صنعت پتروشیمی در ایران و جهان از نظر اقتصادی آینده روشنی دارد و مزیت اصلی پتروشیمی در ایران نسبت به سایر صنایع کشور وجود منابع خدادادی گازی، خوراک فراوان و نیز قیمت مناسب انرژی است که با مطالعه آینده اقتصاد جهانی، صنعت پتروشیمی دارای حاشیه سود بالایی است. صنعت پتروشیمی کشور تجربه‌ای 50 ساله دارد که متخصصان داخلی و وجود دانش و سخت افزار در حوزه پتروشیمی از مزیت رقابتی ایران نسبت به بسیاری از کشورها به ویژه همسایگان مرزی آبی و خاکی است.
امروزه کشور ایران اسلامی در صدد سرمایه گذاری تقریبا 40 میلیارد دلاری برای توسعه صنایع پتروشیمی در پارسیان، جاسک، ماهشهر، سیراف، سرخس و چابهار است. هرچند این رقم سرمایه گذاری بالاست ولی با توجه به آنچه در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده، سرمایه گذاری مذکور باید رشد بیشتری داشته باشد.
جذابیت های سرمایه گذاری در صنایع پتروشیمی کشور به ویژه در شهرستان بندری چابهار به سبب اتصال به آب های آزاد اقیانوس هند و سهولت دسترسی به بازارهای هدف از مهمترین مزیت های آن است به گونه ای که دسترسی به بازارهایی مانند چین، هند و پاکستان که بیشترین محصولات پتروشیمی ایران را مصرف می کنند، از طریق ایران و به ویژه بندر چابهار در مقایسه با کشورهای همسایه و سایر بنادر داخلی ساده تر، اقتصادی تر و سریع تر است.
مدیرعامل شرکت پتروشیمی توسعه نگین مکران در تشریح آخرین وضعیت ساخت شهرک پتروشیمی مکران در چابهار اظهار داشت: توسعه صنایع پتروشیمی در چابهار براساس تاکیدات مقام معظم رهبری بر تسریع توسعه و آبادانی سواحل مکران در سال 1391 در هیات دولت تصویب و اجرایی شده است. محمدرضا موثقی نیا افزود: شرکت شستان در سال 1391 طی تفاهمی با وزارت نفت، مسئولیت توسعه صنایع پتروشیمی در سواحل مکران (چابهار) را به عهده گرفته است.
وی ادامه داد: شهرک پتروشیمی مکران در محدوده منطقه آزاد چابهار در زمینی به گستره حدود هزار و 200 هکتار برای ایجاد زیرساخت‌ها، تامین یوتیلیتی و آماده سازی قطعات زمین برای واگذاری به سرمایه گذاران در اختیار این شرکت قرار گرفت. وی اخذ مجوز زیست محیطی ساخت هفت واحد پتروشیمی با ظرفیت تولید 8.5 (هشت و نیم) میلیون تن در سال و موافقت وزیر نفت با اختصاص 30 میلیون مترمکعب گاز طبیعی متان برای خوراک این واحدها را از آخرین اقدامات مثبت انجام شده در شهرک پتروشیمی مکران عنوان کرد.
وی تصریح کرد: تاکنون زیرساخت های این شهرک شامل تاسیسات شهری آب، برق، مخابرات و سیستم جمع آوری آب های سطحی به میزان 65 درصد پیشرفت داشته است.
مدیرعامل پتروشیمی توسعه نگین مکران در خصوص آخرین وضعیت سرمایه گذاران در شهرک پتروشیمی مکران خاطرنشان کرد: تاکنون مذاکرات مربوط به سرمایه گذاری با بیش از 12 سرمایه گذار داخلی و خارجی به اتمام رسیده و با هشت مشارکت کننده خارجی در حال مذاکره هستیم. موثقی نیا ادامه داد: همچنین در بخش یوتیلیتی اقدامات موفقی در جذب سرمایه گذار انجام شده بطوریکه حضور سرمایه گذاران داخلی و خارجی در 2 بخش از واحد یوتیلیتی قطعی شده است.
وی گفت: نیروگاه فاز نخست با ظرفیت 230 مگاوات از طریق مناقصه به شرکت مپنا واگذار شده است و تاسیس واحد اکسیژن با یک شرکت آلمانی نهایی شده و زمین مربوطه در واحد یوتیلیتی در اختیار آنها قرار گرفته است که به زودی شروع به کار خواهند کرد. وی افزود: پکیج های دیگر پتروشیمی را نیز در آستانه مناقصه داریم و بزودی نهایی خواهند شد. وی در مورد آخرین وضعیت طرح های مستقر در شهرک پتروشیمی مکران نیز گفت: 2 طرح فعالیت خود را آغاز کرده اند و یک واحد متانول قابل توسعه به MTO (تبدیل متانول به اولفین) است.
وی ادامه داد: فناوری مورد نیاز این واحد را خریداری و تجهیز کارگاه آن صورت گرفته است و طراحی پایه (Basic Design) نیز به اتمام رسیده است. مدیرعامل پتروشیمی توسعه نگین مکران بیان کرد: مرحله طراحی جزئیات (Detail Design) آغاز شده و طبق برنامه تا اواخر سال 97 به بهره برداری و تولید خواهد رسید. موثقی نیا تصریح کرد: اوره آمونیاک یکی دیگر از طرحهای مستقر در شهرک است که آغاز به کار کرده و تجهیز کارگاه آن انجام شده است.
وی ادامه داد: با صاحب تکنولوژی (Licenser) در حال نهایی کردن مذاکرات و توافقات هستیم که احتمال تغییر این واحد به GTO (تبدیل گاز طبیعی متان به اولفین) نیز وجود دارد که متعاقبا وضعیت نهایی آن اعلام خواهد شد. وی در خصوص سایر واحدهای یوتیلیتی گفت: هفت واحد دیگر یوتیلیتی به صورت EPCF (طراحی و مهندسی، تامین، ساخت و تامین مالی) به مناقصه گذاشته شده و پیش بینی می شود کل یوتیلیتی فاز نخست برای هفت واحد مجوز گرفته شده تا آخر سال 1397 به بهره برداری برسد.
وی گفت: در بندر شهید بهشتی چابهار در فاصله حدودا 20 کیلومتری شهرک پتروشیمی مکران 20 هکتار زمین برای احداث مخازن و پایانه اختصاصی محصولات تولیدی به صورت اجاره 20 ساله استحصال شده است که در حال پیگیری برای افزایش به 40 هکتار است. وی تصریح کرد: اکنون 18 واحد بالادستی پتروشیمی در این شهرک پیش بینی شده است که شامل چهار واحد اوره- آمونیاک، پنج واحد متانول، چهار واحد متانول- آمونیاک، یک واحد آروماتیک، یک واحد MTP (تبدیل متانول به پروپیلن) و 2 واحد الفین است.
مدیرعامل پتروشیمی توسعه نگین مکران ادامه داد: برای ارائه سرویس‌‌های آب، بخار، اکسیژن، نیتروژن، برق و سایر خدمات جانبی به این 18 واحد در مرکز شهرک واحد یوتیلیتی متمرکز پیش بینی شده است. موثقی نیا گفت: 200 هکتار زمین برای ایجاد صنایع پایین دستی پتروشیمی در نظر گرفته شده است و برای طراحی، نحوه چیدمان و طرحهای صنایع پایین دستی به دنبال جدیدترین تکنولوژی های روز دنیا در این حوزه هستیم.
وی افزود: دانش پلیمرهای مهندسی که محصول صنایع پایین دستی است همواره در حال پیشرفت است و طبعا به دنبال تولید پیشرفته ترین این پلیمرها هستیم و ضمن اینکه ایجاد صنایع پایین دستی در فازهای آتی شهرک مد نظر قرار دارد. وی گفت: نکته بسیار حائز اهمیت آن است که برای هفت واحد مجوزدار فعالیت ها آغاز شده است و برای 12 واحد دیگر که در فازهای 2 و 3 پیش بینی شده‌اند، مطالعات تکمیلی در حال انجام است.
مدیرعامل پتروشیمی توسعه نگین مکران با بیان اینکه متخصصان حوزه پتروشیمی دریافته اند که فناوری‌های مورد استفاده در عسلویه، ماهشهر و سایر مناطق کشور مطابق فناوری‌های روز دنیا نبوده و اکثرا مربوط به 15 تا 20 سال پیش است، خاطرنشان کرد: فرصتی که تا تکمیل واحدهای مرحله نخست این شهرک و زمان آغاز پروژه های مراحل دوم و سوم وجود دارد برای تکمیل مطالعات و انجام مذاکرات با صاحبان فناوری استفاده خواهد شد تا بتوانیم شهرک پتروشیمی مطابق دانش روز دنیا با کمترین مشکلات ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: احتمال دارد ترکیب فعلی 18 واحد در فازهای 2 و 3 دستخوش برخی تغییرات شود. موثقی نیا افزود: طبق طرح کنونی پیش بینی 18 واحد صنایع بالادستی پتروشیمی با ظرفیت تولید سالیانه 25 میلیون تن محصول شده است بطوریکه حدود 17 میلیون تن آن مایع و هشت میلیون تن محصولات جامد است.
وی ادامه داد: برای انتقال محصولات تولیدی به بندرشهید بهشتی کریدور انتقال محصولات مایع پیش بینی شده و همچنین از خط ریلی راه آهن در حال ساخت چابهار-زاهدان که از مجاورت شهرک پتروشیمی مکران عبور می‌‌کند جهت انتقال محصولات جامد و مایع به سایر نقاط کشور استفاده خواهد شد.
وی تصریح کرد از سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای حضور در فرصت‌‌های سرمایه گذاری شهرک پتروشیمی مکران آماده جذب سرمایه به صورت EPCF (طراحی، مهندسی، تامین، ساخت و تامین مالی)، B.O.O (ساخت، بهره برداری، مالکیت)، B.O.T (ساخت، بهره برداری، واگذاری) و غیره استقبال می‌کنیم.
وی تصریح کرد: علاوه بر 18 واحد صنایع بالادستی یادشده در واحد یوتیلیتی در پکیج های مختلف به صورت یکجا یا مجزا فرصت سرمایه گذاری وجود دارد. وی گفت: در احداث کریدور انتقال محصولات به محل پایانه‌های صادراتی بندر در حوزه‌‌های مربوط به زیرساخت های شهرک، تانک فارم، تخلیه، بارگیری و همینطور در بخش های مختلف مربوط به ساخت شهرک مسکونی علاقه مند به جذب سرمایه گذار هستیم.
مدیرعامل پتروشیمی توسعه نگین مکران بیان کرد: سرمایه گذاری 12 تا 16 میلیارد دلاری پس از تکمیل تمامی فازهای پتروشیمی سبب ایجاد 17 هزار شغل مستقیم می شود و این امر فرصت های مختلفی را در حوزه های خدمات، اسکان، ترابری وغیره برای سرمایه گذاران ایجاد می کند.
وی گفت: سالانه 23 میلیون تن محصول به ارزش تقریبی 14 میلیارد دلار از 18 واحد پتروشیمی صادرات انجام خواهد شد. شهرستان چابهار از توابع استان سیستان و بلوچستان با 260 هزار نفر جمعیت از شمال به شهرستان های نیکشهر، قصرقند و سرباز، از شرق به کشور پاکستان، از جنوب به دریای عمان (مکران) و از غرب به بندر کنارک متصل است. بندر زیبای چابهار واقع در قلب مَکُّرانِ بلوچستان و در فاصله 645 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان از 2 شهر به نام های چابهار و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، 6 دهستان و 438 روستا تشکیل شده است.
