک، ساخت و ساز، کارخانه ها و تعمیرگاه های خیابانی، کارخانه ها، صدای موسیقی بلند همسایه ها، داد و بیداد و … باشد، صداهایی خاکستری که در فضاهای بین ساختمان‌ها محاصره شده و براون فیلدهایی از منظر صوتی را ایجاد کرده اند.

در راستای حل این معضل، وظیفه ی طراحان شهری و معماران منظر آن است که منظر صوتی شهر را به مثابه عاملی مهم در کیفیت محیط شهری شناخته و در جهت اصلاح و ارتقای آن گام بردارند. به منظور تبیین اهمیت این موضوع و ارائه ی راهکارهای عملی برای آن، در این مقاله پس از بررسی فرایند ادراک صوت در شهر و نقش آن در رفتار انسان، به تبیین سطوح و کیفیت منظر صوتی پرداخته و در نهایت پس از معرفی اصول طراحی منظرصوتی، نمونه ای از سند راهنمای طراحی منظر صوتی در شهر ارائه شده است.

فرضیه

یکی از مولفه های منظر شهری صوت می باشد که به طور مستقیم بر کیفیت منظر شهری تأثیرگذار است. شناسایی اصوات مطلوب و نامطلوب در جهت تقویت یا تضعیف آنها در کنار طراحی کالبدی محیط از عوامل اصلی موفقیت طراحی منظر شهری می باشد.

فرایند ادارک صوت در شهر و نقش آن در رفتار انسان

فرد در مواجهه با محیط خود با “سیلی از اطلاعات “روبرو است که برای درک آن، به مرتب کردن آن ها می پردازد و هر جزء از این اطلاعات را در محل خود قرار می دهد. در این راستا، فرد با کمک اندام های حسی خود اطلاعات دریافتی (فضا) را تجزیه و تحلیل کرده و در نهایت آنان را ادراک می کند (پاکزاد، ۱۳۸۵: ۵۹). آن بخش از محیط یا فرم شهر که بر روی کنش و واکنش شخص و نتایج اعمال وی موثر است، منظر شهری نامیده می شود. در واقع در منظر شهری است که بخشی از اطلاعات محیط بالقوه به کیفیتی مستقیماً محسوس (و یا اطلاعات بالفعل) تبدیل می شود (پاکزاد، ۱۳۸۵: ۱۰۱). عناصر منظر شهری به سه دسته ی فعالیت های انسانی، عوامل کالبدی و عوامل غیرکالبدی تقسیم می شوند که صدا یکی از عوامل غیر کالبدی آن محسوب می گردد.

برای درک هرچه بهتر منظر صوتی و تأثیر آن بر احساس، ادراک و رفتار شهروندان، در ابتدا لازم است تفاوت میان درک بصری و درک شنیداری مشخص گردد. اگرچه نور و صدا هر دو پدیده هایی موجی هستند، اما درک بصری در بسیاری موارد با درک سماعی متفاوت است. صدا در همه جا هست. برخلاف فضای بصری که به صورت بخش بخش می باشد، فضای شنیداری بلا مکان است، در همه جا جاریست و همه جا را احاطه می کند. فضای شنیداری مرزهای مشخصی ندارد و به تاکید بر خود فضا گرایش دارد تا اجزای موجود در فضا. هماهنگ سازی شنیداری زمانی می باشد در حالی که هماهنگ سازی بصری، فضایی است. بنابراین شنوایی حسی غیرقابل توصیف و انفعالی می باشد. صدا حس پویایی را القا کرده و به انسان کمک می کند تا توالی زمان و مقیاس فضا را درک کند. بنابراین، در مقایسه با بینایی درک شنوایی عموماً از لحاظ اطلاعاتی فقیر و از لحاظ احساسی غنی می‌باشد (Carmona, 2003: 88).

اگرچه در اکثر مطالعات صورت پذیرفته در رابطه با منظر، توجه غالب به سمت ابعاد بصری و کالبدی محیط است، اما باید توجه داشت که منظر صوتی شهر نیز به عنوان یک منظر غیرکالبدی پس از ادراک توسط افراد در یک رابطه دوسویه میان محیط و فرد سبب شکل گیری منظرذهنی خاصی از محیط می شود (Frisby, 1994: 85).

پژوهش هایی که تا کنون در ارتباط با منظر صوتی انجام شده است، صداها را به نت های کلیدی، سیگنال ها و صداهای پیش زمینه و نشانه های صوتی دسته بندی می کند. نت های کلیدی همچون نمونه آن در موسیقی هستند. یعنی نت  هایی که تنالیته بنیادی ترکیب (آهنگ) را می سازند و موسیقی در حول آن شکل می گیرد. صداهای پیش زمینه که سیگنال ها هم نامیده می شوند، وظیفه جلب توجه را دارند. صداهایی که منحصراً به وسیله اجتماع و بیننده های آن مورد توجه قرار می گیرند، نشانه های صوتی خوانده می شوند، همچون نشانه ها در منظر بصری. به طور کلی می توان گفت که عمده پژوهش هایی که تا کنون در این ارتباط انجام شده است در ارتباط با ارتباطات بین شنوایی، انسان ها، محیط صوتی و جامعه، ادراک انسان از صوت و نتیجه ی تصویر ذهنی حاصل شده بر رفتارش بوده است (Yang & Kang, 2005: 68).

پژوهش های صورت گرفته حاکی از آنند که سه عامل بر تصویر ذهنی مردم از منظر صوتی شهر موثرند: اطلاعاتی که در یک صدا وجود دارد، زمینه ای که صدا در آن درک می‌شود و درجه آن.

در مطالعه ای که بر استفاده کنندگان از ضبط صوت شخصی انجام شده است، پژوهشگران متوجه شدند این استفاده کنندگان در واقع برای فرار از منظر صوتی شهر از ضبط صوت ها استفاده می کنند. حال آنکه منظر صوتی می تواند یک تجربه جذاب از حس مکان را خلق کند و جایگزین آهنگ های شخصی گردد. بنابراین می توان گفت امروزه تسلط و نفوذ منظر صوتی شهر به عنوان عنصری مزاحم و به زور وارد شده محسوب می شود و می رود تا با آهنگ های شخصی جایگزین شود (Bull, 2000: 2)در واقع شهرهای ما امروزه مدام تحت الشعاع صداهای مکانیکی هستند. صداهایی خاکستری که در فضاهای بین ساختمان ها محاصره شده اند و براون فیلدهایی از منظر صوتی را ایجاد کرده اند.

در میان صداهایی که در اطراف ما وجود دارند، معروفترین صدا، صدای ترافیک می باشد. صدای ترافیک خود از مجموعه ای از صداها نظیر صدای موتور اتومبیل ، صدای حرکت چرخ‌ها و صدای ترمز ماشین ها تشکیل شده است. ابزارهای حمل ونقل مانند قطارها، اتومبیل ها، هواپیماها و غیره به یکی از اصلی ترین مولدهای صدای محیطی بدل گشته اند. در محیط‌‌های شهری امروزی صداهای آزاردهنده دیگری نیز نظیر ساخت و ساز، کارخانه ها، تعمیرگاه های خیابانی، بلندگوها، صدای موسیقی بلند همسایه ها و داد و بیدادها به گوش می رسد. شهرهای امروزی ما دیگر جایی برای حضور پرندگان و دیگر حیوانات نیست و صدای طبیعت در میان این همه شلوغی محو و بی رنگ شده است (شبیری نژاد، ۱۳۸۸: ۳۴).

این مشکلات ممکن است تاثیر مستقیمی بر ارتباطات و اعمال وابسته به هم انسان ها داشته باشد. ممکن است مزاحم انسان بوده و او را در فضاهایی که در شرایط عادی در آن ها حس اقتدار داشته، دچار حس ناتوانی سازد. به عنوان مثال صدای موسیقی همسایه ها اگر خیلی بلند باشد، حس اقتدار و اختیار را در قلمروی خانه از ساکنین آن می گیرد. صوت همچنین قادر است سبب ایجاد وحشت، قدرت و حس حکومت گردد.به عنوان مثال در جایی که پیش روی ارتش توسط ابزار جنگی ممکن نبود، آلمانی ها برای تضعیف روحیه سربازان روسی در استالینگراد از موسیقی استفاده کردند (Atkinson, 2007: 1910).

کیفیت منظر صوتی

منظر صوتی نیز مانند هر پدیده دیگری واجد کیفیت است. منظرهای صوتی با کیفیت بالا محیط هایی هستند که صداها در آن به ندرت روی هم می افتند و میان پیش زمینه و پس زمینه، پرسپکتیو عمیق تری وجود دارد.

ازآنجایی که صداهای آرامتر معمولا یکدیگر را نمی-پوشانند (مگر اینکه فرکانس آنها بسیار به هم نزدیک باشد) یک منظر صوتی با کیفیت بالا می تواند به وسیله پوشیده نشدن با دیگر سروصداها، که منجر به شنیده شدن واضح و مشخص همه صداها شود، توصیف گردد. در این منظر دیگر هیچ صدای گمنامی وجود ندارد. عدم وجود این پوشاننده ها، گسترش رنگ آمیزی صوتی، که به وسیله اکو شدن و طنین انداختن صدای حاصل از انعکاس یا جذب صدا از سطوح موجود در محیط، یا تاثیرات فاکتورهای مرتبط با آب و هوا مانند درجه حرارت، باد یا رطوبت اتفاق می افتد، را آسان تر می کند. این موضوع در واقع یک حس مکان را برای تک  تک افراد هنگام حضور آن ها در محیط ایجاد می کند.

در منظر صوتی با کیفیت پایین، سیگنال های صوتی منفرد در تجمع بیش از حد متراکمی از صداها گم و مبهم می شود. صداهای شفافی چون راه رفتن روی برف و زنگ کلیسا یا خزیدن حیوانات در میان بوته ها به وسیله سروصداهای موجود در محیط پوشانده می شوند. در این محیط ها پرسپکتیوهای صوتی گم می شوند و از بین می روند. بنابراین صداهای معنادار پوشانده شده و فضای شنیداری فرد کاهش می یابد. این اثر ممکن است تا جایی پیش رود که فرد دیگر نتواند صداهای حرکت و صحبت خودش را هم بشنود. در چنین شرایطی بسیاری از صداها خفه و خاموش می شوند و یا اطلاعات موجود در آن ها در ادغام با سایر صداها تغییر می یابد (شبیری نژاد، ۱۳۸۸: ۳۹).

سطوح منظر صوتی شهر

حضور صدا در شهر در سه سطح سنجیده می شود، منظر صوتی شهر در سطح کلان، در سطح میانی و در سطح خرد. سطح کلان به منزله منظر صوتی شهر و منطقه شهری می‌باشد. البته از آنجایی که به ندرت صداهایی یافت می شوند که بتوانند تمامی شهر را تحت پوشش قراردهند، تعیین منظرصوتی در این مقیاس عموماً کار دشواری می باشد، اما در سه دسته کلی، منظر صوتی شهر شامل صداهایی می گردد که: الف) در یک لحظه بر تمامی سطح شهر یا منطقه شهری اثر می-گذارد، نظیر صدای رعد و برق و هواپیما، ب) برخی صداهای شاخص شهری که اگرچه تنها در برخی نقاط شهر شنیده می شوند، ولی به دلیل اهمیت فرهنگی یا اجتماعی، در میان مردم به عنوان یکی از عوامل موثر در منظر صوتی شهر و به وجودآورنده حس مکان به شمار می رود. نظیر صدای نقاره ها در حرم امام رضا (ع)، ج) صداهای خاصی که به طور غالب در اکثر نقاط شهر یا منطقه شهری شنیده می شود: به عنوان مثال صدای اذان در کل شهر استامبول به دلیل وجود مساجد متعدد در این شهر. در این سطح اثرگذاری بر منظرصوتی نیازمند تصمیمات کلان و بزرگ مقیاس است، مانند انتقال فرودگاه به خارج شهر و….

منظور از سطح میانی، منظر صوتی موجود در سطح محله می باشد. با توجه به عناصر تشکیل دهنده منظر شهری، در یک محله مسکونی، صدای پس زمینه عموماً سکوت و آرامش موجود در محله است. صداهایی نظیر صدای بازی بچه ها و فروشنده های دوره گرد که به این کوچه و خیابان ها می آیند، صداهای پیش زمینه هستند که بر روی تنالیته و تم اصلی جای می گیرند.

سطح سوم نیز، منظر صوتی موجود در فضاهای شهری می باشد. در واقع در این سطح می توان به بهترین نحو فضای صوتی مورد نیاز را برای مردم تامین نمود. چرا که منظرصوتی یک فضای شهری به میزان زیادی بر رفتارهای افراد در این فضاها تاثیرگذار می-باشد، مانند تصمیم در مورد توقف در یک فضا و یا ترک آن، انجام فعالیت های رسمی و یا خودمانی، خرید، قدم زدن، راه رفتن، صحبت کردن و….. به-عنوان مثال پخش صداهای هیجان انگیز و محرک می-تواند فعالیت های بدنی و جنبش و حرکت را در مردم افزایش دهد و آن ها را ناخودآگاه به انجام برخی حرکت و فعالیت وا  دارد. بنابراین نوع صدا می-تواند مدت حضور فرد را در محیط به طور نسبی تعیین کند و فرد را ناخودآگاه مجبور به ترک یا ماندن در محیط نماید (شبیری نژاد، ۱۳۸۸: ۶۶ـ۶۳).

طراحی منظرصوتی شهر

در واقع بخشی از کیفیت های یک فضای شهری از طریق منظر صوتی دلپذیر با توجه به زمینه حاصل می شود: نظیر سرزندگی، احساس تعلق خاطر و حس مکان، امنیت و…. از آنجا که وظیفه طراحان شهری و معماران منظر ارتقاء کیفیت های محیطی یک فضای شهری می باشد، طراحی منظر صوتی از جمله ابزارهای این گروه برای رسیدن به هدف مذکور می‌باشد.

تمام اعمالی که در جهت طراحی منظر صوتی شهر صورت می پذیرند در غالب سه دسته از ملاحظات صوتی و به گونه ای موازی انجام می پذیرند:

۱٫ کاهش، خنثی کردن یا تخفیف صداهایی که به عنوان صداهای بسیار بلند و یا نامطلوب شناخته می شوند.

۲٫ نگهداری و افزایش صداهای موجود شناخته شده به عنوان صداهای مطلوب.

۳٫ افزودن عناصر صوتی که در زمینه موجود یافت نمی شوند، ولی ممکن است اهداف طراحی شهری و معماری پروژه را برآورده سازند. تکنیک های مرتبط با نگهداری، افزایش یا تولید صداهای مطلوبی که وابسته به زمینه هستند.

لنگ عقیده دارد با توجه به صداهای محیط در محل-های خاص، صدا می تواند در جهت مثبت افزایش یابد. به عنوان مثال استفاده از صدای پرندگان حرکت برگ ها و سروصدای کودکان از این جمله است. او عقیده دارد منظر صوتی و صدای محیط می تواند مانند منظر بصری آن، طراحی و تنظیم گردد و این کار از طریق انتخاب مصالح نما، بدنه های فضا و طبیعت اشیای موجود در فضا صورت می گیرد (لنگ، ۱۹۹۴: ۲۲۷). صداهای مثبت و زیبای محیط مانند صدای آبشار و فواره می تواند صداهای ناموزون مانند ترافیک را بپوشاند.

لازم به ذکر است که هویت یک منظر صوتی نیز در فضای شهری بسیار با اهمیت می‌باشد. در این راستا، باید در خلق یک منظر صوتی به صداهای نشانه ای که در واقع منعکس کننده فرهنگ و رسوم هستند، توجه شود. در درک یک منظرصوتی اولین صداهایی که مورد توجه قرارمی گیرند لزوماً بلندترین صداها نیستند. در واقع صداها در یک منظرصوتی به دو دسته کلی تقسیم می شوند: صداهای فعال و صداهای غیرفعال. صداهای فعال صداهایی می باشند که از انجام فعالیت‌ها در فضا صورت می پذیرند مانند صدای رقص‌های گروهی و صداهای غیر فعال صداهایی می-باشند که از عناصر منظر ناشی می‌شوند، مانند صدای فواره ها. یک فضای شهری مناسب نه تنها لازم-است صداهای غیر فعال خوشایند را در خود داشته باشد، بلکه باید در جهت تشویق فعالیت‌هایی که صداهای فعال را تولید می کنند، طراحی شود. این صداهای فعال و غیرفعال می توانند در جهت ماسک کردن و پوشاندن سروصداهای ناخوشایند نیز مورد استفاده قرارگیرد.

خلق یا طراحی یک منظر صوتی در یک فضای باز شهری باید به عنوان یک پروسه دینامیک مورد توجه قرارگیرد. تغییر منظر صوتی با فصول، روزها و زمان های مختلف باید همواره مورد توجه قرارگیرد (zhang & kang, 2007: 68). با در نظر داشتن این عوامل می‌توان منظرصوتی یک فضای شهری را به گونه ای خوشایند و دلپذیر طراحی کرد. می توان گفت که تامین آسایش استفاده کنندگان از فضا، ایجاد حس مکان و تقویت مردم برای حضور در یک فضا از جمله مهم‌ترین اهداف طراحی یک منظرصوتی می باشد. دستیابی به اهداف ذکرشده از طریق تهیه سند راهنمای طراحی شهری برای طراحی منظرصوتی فضاهای شهری موثر می گردد.

راهنمای طراحی منظر صوتی شهری

در راستای عملی تر شدن طرح ارائه شده برای منظرصوتی فضاهای شهری و دستیابی به هدف ارتقای کیفیات محیطی، لازمست تجلی اصول طراحی منظرصوتی به صورت اسناد هدایت کننده درآیند. با توجه به جنس مسئله مورد بحث و مرکزیت موضوع منظرصوتی، لازمست یک راهنمای طراحی شهری تهیه شود. راهنمایی که در ادامه ارائه می شود در واقع نمونه ای از مهم‌ترین عناوین این سند می باشد.

ـ لازمست کاربری های پرسروصدا مانند آهنگری، تعمیراتی ها و …. از جداره فضاهای شهری حذف شوند.

ـ لازمست فضاها با توجه به عملکردشان که تعیین کننده میزان نیاز آن ها به آرامش می باشد، در یک سلسله مراتب مناسب از غیرحساس، نیمه حساس و حساس، در فاصله از منابع آزاردهنده سروصدا نظیر شریان های عبوری و خیابان ها قرارگیرند.

ـ بهتر است ساعت انجام فعالیت‌های ساختمانی تولید کننده سروصدا محدود شده و در ساعات حضور مردم در فضا ممنوع گردد.

ـ استفاده از ساختارهای آبی و طراحی فضاهای سبز برای جداسازی فضاها از کاربری‌های پرسروصدا، ماسک کردن سروصدا و ایجاد صداهای غیرفعال توصیه می شود.

ـ در فضاهایی که نیاز به آرامش در آن ها وجود دارد استفاده از مصالح متخلخل در کف و جداره ها مانع از انتشارصدا شده و آرامش فضا را افزایش می دهد.

ـ ایجاد هماهنگی بین عناصر صوتی و فرم بصری و بین منظربصری و منظرصوتی در فضاهای شهری که فرد را نیازمند توجه کمتری برای ادراک محیط می نماید به شدت توصیه می شود.

ـ بهتر است در فضاهای مختلف از موسیقی های همخوان با آن فضا استفاده شود، مثلاً از موسیقی های آرام که نیاز به توجه زیادی دارند، در فضاهای نیازمند به آرامش و موسیقی های پرتحرک در فضاهای نیازمند به تحرک و جنب وجوش.

ـ استفاده از عناصری که تولید کننده صدای خوش هستند به عنوان ابزاری برای ایجاد صداهای نشانه ای ـ نظیرصدای مساجد ـ توصیه می شود.

ـ در صورت نیاز به کاهش انعکاس صدا می توان از فرورفتگی ها و عقب رفتگی ها در جداره ها استفاده کرد. همچنین استفاده از پستی بلندی ها در کف به صورت اختلاف سطح می تواند سبب کاهش انعکاس صوتی گردد.

ـ تناسبات در فضاهای پرسروصدا باید به گونه ای باشد که طول فضا سروصدا را تضعیف کرده و مانع از کشیده شدن سروصدا به فضاهای خارجی شود.

ـ زون بندی ها و ساماندهی کاربری هایی متنوع زمانی و مکانی که تولید کننده منظرهای صوتی متفاوتی می باشند، در فضاها توصیه می شود.

ـ فضا باید برای حضور فعالیت‌های انسانی مولد صدا نظیر دست‌فروشان و اجرای موزیک زنده تجهیز شود.

ـ در صورت حضور گروه های مختلف سنی باید به منظر صوتی هریک از آن ها توجه کرده و آن ها را در فاصله مناسب از هم قرار دهید تا مانع از آزاردهندگی آن ها برای یکدیگر گردد.

ـ استفاده از مرزهای هندسی که موجب افزایش طنین و شدت صوت در فضا می گردد، در ایجاد حس مکان مناسب فضا تاثیرگذار خواهد بود.

ـ تشویق مردم در استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی و یا دوچرخه و پیاده روی که تولیدکننده حجم کمتری از صدا می باشند، از طریق فراهم آوردن تجهیزات مورد نیاز برای این گونه حمل ونقل توصیه می شود.

ـ باید موضوع منظرصوتی و مسئله آلودگی صوتی در جریان توسعه هایی که در رابطه با شهر در نظرگرفته می شوند، مورد توجه قرار گیرند.

نتیجه گیری

امروزه منظر صوتی شهرها تغییر بسیاری نموده است. پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که سر و صدای ناشی از زندگی مدرن از یک‌سو اثرات جبران ناپذیری بر سلامت مردم گذاشته و از سوی دیگر تحت تأثیر تصویر ذهنی آنها موجب ناهنجاری رفتاری در محیط‌های شهری می گردد. بنابراین، در چنین شرایطی لزوم طراحی منظر صوتی کاملاً بدیهی به نظر می رسد.

طراحی منظر صوتی، امری پیچیده و نیازمند دخالت افراد و گروه ها در چارچوب علوم مختلف می-باشد. طراحان شهری و معماران منظر، با مأموریت ارتقاء کیفیت محیط های شهری، دسته ای از این افراد هستند که با مجموعه اقدامات خود تا حدی می توانند موجب مدیریت و ارتقاء کیفی منظر صوتی در شهر شوند. با توجه به ماهیت موضوع، سند راهنمای طراحی منظر صوتی، بهترین سند هدایت این امر می-باشد که در این مقاله به برخی از موارد آن اشاره شده است.

فهرست منابع

 پاکزاد، جهانشاه. ۱۳۸۵٫ مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران : وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری.

 شبیری نژاد، مریم،۱۳۸۷-۱۳۸۸٫ مدیریت منظرصوتی شهر به کمک طراحی شهری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. استاد راهنما: دکتر کورش گلکار.

 کوان، رابرت. ۱۳۸۵٫ اسناد هدایت طراحی شهری. ت : کوروش گلکار و سولماز حسینیون، تهران: انتشارات اسلیمی.

 Adams،Mags and Others، Sustainable Soundscape: Noise Policy and the Urban Experience ، Urban Studies، (۲۳۸۵-۲۳۹۸)، December 2006، No.13، Vol.43.

 Atkinson، Rowland، Ecology of Sound: The Sonic Order of Urban Space، Urban Studies، September 2007، (۱۹۰۵–۱۹۱۷)، No. 10، Vol. 44.

 BULL، M. Sounding out the City: Personal، Stereos and the Management of Everyday Life. 2000، Oxford: Berg.

 Carmona، M. and Heath، T. and Oc، T.. 2003. Public Places، Urban spaces. UK: Elsevier Press.

 Frisby، K. The flaˆneur in Social Theory. 1994، in: K. TESTER (Ed.) the Flaˆneur، London: Routledge

 Yan، Wei and Kang، Jian، Soundscape and Sound Preferences in Urban Squares: A Case Study in Sheffield، February 2005، (۶۱–۸۰) Journal of Urban Design، No. 1.Vol. 10.

 Zhang، M. and Kang، J.. Towards the Evaluation، Description، and، Creation of Soundscape in Urban Open Spaces، Environment and planning: Planning and Design، ۲۰۰۷، (۶۸-۶۹) Vl.34

 School of Architecture، University of Sheffield.

(تجربه‌های داخلی و خارجی منظر شهری) / ا.سوری ص.نصیرپور