استارتاپ‌ها به دلیل آنکه اغلب از گروه‌های کوچک و جوان تشکیل شده‌اند، سرمایه چندانی در دست ندارند و برای تحقق ایده‌های تجاری خود نیاز به جذب سرمایه دارند. اما همانطور که احتمالا حدس می‌زنید، جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها اصلاً کار ساده‌ای نیست چراکه ریسک سرمایه‌گذاری بر روی کسب‌وکارهای نوپا به راحتی توسط سرمایه‌گذاران پذیرفته نمی‌شود. به همین خاطر استارتاپ‌ها باید تا حد ممکن فضایی را ایجاد کنند تا سرمایه‌گذاران استارتاپ بتوانند به موفقیت ایده‌های تجاری آنها اعتماد داشته باشند. به بیان بهتر، راز اصلی جذب سرمایه، در جلب اعتماد سرمایه‌گذار استارتاپ به روش درست آن نهفته است.
در این مطلب قصد داریم به برخی اقدامات ضروری استارتاپ‌ها در راستای ایجاد اعتماد و جذب سرمایه اشاره کنیم. به همین منظور، در ابتدا به دو گام اولیه مهم درخصوص تدوین نقشه راه و قرارداد جامع سرمایه‌گذاری استارتاپ اشاره می‌کنیم؛ سپس روش‌های مختلف جذب سرمایه‌گذار را بررسی می‌کنیم.
بسیاری از استارتاپ‌ها تصور می‌کنند به صِرفِ داشتن یک ایده جذاب، می‌توانند جذب سرمایه را شروع کنند. درحالیکه اگر شما هم خود را به جای سرمایه‌گذار استارتاپ بگذارید، تنها در صورتی به یک استارتاپ برای سرمایه‌گذاری اعتماد می‌کنید که علاوه بر ایده جذاب، کارکرد عملی و دورنمای واقع‌بینانه و روشن آن را ملاحظه کنید. به همین خاطر داشتن یک نقشه کامل و جامع از پروژه استارتاپی و نمایش ابعاد مختلف آن برای جذب سرمایه به شدت ضروری است. برای تدوین چنین نقشه‌ای باید از تخصص افراد مختلف استفاده کنید تا نقشه پروژه خود را از جهات فنی، اقتصادی، حقوقی و… بررسی کنید و سپس آن را به سرمایه‌گذار عرضه کنید. همچنین اگر کسب‌وکار شما قرار است با تولید محصول خاصی پیش برود، پیشنهاد می‌شود تا ابتدا نمونه ابتدایی و مشابه آن را تولید کنید تا برای تاثیرگذاری بیشتر بر سرمایه‌گذار بتوانید از آن نمونه استفاده کنید.
وجود یک قرارداد حقوقی دقیق برای جلب اعتماد سرمایه‌گذار استارتاپ نکته‌ای است که بسیاری از استارتاپ‌ها به آن اهمیت نمی‌دهند. فراموش نکنید که سرمایه‌گذار استارتاپ برای آن که بتواند به شما اعتماد کند باید حقوق و تعهدات متقابل شما و سرمایه‌گذار مشخص باشد. شما می‌توانید در قالب یک قرارداد سرمایه‌گذاری کارشناسی شده، به سرمایه‌گذار ثابت کنید که انتظارات شما از او معین و در چارچوب حقوقی است و همچنین حقوق سرمایه‌گذار حفظ خواهد شد. پس اهمیت یک قرارداد جامع برای جلب اعتماد سرمایه‌گذار را هرگز دست‌کم نگیرید.
اکنون که با دو گام اساسی ابتدایی آشنا شده‌اید، به سراغ روش‌های جذب سرمایه می‌رویم.
ممکن است در نگاه اول، این راه از ساده‌ترین راه‌های جذب سرمایه باشد اما فراموش نکنید که دریافت وام‌های بانکی، پرداخت اقساط منظم و احتمالاً سنگین آن را به دنبال دارد. جای تاکید دارد که استارتاپ‌ها در آغاز کار خود، احتمال سوددهی اندکی دارند و همین موضوع می‌تواند فشار پرداخت اقساط وام‌های بانکی را دوچندان کند. به همین خاطر استفاده از این راه حل اگر با تحقیق و شناخت درست انجام نشود، عواقب بدی، تا حد شکست پروژه و بدهکاری‌های کلان بانکی را در پی خواهد داشت. بنابراین توصیه می‌شود در ابتدای راه، از روش‌های دیگر جذب سرمایه استفاده کنید که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.
اگر نخواهیم از بانک‌ها وام دریافت کنیم، احتمالاً چاره‌ای جز جلب اسپانسر خصوصی و یافتن سرمایه‌گذار استارتاپ نخواهیم داشت. اما همانطور که گفتیم سرمایه‌گذاران خصوصی، نیاز به اطمینان خاطر برای تزریق سرمایه به پروژه شما دارند. برخی استارتاپ‌ها برای آنکه سرمایه‌گذاران را به سوی خود جلب کنند، به آنها در ازای سرمایه‌گذاری‌شان در شرکت خود سهام ممتاز اعطا می‌کنند. به لحاظ حقوقی، به دلیل تفاوت سهام عادی و ممتاز، دارندگان سهام ممتاز، دارای امتیازات خاصی نسبت به سهامداران عادی هستند. مثلاً سهامداران ممتاز در دریافت سود سهام خود بر دیگر سهامداران اولویت دارند. همچنین در صورتی که یک کسب‌وکار ورشکسته و یا منحل شود، سهامداران ممتاز دارای حق تقدم برای دریافت سرمایه خود از دارایی‌های شرکت هستند.
چنین اقدامی سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران تا حد زیادی از بازگشت سرمایه اولیه خود مطمئن شوند و اعتماد آنها برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ شما بیش از پیش تقویت شود.
برخی از استارتاپ‌ها به دلیل آنکه در آغاز راه خود هستند، می‌توانند با شرکت‌ها و یا کسب‌وکارهای مشابه خود وارد شراکت شوند و یا حتی فرایند ادغام را پی بگیرند. به این شکل که مثلا اگر استارتاپ تازه‌کاری در خصوص آموزش آنلاین نیاز به سرمایه برای توسعه خود دارد، می‌تواند با شرکت‌ها و استارتاپ‌های مشابه علمی-آموزشی که در آن حیطه سابقه و تجربه دارند وارد شراکت شود تا هم از نام تجاری و شهرت آنها برای توسعه خود استفاده کند و هم نیاز به جذب سرمایه‌گذار استارتاپ را تا حد ممکن کم کند. البته شراکت و ادغام با سایر استارتاپ‌ها موضوع حساسی است که نیازمند مذاکرات فراوان و توافقات پیچیده و دقیق مابین طرفین آن است و باید با آگاهی کامل در راه آن قدم گذاشت.
در سراسر دنیا، سازمان‌ها یا شرکت‌هایی تحت عنوان شتاب‌دهنده وجود دارند که به منظور تقویت کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپی فعالیت می‌کنند و نقشی مشابه سرمایه‌گذار استارتاپ دارند. این سازمان‌ها زمانی که درخصوص موفقیت پروژه شما قانع شوند، فرصت‌های مالی و غیرمالی مناسبی را برای کسب‌وکار شما فراهم می‌کنند و در ازای آن در سهام استارتاپ شما شریک می‌شوند و یا امتیازات مالی دیگری دریافت می‌کنند. برای این منظور، شما باید طرح دقیق پروژه خود را به همراه اطلاعات کامل از ابعاد مختلف آن (مانند طرحی که در گام اول همین مطلب ذکر شد) به سازمان‌های شتاب‌دهنده ارائه دهید. اگر تیم تحقیقاتی این سازمان‌ها از موفقیت نسبی پروژه شما مطمئن باشد، می‌تواند در قالب اعطای سرمایه، انتقال تجربه، در اختیار گذاشتن فضای کار و یا آموزش، پروژه شما را هدایت کند. البته همانطور که ذکر شد، شتاب‌دهنده‌ها با دریافت سهام در سود استارتاپ شما شریک خواهند بود و باید از صرفه اقتصادی چنین موضوعی مطمئن باشید.
برخی استارتاپ‌ها در دنیا، برای تامین سرمایه خود به جای آنکه به دنبال یک یا دو سرمایه‌گذار استارتاپ بزرگ با سرمایه کلان بگردند، ترجیح می‌دهند سرمایه موردنیاز خود را از افراد بسیار بیشتری با مقادیر سرمایه‌ای کمتر جمع‌آوری کنند. به این راه‌کار تامین مالی جمعی یا CrowdFunding گفته می‌شود. در این حالت استارتاپ‌ها از طریق ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، با ارائه طرح و نقشه دقیق استارتاپ خود و قابلیت‌های بالقوه مفید آن برای مردم، افراد جامعه را ترغیب می‌کنند تا با پرداخت مبالغ دلخواه خود، از استارتاپ آنها حمایت کنند. برای انجام گرفتن بهتر این طرح، برخی وبسایت‌ها وجود دارند که محل عرضه ایده‌های استارتاپی و جمع‌آوری کمک‌های مردمی هستند که می‌توان از ظرفیت آنها برای تامین مالی جمعی استفاده کرد. تامین مالی جمعی در برخی موارد حتی سبب می‌شود بیش از سرمایه موردنیاز استارتاپ جمع‌آوری شود، بدون آنکه مسئله بازپرداخت کمک‌ها یا سهیم شدن سرمایه‌گذاران مطرح شود.
اگر هنوز در خصوص روش مناسب جذب سرمایه برای کسب‌وکار خود تردید دارید و یا نیاز به تنظیم قراردادی دقیق برای دریافت سرمایه دارید، می‌توانید با خیالی آسوده برای جذب سرمایه‌گذار استارتاپ خود به تیم وینداد که متشکل از کارشناسان حقوق استارتاپ‌ها و مشاوران قراردادهای سرمایه‌گذاری است، اعتماد کنید.
