سفر به اعماق کویر

 آسان‌‌ترین روش کویرنوردی استفاده از خودروهای آفرود است که می‌توان در مدتی کوتاه به اقامتگاهی در دل کویر رسید و شب را در آنجا برای تماشای ستاره‌ها و آسمان کویر گذراند. مردم محلی کویر خودروهای مخصوص کویرنوردی را در اختیار مسافران قرار می‌دهند تا از جاذبه‌های کویر برخوردار شوند. البته برخی از گردشگران با خودروهای شخصی خود به دل کویر سفر می‌کنند و حتی برخی با راهنمایی‌‌های لیدر محلی کمپ می‌‌زنند. کویرنوردی یک مسیر نسبتا سخت و طولانی بسیار لذت‌‌بخش نیز دارد که اصولا گروه‌های ورزشی یا تورهای علاقه‌مند به طبیعت‌‌گردی آن را انتخاب می‌کنند و ساعت‌‌ها پیاده‌‌روی در قلب کویر را برمی‌‌گزینند. و انتخاب ما، گذراندن یک روز در اعماق کویر و قدم زدن روی خاک نرم، گرم و تمیز کویری بود. تجربه‌‌ای که کمتر کسی در طول زندگی‌‌اش می‌تواند آن را کسب کند و لذت قدم زدن در دل کویر مرنجاب به سمت ابوزیدآباد را درک کند. لیدر محلی در ابتدای مسیر ما را برای پیمایش ۴ ساعته و راهی دشوار آماده کرد، اما باتوجه به اینکه مسیری صاف و هموار تا تپه‌‌ای که در دور‌دست قرار داشت به چشم می‌‌خورد، باور مسیری سخت کمی دشوار بود. مسیر صاف با تابش ملایم خورشید و نواختن خنکای نسیم بر صورت‌‌ها آغاز شد. مسیری که هرچه پیش می‌‌رفتی دیگر حتی از بوته‌ها هم خبری نبود و با نزدیک شدن به ظهر، آفتاب به‌‌صورت مستقیم می‌‌تابید و تپه‌های شنی یکی پس از دیگری از پی یکدیگر برآمدند. راه رفتن بر روی شن‌‌ها یا بالا رفتن از تپه‌های شنی با شیب‌‌های تند، چندین برابر سخت‌‌تر از بالا رفتن از صخره‌های سنگی یا کوه‌های پرشیب است. اما در کنار سختی مسیر، زیبایی کویر با آسمان آبی بی‌‌نظیرش در انبوهی از تپه‌های شنی با رنگ منحصر به‌فردش و آرامش بی‌انتهایش تو را مسحور خود می‌کند و گویی همه‌چیز در آن نقطه از جهان متوقف شده است و سختی مسیر نقش فزاینده‌‌ای در زیباتر دیده شدن همه‌چیز ایفا می‌کند. پس از ساعت‌‌ها کویرنوردی درست در آخرین تپه بلند، اقامتگاه گنبدی‌شکل خود را نشان می‌دهد و این آغاز امیدی دوباره برای ادامه مسیر بود. انتهای مسیر نیز همانند آغاز آن دوباره هموار بود و تابش خورشید ملایم و نسیم خنکی که بر صورت می‌‌نواخت. جاذبه‌های کویر در آنجا بیش از هر زمانی خود را نشان داد که پس از عبور از منطقه‌‌ای که تا چشم کار می‌کرد ریگزار و تپه‌های شنی و گهگاهی بوته‌های خشک دیده می‌شد، به‌‌ناگاه به منطقه‌‌ای جنگلی از درخت‌‌های نخل برسی و هوایی مطبوع را استشمام کنی و اقامتگاهی در دل کویر ابوزیدآباد که پذیرای مسافرانی است که شب‌‌مانی در دل کویر را تجربه کنند. میزبانان بسیار ‌میهمان‌‌نوازی که سعی در فراهم کردن تمامی امکانات رفاهی گردشگران دارند، اما از اینکه بازار گردشگری آنها تنها منوط به فصل‌‌های سرد است بسیار گله‌‌مند بودند. آنها برای گذران زندگی و کسب درآمد در فصل‌‌های گرم به کشت هندوانه در دل کویر می‌‌پردازند و از اقتصاد بخش گردشگری محروم می‌شوند. البته باید این نکته را نیز درنظر گرفت که در فصول گرم، رفتن به دل کویر بسیار طاقت‌‌فرسا و گاهی غیرممکن است. از این رو گردشگری کویر نه در این منطقه بلکه در تمامی کویرهای جهان فصلی است و تنها در پاییز و زمستان امکان رفتن به این مناطق وجود دارد.

با نزدیک شدن به شب و سرد شدن ناگهانی هوا، برای آماده شدن جهت تماشای ستاره‌ها و آسمان شب، میزبان با کمک ‌میهمانان آتشی روشن می‌کند و با جمع شدن به دور آن زیبایی شب‌های کویری نامتناهی می‌شود. اگرچه زمان ورود ما به کویر همزمان با ماه کامل بوده و روشنایی مهتاب امکان تماشای کامل ستارگان را نمی‌‌داد، اما ماه کامل در دل کویر با آن سکوت محض، زیباترین آسمان شب را به تصویر می‌‌کشید و اگر در کنار این حجم از زیبایی شب و سکوت محیط، موسیقی و خنده‌های مسافران در فضا طنین‌‌انداز شود لذت سفر به کویر را صدچندان خواهد کرد.

روستای تاریخی ابیانه؛ متفاوت از ماسوله

پس از تجربه بی‌نظیر کویرنوردی و گذراندن یک روز منحصربه‌فرد در اعماق کویر، نوبت به بازدید از یکی از مرتفع‌‌ترین مناطق مسکونی ایران رسید. روستایی قدیمی با معماری منحصربه‌فرد که تمام روستا را به یک رنگ و شکل به نمایش می‌گذارد. ابیانه، روستایی که بافت سنتی خود را به‌طور کامل حفظ کرده و هر ساختمان جدیدی که ساخته می‌شود کاملا به سبک و شکل دیگر خانه‌های سنتی روستا است تا خللی در بافت آن ایجاد نشود. باتوجه به اینکه تمام روستا به رنگ آجری است تا حدودی شبیه به روستای رجال المع در عربستان به‌‌نظر می‌‌رسد که در سال جاری در سازمان جهانی گردشگری به عنوان برترین روستاها ثبت شده است.

ابیانه روستایی پلکانی که در نگاه اول به یاد پالنگان و ماسوله خواهیم افتاد اما در واقع بسیار متفاوت از آنها است که ویژگی منحصر به فرد آن را می‌توان در معماری خاص آن دانست که در تمام بافت‌های آن قابل مشاهده است. این روستا کاملا به صورت یکپارچه ساخته شده و تمام خانه‌های آن به شکل پلکانی و یکرنگ هستند و خانه‌های جدیدی هم که ساخته می‌شوند به شکل خانه‌های سنتی قدیمی هستند و هیچ تفاوتی در ساخت و بافت آنها وجود ندارد و این عامل تمایز ابیانه از دیگر روستاهای هم‌شکل و پلکانی و کوهستانی است. در حیاط امامزاده یحیی درست در کنار نرده‌های رنگی می‌توان به تماشای روستا، جریان رود و آبشاری که از دل کوه برمی‌‌آید نشست. چند گردشگر آلمانی که همانند ما از جاذبه‌های روستا هیجان‌زده و متحیر بودند، به صورت تصویری دوستان و خانواده خود را از کشوری دیگر در تماشای ابیانه بی‌‌نظیر شریک کردند.

 مردم محلی، در تمام بخش‌ها به فروش محصولات صنایع دستی و غذاهای محلی خود مشغول بودند و جالب‌‌تر از آن اینکه تمامی مردان و زنان در این روستا کاملا به سنت‌‌های خود پایبند هستند و لباس‌های محلی خاص خود را می‌پوشند.

این روستا در دامنه کوه کرکس قرار دارد و دورتادور آن را کوه‌های بلند فرا گرفته که این امر باعث خنک بودن آب و هوای این روستا در فصل‌‌های گرم و سرد بودن در فصول سرد می‌شود. کوه‌های بلند و برفی این روستای سرسبز را چندبرابر زیباتر می‌کند و در قسمتی از روستا، آنجا که کوهی سنگی قرار دارد و آسمانی آبی جلوه بی‌‌نظیری را به تصویر می‌کشد، تو را به یاد بیستون و صلابتش می‌اندازد. شاید تنها نقدی که بر این روستای بی‌‌نظیر  می‌توان وارد کرد، بالا بودن نرخ محصولات است که گاهی در برخی از اجناس هزینه آنها دوبرابر بیشتر از دیگر شهرها و روستاهای اطراف است. این امر می‌تواند اقتصاد این روستا را که مبتنی بر گردشگری و فروش محصولات سنتی است تحت تاثیر قرار دهد و مانع خرید مسافران از محصولات روستایی شود.

شهر زیرزمینی «اویی»

در آخرین روز سفر، تا پیش از بازگشت تصمیم بر آن شد که از شهر زیر‌زمینی نوش‌آباد، شهری نزدیک به آران و بیدگل، بازدید کنیم. بخشی که از همان بدو ورود جذابیت خود را آنچنان نشان داد که به بهترین بخش سفر تبدیل شد. همزمان با باز شدن در چوبی، پلکانی زیرزمینی و تاریک خود را نشان داد و تصوری از فیلم‌‌های ترسناک و هیجان‌‌انگیزی را که همیشه به ناشناخته‌‌ای ختم می‌شوند در ذهن ایجاد کرد. از پله‌ها که پایین آمدیم در سمت چپ آن ورودی تنگ و تاریکی بود و روبه‌روی آن یک فضای بسیار بزرگ دایره‌‌ای‌شکل که سقف آن گویی به آسمان می‌‌رسد، قرار داشت. آب انباری که در زمان صفویه ساخته شده بود و محلی برای انباشت آب در این منطقه کویری بود تا در فصول گرم مردم با بحران آب مواجه نشوند. عظمت و زیبایی آب انبار هر بیننده‌‌ای را مسحور می‌کند. اما بخش منحصربه‌فرد این میراث تاریخی، دقیقا از آن ورودی تاریک و تنگ شروع شد. منطقه‌‌ای که از زمان ساسانیان بنا شده و محلی برای پناه بردن مردمان شهر از هجوم دشمنان بود. چا‌‌های عمیقی که به‌‌جای پله‌ها برای ورود مردمان به این شهر زیرزمینی بود تا هرکسی به راحتی از چاه خانه‌‌اش به آن پناه ببرد. تونل‌‌های تو‌در‌توی تاریکی که در قسمت‌‌هایی از آن حتی اتاق‌‌هایی برای اسکان افراد قرار داده شده بود و کاملا مانند یک‌شهر در زیر زمین ساخته شده بود و با توجه به آب‌هایی که در چاه‌ها و زیرزمین جریان داشت به تهویه هوا منجر می‌شد. این شهر سه‌طبقه‌‌ای که در حال حاضر امکان بازدید از طبقه اول آن وجود ندارد، یکی از بی‌‌نظیرترین و زیباترین جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان و حتی ایران به‌‌شمار می‌‌رود. در لابه‌لای توضیحات راهنما متوجه شدیم که تقریبا در تمام این منطقه حتی در کاشان این شهرهای زیرزمینی احتمالا وجود دارند که هنوز امکان کاوش همه آنها فراهم نشده و این را می‌توان دلیل اصلی شکل خانه‌های این منطقه دانست که امکان ساخت ساختمان‌های بلند وجود ندارد.