از آنجا که این کشور فدرالی است و از به هم پیوستن شیخ‌نشین‌‌‌های مختلف تشکیل شده است، اختلافات و رقابت‌های مختلفی بین امارت‌های آن مشاهده می‌شود که به طور خاص می‌توان به رقابت‌ها و ناخرسندی‌های سایر امارات از ابوظبی اشاره کرد. به طوری که حتی برخی مواقع، این امارت‌ها درصدد کسب حمایت خارجی در برابر امارت ابوظبی برمی‌آیند. با این حال، امارت‌های مذکور در برابر تهدیدها و چالش‌های مشترک خارجی عمدتا رویکرد و مواضع یکسانی اتخاذ می‌کنند. با توجه به فقدان تاریخ و انسجام اجتماعی و سیاسی، هویت‌سازی یکی از برنامه‌های اصلی اماراتی‌هاست. از این رو، ایجاد و شکل‌گیری نسل جدیدی از ملی‌گرایی اماراتی و تعصبات عربی خاص، درونی ساختن غیربومی‌های ساکن امارات، نام‌گذاری‌های خاص، اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی گوناگون و برجسته‌سازی اختلافات و تهدیدهای بیرونی برای ایجاد انسجام درونی از اقدامات مهم در این زمینه است. از منظر سیاسی، امارات متحده عربی کشوری غیردموکراتیک است که از سوی شورای عالی حکام، متشکل از شیوخ هفت امارت، اداره می‌شود و دو امارت ابوظبی و دبی در این شورا از حق وتو برخوردارند. به‌رغم پیشرفت اقتصادی و رفاه سطح بالا در امارات، این کشور از نظر مشارکت و آزادی‌های سیاسی در سطح پایینی قرار دارد. اما حاکمان امارات، با اعطای منافع اقتصادی و آزادی‌های اجتماعی به اتباع خود، درصدد کاهش مطالبات سیاسی برآمده‌اند. به این ترتیب امارات متحده عربی نیز مانند اغلب کشورهای دیگر حاشیه جنوبی خلیج فارس، درگیر چالشی ساختاری میان رشد سریع اقتصادی و در مقابل، توسعه نیافتگی سیاسی است. با این حال، به آرامی شاهد ظهور نشانه‌های برخی اصلاحات دموکراتیک و رعایت بیشتر هنجارهای حقوق بشری در این کشور به منظور هماهنگ شدن با افکار عمومی جهان، جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و نیل به شاخص‌های توسعه پایدار هستیم.
شاخص توسعه انسانی ترکیبی از شاخص‌های سه‌گانه تولید سرانه، آموزش و امید به زندگی است. بررسی مهم‌ترین شاخص‌های توسعه انسانی کشور امارات متحده عربی نشان می‌دهد این کشور تلاش بسیاری در جهت ارتقای این شاخص‌ها داشته و توانسته رتبه بالایی در زمینه توسعه انسانی کسب کند. سرعت ادغام با اقتصاد جهانی، جذب سرمایه‌گذاران بزرگ بین‌المللی ضمن توجه به ارتقای استانداردهای رفاه اجتماعی و کاهش نسبت تبعیض جنسیتی بین زنان و مردان از مهم‌ترین دلایل پیشرفت امارات متحده عربی در زمینه کسب رتبه بهتر در توسعه انسانی است. بر اساس گزارش سالانه توسعه انسانی، این کشور در رده کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا و در کنار کشورهای مرفه جهان قرار گرفته است. اما فقدان توجه کافی به جنبه‌های مختلف توسعه سیاسی یکی از نقاط ضعف این کشور است؛ به طوری که تشکیل احزاب سیاسی آزاد تقریبا ممنوع است و خاندان آل نهیان بر سیاست و اقتصاد مسلط هستند. ادامه این وضعیت می‌تواند آینده توسعه انسانی را در این کشور دچار چالش کند. بروز بحران سیاسی در بحرین از سال ۲۰۱۱، به‌رغم توجه نسبی آن به توسعه سیاسی و آزادی احزاب، هشداری برای امارات متحده در این حوزه محسوب می‌شود؛ چرا‌که تشنج در این زمینه می‌تواند توسعه انسانی را نیز دچار نوسان کند.