تصویر رسمی تورم اردیبهشت‌ماه از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه ۵/ ۳درصد گزارش شده که نسبت به ماه قبل ۲/ ۰واحد درصد افزایش یافته است. تورم نقطه به نقطه نیز با افزایش ۷/ ۳واحد درصدی نسبت به فروردین، به رقم ۳/ ۳۹درصد رسیده است. در گزارش مرکز آمار ایران، برخی کالاهای خوراکی نظیر روغن‌های خوراکی‌ها، نان و ماکارونی با افزایش قیمت روبه‌رو شدند؛ هرچند که عامل اصلی بالا رفتن تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه گروه‌های غیرخوراکی، نظیر بهداشت، حمل‌ونقل و هتل و رستوران بوده است.

مرکز آمار ایران آمار تورم اردیبهشت ماه 1401 را ارائه کرد. این گزارش نشان می‌دهد افزایش قیمت‌ها در گروه غیرخوراکی‌ها بیشتر از گروه خوراکی‌ها بوده است. در نتیجه می‌توان گفت اگرچه برخی از خوراکی‌ها با افزایش قیمت مواجه شده‌اند، اما گزارش تورم اردیبهشت‌ماه منعکس‌کننده کامل افزایش قیمت‌ها ناشی از تغییر شیوه پرداخت ارز ترجیحی نیست. البته کارشناسان معتقدند تورم حاصل از حذف ارز ارزان‌قیمت، یک موج گذرا بوده و پس از عبور از موج فعلی افزایش قیمت‌ها، نرخ تورم به نرخ میانگین بلندمدت خود نزدیک خواهد شد. پیش از این بانک مرکزی در گزارش تحلیلی خود از متغیرهای کلان اسفندماه، مهم‌ترین عامل انتظارات تورمی را مذاکرات و خبرهای حول محور لغو تحریم‌‌‌ها اعلام کرده بود که قادر است روند تورم کشور را نزولی کند. براساس گزارش مرکز آمار، تورم ماهانه از 3/ 3‌درصد در فروردین به 5/ 3‌درصد در اردیبهشت رسیده است. تورم نقطه به نقطه نیز با جهشی حدودا 4 واحد درصدی به سطح 3/ 39‌درصد رسید.

 تصویر تورم اردیبهشت

روز گذشته مرکز آمار ایران اولین گزارش خود از تورم را پس از تغییر پرداخت ارز 4200 به شیوه سنتی منتشر کرد. مطابق پیش‌بینی‌‌‌ها به دنبال افزایش قیمت برخی اقلام خوراکی در اردیبهشت، تورم این ماه نسبت به فروردین افزایش یافت. بر این اساس نرخ تورم ماهانه اردیبهشت به 5/ 3‌درصد رسید که نسبت به ماه گذشته 2/ 0 واحد ‌درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر نرخ تورم نقطه به نقطه با رشدی 7/ 3درصدی در سطح 3/ 39درصدی ایستاد. تورم گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات در اردیبهشت‌ماه 3/ 3‌درصد و کالاهای غیرخوراکی 7/ 3‌درصد گزارش شده است، که در مقایسه با تورم فروردین‌ماه، تورم گروه خوراکی‌ها کاهش 6/ 1 واحد درصدی و تورم گروه غیرخوراکی‌ها افزایش 2/ 1 واحد درصدی را ثبت کرده است.

از منظر دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد کالاهای بادوام تورم ماهانه 5/ 5‌درصد و کالاهای کم‌دوام تورم 1/ 4درصدی داشته‌اند، این در حالی است که کالاهای بی‌دوام تورم 3درصدی داشته‌اند. بنابراین می‌توان گفت در اردیبهشت‌ماه افزایش تورم بیشتر ناشی از افزایش قیمت دلار، در پی عدم‌انتشار اخبار مثبت از مذاکرات بوده است. درواقع می‌توان گفت اگرچه حذف ارز ترجیحی در ابتدای اردیبهشت‌ماه اتفاق افتاده است، اما از آن‌‌‌جا که تعدیل قیمت‌‌‌ کالاها با نرخ‌های جدید زمان‌بر است و به‌مرور به وقوع می‌‌‌پیوندد، ممکن است افزایش قیمت تمام اقلام در نرخ تورم اردیبهشت‌ماه منعکس نشود و شاهد ادامه روند افزایشی نرخ تورم در ماه‌‌‌های آتی باشیم. باید توجه کنیم از آن‌‌‌جا که جنس موج تورمی اخیر ناشی از افزایش ‌یکباره قیمت کالاها و خدماتی است که قیمت‌هایشان پیش‌تر از سوی دولت کنترل می‌‌‌شده، پس از پایان این موج افزایش‌‌‌ها، نرخ تورم به نرخ بلندمدت خود نزدیک خواهد شد. سیاستگذاران این طرح معتقدند که نرخ تورم به واسطه تعدیل قیمت‌ها حداکثر 10‌درصد افزایش خواهد داشت.

جهش تورم در برخی گروه‌‌‌ها

بررسی بیشتر جزئیات گزارش تورم اردیبهشت نشان می‌دهد برخی گروه‌‌‌های کالا و خدمات شاهد افزایش قیمت قابل‌توجهی بوده‌‌‌اند. «دنیای ‌اقتصاد» در این گزارش 9 گروه «نان و غلات»، ‌‌‌ «گوشت قرمز و گوشت ماکیان»، «شیر، پنیر و تخم‌مرغ»، ‌‌‌ «روغن‌‌‌ها و چربی‌‌‌ها»، «سبزیجات»، «قند، ‌‌‌شکر و محصولات قندی»، «میوه و خشکبار»، «حمل‌ونقل» و «بهداشت و درمان» را مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس گروه روغن‌‌‌ها و چربی‌‌‌ها شاهد بالاترین جهش تورم در اردیبهشت‌ماه بوده‌‌‌ است؛‌‌‌ به طوری که از نرخ تورم ماهانه 5/ 1درصدی در فروردین به 8/ 13‌درصد در اردیبهشت‌‌‌ماه رسیده است. گروه قند، شکر و شیرینی‌ها نیز با تورم ماهانه 3/ 7 درصدی مواجه بوده که ناشی از افزایش قیمت شکر و روغن نباتی بوده است. از سوی دیگر گروه نان و غلات نیز شاهد افزایش نرخ تورم ماهانه بوده است و از 3/ 2‌درصد در فروردین‌ماه به 2/ 7‌درصد در دومین ماه سال رسیده است. افزایش قیمت نان باگت، ماکارونی و رشته آش در این گروه قابل‌توجه بوده است. از سوی دیگر، تورم ماهانه گروه حمل‌ونقل و گروه هتل و رستوران نیز 7/ 6‌درصد ثبت شده که رشد قابل‌توجهی داشته است. تورم ماهانه گروه حمل‌ونقل در فروردین‌ماه 3/ 3‌درصد و گروه هتل و رستوران 8/ 4‌درصد بوده است. به نظر می‌رسد افزایش قیمت کرایه‌ها در گروه حمل‌ونقل و افزایش قیمت ساندویچ و غذاهای سروشده به دلیل افزایش قیمت در گروه خوراکی‌ها در گروه هتل و رستوران عامل افزایش تورم این گروه‌ها بوده است. بهداشت و درمان نیز در اردیبهشت‌ماه تورم 2/ 4درصدی را ثبت کرده است.

بررسی تورم ماهانه گروه‌های منتخب نشان می‌دهد که در گروه سبزیجات، آب و برق و سوخت و ماهی‌ها و صدف‌ها قیمت‌ها نسبت به ماه قبل کاهش داشته است زیرا تورم ماهانه این اقلام منفی گزارش شده است. بررسی آمار منتشرشده در اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد که اگرچه قیمت برخی از کالاها با افزایش روبه‌رو شده، اما برخی معتقدند که این ارقام از واقعیت‌های بازار متفاوت است. به عنوان مثال، در گزارش اردیبهشت‌ماه، تورم ماهانه گروه روغن 8/ 13‌درصد بوده، در حالی که قیمت‌های مصرف‌کننده این کالا در هفته‌های اخیر رشد بیشتری داشته است. البته شاید برخی از این افزایش قیمت‌ها در گزارش خرداد منعکس شود، اما همچنان این ابهام وجود دارد که تغییر قیمت‌ها در کالاهای خوراکی به نسبت تورم کل پایین‌تر بوده است.

مهم‎ترین موتور انتظارات تورمی

بانک مرکزی در آخرین گزارش خود از متغیرهای کلان کشور در اسفندماه جزئیات تغییرات اقتصاد کلان کشور را مورد بررسی قرار داده است. «دنیای ‌اقتصاد» پیش از این در گزارش «کارگردان انتظارات تورمی» به تحلیل گزارش بانک مرکزی پرداخته بود. یکی از مهم‌ترین نکات گزارش بانک مرکزی، تحلیلی است که از روند انتظارات تورمی در اقتصاد ارائه می‌دهد. بانک مرکزی در تحلیل خود اعلام کرده است در شرایط کنونی رابطه مستقیمی میان انتظارات تورمی و لغو تحریم‌ها به عنوان یک ریسک غیراقتصادی وجود دارد و اخبار مثبت از رفع تحریم‌‌‌ها می‌تواند باعث تداوم روند کاهشی انتظارات تورمی شود. براساس همین تحلیل می‌توان گفت برای کاهش پایدار نرخ تورم، اخبار مثبت از لغو تحریم‌ها اجتناب‌‌‌ناپذیر به نظر می‌‌‌رسد. یا به عبارت دیگر کاهش انتظارات تورمی می‌تواند مسیر رشد تورم در ماه‌های آتی را تغییر دهد.